Çin Devlet Başkanı Xi Jinping salı günü yaptığı açıklamada İsrail’in Gazze halkına “toplu cezalandırma” uygulamasına son vermesi ve Hamas’ın sivil rehineleri serbest bırakması gerektiğini söyledi.
Gazze gündemli acil toplanan BRICS grubunun çevrimiçi zirvesine hitap eden Xi, yalnızca iki devletli bir çözümün kalıcı barışı getirebileceğini kaydetti.
“Çin, Filistin halkının meşru ulusal haklarını ve bağımsız bir devlet kurulmasını desteklemektedir” diyen Xi, Gazze’de ateşkes çağrılarını yineledi.
“Filistin sorununa adil bir çözüm bulunmadan Orta Doğu’da güvenlik sağlanamaz” vurgusunu yapan Çin lideri, “Filistin-İsrail çatışması döngüsünü kırmanın tek geçerli yolunun iki devletli bir çözümde, Filistin’in meşru ulusal haklarının iadesinde ve bağımsız bir Filistin devletinin kurulmasında yattığını birçok kez vurguladım” dedi.
Xi, barış için uluslararası fikir birliği oluşturmak ve Filistin sorununa mümkün olan en kısa sürede “kapsamlı, adil ve kalıcı” bir çözüm için çalışmak üzere uluslararası bir konferans toplanması çağrısında bulundu.
Ayrıca Çin’in Gazze halkına Birleşmiş Milletler ve Filistin Yönetimi aracılığıyla 2 milyon ABD doları acil durum fonu ve Mısır üzerinden savaş bölgesine 15 milyon yuan (2 milyon ABD doları) gıda ve tıbbi malzeme dahil olmak üzere insani yardım gönderdiğini söyledi.
Xi, “Çin, halkın ihtiyaçlarına göre daha fazla malzeme ve yardım sağlayacaktır” dedi.
İnsani yardım koridorlarının güvenli ve açık kalması ve daha fazla insani yardımın girişine izin verilmesi gerektiğini savunan Çin lideri, “Gazze’deki insanların zorla nakledilmesi ya da su, elektrik ve yakıttan mahrum bırakılması şeklindeki toplu cezalandırma sona ermelidir” ifadesini kullandı.
Uluslararası toplumu, çatışmanın yayılmasını ve bölgedeki istikrarı bir bütün olarak tehlikeye atmasını önlemek için pratik adımlar atmaya çağırdı.
Bu, İsrail ile Hamas arasında bir aydan uzun bir süre önce patlak veren çatışmadan bu yana Çin Devlet Başkanı’nın Gazze hakkında yaptığı ilk kamuya açık konuşma oldu.
Ancak geçen hafta San Francisco’da ABD Başkanı Joe Biden ile yaptığı görüşme de dahil olmak üzere uluslararası sahnede çeşitli liderlerle yaptığı görüşmelerde konuya değindi.
Pazartesi günü Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile telefonda görüşen Xi, çatışmanın kötüleşmesini, özellikle de daha ciddi bir insani krizin ortaya çıkmasını önlemenin zorunlu olduğunu söylemişti.
Geçtiğimiz 50 gün boyunca Pekin defalarca gerilimin düşürülmesi ve her iki tarafın da bağımsız bir Filistin için “iki devletli bir çözüm” peşinde koşması çağrısında bulundu.
Batı’nın İsrail’e verdiği desteğin aksine Çin, İsrail’in Gazze’deki saldırılarını uluslararası hukuku ihlal ettiğini söyleyerek eleştirdi.
Küresel Güney ile bağları geliştiriyor
Uzmanlara göre, Çin’in Gazze konusundaki tutumu, Küresel Güney ile bağlarını güçlendirirken BRICS gibi Batılı olmayan çok taraflı gruplarla ittifaklarını derinleştirme stratejisiyle de örtüşüyor.
Mart ayında Suudi Arabistan ve İran arasındaki diplomatik ilişkilerin normalleşmesine aracılık ederek Orta Doğu’da daha aktif bir oyuncu haline gelen Pekin, Gazze çatışması boyunca da çözüm olarak diplomatik müzakereleri tercih ettiğini vurgulayarak Batı’nın Çin’in “kurallara dayalı uluslararası düzenin altını oyan revizyonist bir güç” olduğu yönündeki söylemine karşı çıktı.
Ayrıca Çin, Arap ve Müslüman çoğunluğa sahip ülkelerin dışişleri bakanlarıyla bu hafta iki gün boyunca Pekin’de görüşmelerde bulundu.
Aralarında Suudi Arabistan, Ürdün, Mısır, Endonezya, Filistin Yönetimi ve İslam İşbirliği Teşkilatı’ndan diplomatların da bulunduğu heyet, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi üyelerinden Gazze’de acil bir ateşkes için destek istemek üzere çıktığı uluslararası gezinin ilk durağı olan Çin’in başkentindeydi.
Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi pazartesi günü heyete yaptığı açıklamada “[Çin] Filistin halkının meşru ulusal hak ve menfaatlerinin yeniden tesis edilmesi yönündeki haklı davasını her zaman kararlılıkla desteklemiştir” dedi.
BRICS’te Gazze tutumu
Salı günkü BRICS sanal zirvesi, grubun başkanlığını yürüten Güney Afrika Devlet Başkanı Cyril Ramaphosa’nın ev sahipliğinde Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin liderleri ile BM Genel Sekreteri António Guterres’in katılımıyla gerçekleşti.
Gelecek yıl bloğa katılması kabul edilen Arjantin, Mısır, Etiyopya, İran, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri liderleri de görüşmelere katılmaya davet edildi.
Ramaphosa başkanlığındaki iktidardaki Afrika Ulusal Kongresi’nin Güney Afrika’daki İsrail büyükelçiliğinin kapatılmasına yönelik parlamento önergesini destekleyeceğini açıklamasının ardından İsrail pazartesi günü Güney Afrika büyükelçisini geri çağırdı.
Güney Afrika bu ayın başlarında İsrail’deki diplomatlarını geri çağırmıştı.
Brezilya ve Rusya BM Güvenlik Konseyi’nde ateşkes kararları alınmasını teklif etti. Hindistan, BRICS’in beş üyesi arasında İsrail yanlısı güçlü bir tutum sergileyen tek ülke.
