Çin Devlet Başkanı Xi Jinping çarşamba günü Pekin’de Vietnam Başbakanı Pham Minh Chinh ile bir araya gelerek iki ülkenin hızlı ekonomik kalkınması ve uzun vadeli sosyal istikrarının sosyalist sistemin gücünü gösterdiğini söyledi.
Xi, Chinh’den Vietnam Komünist Partisi Merkez Komitesi Genel Sekreteri Nguyen Phu Trong ve Vietnam Devlet Başkanı To Lam’a en içten selamlarını iletmesini istedi.
Xi, geçen yılın sonunda Vietnam’a yaptığı ziyaret sırasında Trong ile birlikte, ikili ilişkileri yeni bir aşamaya taşıyarak stratejik önem taşıyan ortak bir geleceğe sahip bir Çin-Vietnam topluluğu inşa ettiklerini açıkladı.
Geçtiğimiz altı ay içinde iki taraf ve iki ülke üst düzey yetkililer arasında yakın temasların ve çeşitli alanlarda sorunsuz işbirliğinin iki halka somut faydalar sağladığını söyledi.
Bugün dünyanın yüzyıldır görülmemiş değişimlerden geçtiğini kaydeden Xi, hem Çin’in hem de Vietnam’ın hızlı ekonomik kalkınmayı ve uzun vadeli sosyal istikrarı sürdürerek sosyalist sistemin güçlü yanlarını ortaya koyduğunu söyledi.
Stratejik önem taşıyan ortak bir geleceğe sahip bir Çin-Vietnam topluluğu inşa etmenin iki ülkenin modernleşme ihtiyaçlarıyla uyumlu olduğunu ve bölgesel barış ve istikrarın korunmasına ve küresel sosyalist davanın gelişiminin desteklenmesine yardımcı olduğunu söyledi.
Çin’in dayanışma ve dostluğu sürdürmek, karşılıklı desteği pekiştirmek ve karşılıklı yarar sağlayan işbirliğini derinleştirmek için Vietnam’la birlikte çalışmaya hazır olduğunu ifade eden Xi, Çin’in ayrıca modernleşme yolunda ilerlemek ve dünya barışı, istikrarı, kalkınması ve refahına daha fazla katkıda bulunmak için Vietnam’la el ele vermeye hazır olduğunu sözlerine ekledi.
Xi, Çin’in daha fazla Çinli işletmeyi Vietnam’daki yatırımlarını artırmaya teşvik etmeye istekli olduğunu ve Vietnam’ın Çinli işletmeler için adil, hakkaniyetli ve ayrımcı olmayan bir iş ortamı sağlayacağını umduğunu söyledi.
Çin lideri, her iki tarafın da dostane değişim kaynaklarını iyi kullanması, sınır illerini değişimleri güçlendirmek için desteklemesi, tarım, eğitim ve sağlık gibi geçim programlarını uygulaması, sivil toplum, gençlik ve diğer değişim platformlarını iyi kullanması ve Çin-Vietnam dostluğunun kamuoyu temelini sağlamlaştırması gerektiğini söyledi.
Ayrıca her iki tarafın da denizcilik konularını düzgün bir şekilde ele alması, deniz kaynaklarının ortak gelişimini hızlandırması ve bölgesel barış ve istikrarı ortaklaşa sürdürmesi gerektiğini kaydetti.
Chinh, Vietnam’ın Tayvan sorunu konusunda Çin’in tutumunu desteklediğini ve tek Çin ilkesine sıkı sıkıya bağlı olduğunu söyledi. Chinh, Çin ile stratejik karşılıklı güven ve pragmatik işbirliğini derinleştirmenin ve stratejik önem taşıyan ortak bir geleceğe sahip bir topluluk inşa etmenin Vietnam’ın dış politikasındaki en önemli önceliğini ve stratejik tercihini oluşturduğunu ve Vietnam’ın dış kışkırtma ya da engellemelerden etkilenmeyeceğini söyledi.
Bambu diplomasisi
Çarşamba günkü toplantı Vietnam’ın dünyadaki büyük güçlerle yoğun etkileşim içinde olduğu bir dönemde gerçekleşti.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin 20 Haziran’da, 2017’den bu yana ilk kez, ABD’nin endişeli eleştirileri eşliğinde Vietnam’a bir ziyaret gerçekleştirdi.
Putin’in ziyaretinin hemen ardından ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Doğu Asya ve Pasifik İşlerinden sorumlu ikinci yetkilisi Daniel Kritenbrink de iki günlük bir ziyaret için 21 Haziran’da Hanoi’ye geldi.
Kritenbrink Hanoi’de basına yaptığı açıklamada ABD ile Vietnam arasındaki güvenin “tüm zamanların en yüksek seviyesinde” olduğunu belirtirken, Hanoi’nin Moskova ile ilişkilerine de dikkat çekti. Vietnam 2023 yılının sonlarında ABD ile ilişkilerini kapsamlı bir stratejik ortaklığa yükseltti.
Analistler Vietnam’ın “bambu diplomasisi” izlediğini, uluslararası anlaşmazlıklarda taraf tutmaktan kaçındığını ve büyük güçler arasındaki rekabette hassas bir denge kurduğunu söylüyor.
ABD, Vietnam’ı Hint-Pasifik Stratejisini uygulamak için kilit bir ortak olarak görürken ve Güneydoğu Asya ülkesini yanına çekmek için yoğun çaba sarf ederken analizler, sosyal sistemlerdeki farklılıklar, ideolojiler ve tarihsel çatışmalar da dahil olmak üzere bir dizi yapısal çelişki nedeniyle işbirliğinin kapsamının sınırlı olduğuna inanıyor.
Vietnam ise, tarafsız ve objektif bir duruş sergilemeyi başardığı görüşünde.
Vietnam öte yandan ASEAN çalışmalarına da aktif olarak katılıyor ve Güney Çin Denizi konusunda Çin ile yaşanan anlaşmazlıkları ele alırken Filipinler’den farklı bir yaklaşım benimsiyor. Çin ile ilişkilerin geliştirilmesi Vietnam’ın bambu diplomasisinin kritik bir parçası.
