Vietnam, 2021’den bu yana yükselen küresel gerilimleri yönetmek için proaktif bir şekilde sürdürdüğü “bambu diplomasisi” kapsamında, Çin ve ABD de dahil olmak üzere dünyanın önde gelen güçleriyle bağlarını güçlendirdi.
Bu yıl ve geçen yıl yapılan bir dizi anlaşmanın ardından Güneydoğu Asya ülkesinin en önemli ortakları arasında Çin, ABD, Hindistan, Güney Kore ve on yıllardır Vietnam’ın askeri teçhizatının çoğunu tedarik eden Rusya yer alıyor.
Reuters, Vietnam’ın giderek daha dinamik hale gelen dış politika yaklaşımının ve son 1 yıldır yapılan en önemli diplomatik anlaşmalarının ayrıntılarına yer verdi.
‘BAMBU DİPLOMASİSİ’ NEDİR?
Bölgesel bir üretim merkezi olan Vietnam, küresel tedarik zincirlerinde giderek daha stratejik bir ülke haline geliyor.
Ülkenin en güçlü figürü olan Komünist Parti Genel Sekreteri Nguyen Phu Trong, bu konumu desteklemek için 2021 yılında Vietnam’ın “daha çok dost, daha az düşman” hedefleyen dış politika yaklaşımını tanımlamak için “güçlü kökleri, sağlam gövdesi ve esnek dalları olan bambu” imgesini kullandı.
ÇİN
Vietnam ve Çin bu ayın başlarında, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in bu yıl bir Asya ülkesine yaptığı ilk ziyaret olan Hanoi ziyareti sırasında “ortak bir geleceğe sahip bir toplum inşa etme” konusunda anlaştı.
İki ülke ulaşım altyapısı, ticaret, güvenlik ve dijital ekonomi gibi alanlarda 36 işbirliği belgesi imzaladı ve geniş kapsamlı taahhütler içeren ortak bir deklarasyon yayınladı.
İki komünist ülke Güney Çin Denizi’nde bazı anlaşmazlıklar yaşasa da, Çin, Vietnam’ın en büyük ticaret ortağı ve imalat sektörü için hayati bir ithalat kaynağıdır.
Vietnam ve ABD, eylül ayında ilişkilerini Vietnam’ın sıralamasındaki en yüksek seviye olan Kapsamlı Stratejik Ortaklığa yükseltti ve ABD Başkanı Joe Biden’ın Hanoi ziyareti sırasında yarı iletkenler ve kritik mineraller konusunda daha yakın işbirliği yapılacağını duyurdu.
Vietnam mallarının en büyük ithalatçısı olan ABD, Çin’le kesişen küresel tedarik zincirlerinin yönünü değiştirme ve Güney Çin Denizi’nde Çin’i çevreleme stratejisinin bir parçası olarak bu seviyenin yükseltilmesi için bastırdı.
Vietnam ve Japonya, kasım ayında Vietnam Devlet Başkanı Vo Van Thuong’un Tokyo’ya yaptığı ziyaret sırasında güvenlik ve ekonomik işbirliğini artırma konusunda anlaşarak ilişkilerini Vietnam’ın en üst seviyesine yükseltti.
Canon (7739.T), Honda (7267.T), Panasonic (6752.T) ve Bridgestone (5108.T) gibi çok uluslu Japon şirketleri Vietnam’daki en büyük yabancı yatırımcılar arasında yer alıyor.
Vietnam ve Güney Kore, Aralık 2022’de dönemin Vietnam Devlet Başkanı Nguyen Xuan Phuc’un Seul ziyareti sırasında ticaret, yatırım, savunma ve güvenlik konularına odaklanarak ilişkilerini Kapsamlı Stratejik Ortaklığa yükseltti.
Güney Kore, Vietnam’daki en büyük yabancı yatırım kaynağıdır ve Samsung Electronics (005930.KS), akıllı telefonlarının yarısını monte ettiği ülkedeki en büyük tek yabancı yatırımcıdır.
İki ülke haziran ayında Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol’un Vietnam ziyareti sırasında güvenlik ve kritik mineraller de dahil olmak üzere 17 ek anlaşma imzaladı.
VATİKAN
Vietnam ve Vatikan, temmuz ayında Vietnam Devlet Başkanı Vo Van Thuong’un Katoliklerin ruhani lideri Papa Francis ile görüşmek üzere gerçekleştirdiği ziyaret sırasında savaş sonrası ilk yerleşik Papalık temsilcisinin Hanoi’de bulunması konusunda anlaşmaya vardı. Temsilci aralık ayında atandı.
Yaklaşık 7 milyon Katoliğe ev sahipliği yapan Vietnam, 1975 yılında Vietnam Savaşı’nın sonunda ülkenin yeniden birleşmesinin ardından Vatikan ile ilişkilerini kesmişti. Papalık temsilcisi atama görüşmeleri 2009 yılında başlamıştı.
TİCARET MERKEZİ
Vietnam, Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN) ekonomik birliğinin bir parçası ve Avrupa Birliği, İngiltere, Şili ve Güney Kore ile serbest ticaret anlaşmaları var. Temmuz ayında serbest ticaret ortakları listesine İsrail’i de ekledi.
Ayrıca Kanada, Avustralya ve Meksika’yı içeren Trans-Pasifik Ortaklığı için Kapsamlı ve Aşamalı Anlaşma (CPTPP) ve Çin ve Japonya’yı içeren Bölgesel Kapsamlı Ekonomik Ortaklık (RCEP) gibi daha geniş ticaret paktlarının da üyesidir.
SIRADA KİM VAR?
2024 yılında Vietnam’ın Avustralya ile ilişkilerini Kapsamlı Stratejik Ortaklığa yükseltmesi bekleniyor.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un gelecek yıl ülkeyi ziyaret etmesi ve eski sömürgeci gücün güvenlik ve altyapı geliştirme konularında bağları güçlendirmeye çalışacağı da düşünülüyor.
