Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, iki günlük Vietnam ziyaretine başlarken Pekin ve Hanoi’yi Güney Çin Denizi anlaşmazlığına “karşılıklı kabul edilebilir çözümler” bulmaya ve uzun vadeli bölgesel istikrarı sağlamaya çağırdı.
Hanoi merkezli Nhan Dan gazetesinde salı günü yayımlanan bir makalesinde Xi, iki ülkenin “dostluk ve kardeşliğe” sahip olduğunu ve “ortak vizyon ve misyonlarını daima akılda tutmaları” gerektiğini söyledi.
Xi, “Her iki tarafın da iki parti ve ülke liderleri tarafından varılan ortak mutabakatlara göre hareket etmesi, denizcilik konularındaki farklılıkları düzgün bir şekilde yönetmesi ve karşılıklı olarak kabul edilebilir çözümleri birlikte araması gerekiyor” dedi.
İki komünist ülkenin dostane bağlarına rağmen, Güney Çin Denizi’nde çözülmemiş anlaşmazlıkları var. İki ülke 1974 yılında Paracel Adaları üzerinde kısa süreli bir savaşa girmiş ve 1988 yılında Spratly Adalarında bir başka askeri çatışma daha yaşamıştı.
Son olarak mayıs ayında bir Çin araştırma gemisi ve ona eşlik eden gemiler Vietnam’ın münhasır ekonomik bölgesini ihlal etmekle suçlandı.
Öte yandan ABD ve Japonya liderleri yakın zamanda Vietnam’ı ziyaret etti ve Vietnam ile ilişkilerini stratejik kapsamlı ortaklık düzeyine yükselttiler. Özellikle teknoloji tedarik zincirini Çin’den ayrıştırmaya çalışan Washington ve Japonya gibi Asyalı müttefikleri Vietnam’ı uzun vadede bölgedeki teknoloji üretim merkezlerinden biri haline getirebileceğini düşünüyor. Hanoi de ABD-Çin rekabetinden yararlanarak bir denge kurmaya çalışıyor.
Xi, her iki ülkenin de “işbirliğini güçlü bir şekilde teşvik etmesi ve kendi kalkınmamız için elverişli bir dış ortam inşa etmek ve bölgemizde uzun vadeli istikrar ve güvenliği gerçekleştirmek için gerekli çabayı göstermesi gerektiğini” söyledi.
Çin liderinin gezisi, tartışmalı Güney Çin Denizi’nde son aylarda Çin ve Filipin gemileri arasında yaşanan bir dizi çatışmayla tansiyonun yükseldiği bir dönemde denk geldi.
Xi’nin iki günlük devlet ziyareti sırasında Vietnam Komünist Partisi Başkanı Nguyen Phu Trong ve Cumhurbaşkanı Vo Van Thuong ile görüşmesi bekleniyor. Xi, Thuong ile en son iki ay önce Pekin’de, Trong ile de 2022 yılında yine Pekin’de bir araya gelmişti.
Xinhua’nın haberine göre ziyaret, Dışişleri Bakanı Wang Yi’nin Hanoi’de ikili işbirliği konulu bir toplantıya eşbaşkanlık yapmasından ve Thuong ile bir araya gelerek “işbirliğinin güçlendirilmesi ve Çin-Vietnam ilişkilerinin her alanda sağlam ve istikrarlı bir şekilde gelişmesinin teşvik edilmesi konusunda yeni bir fikir birliğine varmasından” 10 gün sonra gerçekleşti.
Xi makalesinde 1991 yılında diplomatik ilişkileri normalleştiren iki komşu arasındaki “geleneksel dostluğa” vurgu yaptı ve iki ülkeyi “birbirlerine her zaman samimiyetle yaklaşan” “çok taraflılığın ateşli savunucuları” olarak tanımladı.
“Küresel ortam ne kadar değişirse değişsin, iki taraf ve ülkelerimiz barış ve huzuru korumak, kalkınma ve işbirliğini sürdürmek, refah ve ilerlemeyi teşvik etmek için birlikte çalıştılar” diye yazan Xi, “umut verici bir işbirliği yolu” bulduklarını da sözlerine ekledi.
Pekin ve Hanoi’nin “kapsamlı stratejik ortaklığı” 15. yılına girerken, Çin Dışişleri Bakanlığı pazartesi günü yaptığı açıklamada Pekin’in Hanoi ile ilişkilerini daha da geliştirmek istediğini ima etti.
Bakanlık sözcüsü Mao Ning, “Yeni bir tarihi noktada duran iki taraf, üst düzey ortak anlayışlar tarafından yönlendirilecek … ve kapsamlı stratejik işbirliği ortaklığımızı büyütmede yeni ilerlemeler kaydedecektir” dedi.
Pazartesi günü gazetecilere konuşan Çin’in Vietnam Büyükelçisi Xiong Bo, Trong’un Çin ziyaretinin ardından iki ülke arasındaki “siyasi güvenin” derinleştiğini ve üst düzey liderlerin “yakın stratejik alışverişleri” sürdürdüğünü söyledi.
Resmi Vietnam Haber Ajansı’nın aktardığına göre Xiong, “İki parti genel sekreteri Çin-Vietnam ilişkilerinin yeni bir boyuta taşınması konusunda ortak algılara ulaştı ve yeni dönemde ikili ilişkilerin gelişim yönünü belirledi” dedi.
