Pazartesi ve Salı günü (17-18 Temmuz) Brüksel’de düzenlenen AB-CELAC zirvesi sürerken AB ve Güney Amerikalı liderler, sürdürülebilirlik ve tarımsal pazara erişim endişeleri zorluk teşkil etmeye devam etse de, 2023 yılı sonuna kadar AB-Mercosur serbest ticaret anlaşmasını tamamlama isteklerini yinelediler.
AB ile Mercosur arasında kapsamlı bir serbest ticaret anlaşmasını da içeren bir ortaklık anlaşmasına ilişkin müzakereler 2000 yılında başlamış ve 2019 yılında tamamlanmıştı. Ancak Brezilya, Arjantin, Uruguay ve Paraguay’ı kapsayan Mercosur ticaret bloğu ile anlaşma, AB’nin sürdürülebilirlik ve ormansızlaşma konusunda daha fazla güvence istemesi nedeniyle hiçbir zaman imzalanmadı.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron Salı günü Brüksel’de AB-CELAC zirvesi sırasında yaptığı açıklamada, “Ticaret politikamız iklim politikamızla tutarlı olmalıdır,” diyerek ithal karbon emisyonları ve ormansızlaşma konusunda uyarıda bulundu.
Avrupa Komisyonu 2022 yılında serbest ticaret anlaşmalarındaki ticaret ve sürdürülebilir kalkınma bölümleri için yeni bir yaklaşım sunmuştu. Bu yeni yaklaşımla Avrupa Komisyonu, örneğin bir ticaret ortağının iklim taahhütlerinden geri adım atması durumunda AB’nin ticari yaptırımlar uygulamasına izin vererek ‘sürdürülebilirlik taahhütlerini’ daha uygulanabilir hale getirmek istiyor.
Bu yeni yaklaşım Yeni Zelanda gibi bir ülke tarafından kabul görürken, Mercosur ülkeleri geniş kapsamlı sürdürülebilirlik gereklilikleri, özellikle de Fransızların egemenliklerine tecavüz olarak gördükleri ‘mirror clauses’ (ayna hükümler) konusunda daha az istekli. ‘Ayna hükümler’ olarak da bilinen gıda ticareti anlaşmalarındaki mütekabiliyet, son aylarda AB gıda güvenliği ve çevre standartlarına ilişkin tartışmalarda giderek daha yaygın hale geldi.
Pazartesi günü konuşan Brezilya Devlet Başkanı Luis Inácio Lula da Silva ‘dengeli’ bir anlaşma çağrısında bulundu. Lula, “Farklı tarafların gelecekteki ve şimdiki zorluklara yanıt verme kapasitesini koruyacak bir anlaşmaya sahip olmak istiyoruz,” dedi.
Lula, kabul edilemez bulduğu bir AB metin önerisine karşı bir öneri hazırlamak üzere Haziran sonunda AB-Mercosur görüşmelerini durdurmuştu.
Yine de Lula, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve İspanya Başbakanı Pedro Sanchez tarafından da yinelenen bir umutla, yıl sonuna kadar bir anlaşmanın sonuçlandırılabileceğini umduğunu ifade etti.
Sanchez Pazartesi günü yaptığı açıklamada, İspanya’nın bu yılın sonuna kadar sürecek olan AB Konseyi dönem başkanlığından bahsederken, “Şu anda bir fırsat penceresine sahip olduğumuza inanıyoruz,” dedi.
Pazartesi akşamı AB Ticaret Komiseri Valdis Dombrovskis Mercosur ülkelerinin dışişleri bakanlarıyla bir araya geldi. Toplantının sonuç bildirgesinde Dombrovskis ve bakanların ‘AB ve Mercosur arasındaki Anlaşmanın 2023 yılı sonuna kadar sonuçlandırılması ve her bir tarafın öncelikleri ve kaygıları doğrultusunda çözüm bekleyen tüm konuların çözüme kavuşturulması yönünde çalışma kararlılıklarını bir kez daha teyit ettikleri’ belirtildi.
Anlaşmayı en çok eleştiren AB ülkeleri olan Fransa, İrlanda, Avusturya ve Hollanda’nın, ucuz Güney Amerika sığır etinin akınından korkan güçlü tarım lobilerine sahip olması nedeniyle, çözüm bekleyen tüm meselelerin çözüme kavuşturulmasının güç olduğu belirtiliyor.
Öte yandan Alman hükümeti ve AB’nin ana iş dünyası lobisi ‘BusinessEurope’ anlaşmanın imzalanmasından yana.
