ABD, Huawei’nin gelişmiş yarı iletkenler geliştirmesiyle ilgili artan endişeleri nedeniyle Avrupa ve Asya’daki müttefiklerini Çin’e çip ile ilgili teknoloji ve araçların ihracatı üzerindeki kısıtlamaları sıkılaştırmaya zorluyor.
Financial Times’ta (FT) yer alan habere göre ABD, müttefikleri ile bu konuda toplantılar yapıyor. Görüşmelere aşina kişilere göre Washington; Japonya, Güney Kore ve Hollanda’dan, ülkelerindeki mühendislerin Çin’deki gelişmiş yarı iletken fabrikalarında çip yapım araçlarına hizmet vermesini durdurmak da dahil olmak üzere mevcut ihracat kontrollerini daha agresif bir şekilde kullanmalarını istiyor.
ABD, Amerikan teknolojisinin Huawei’ye ulaşmasını istemiyor
Biden yönetimi 2022 yılında Amerikan vatandaşları ve şirketlerinin Çin’deki bazı gelişmiş çip fabrikalarına doğrudan ya da dolaylı destek sağlamasını yasaklayan kapsamlı ihracat kontrolleri getirmişti. Fakat Çinli şirketlerin Amerikan müttefiki ülkelerden mühendisleri işe almasını engelleyen çok daha az kısıtlama var.
Washington ayrıca müttefiklerinden, Çin’in ABD kısıtlamalarını aşmasını zorlaştırmasını istiyor. ABD’nin buradaki hedefi, özellikle üçüncü ülkelerden şirketlerin Japonya, Güney Kore ya da Hollanda’da üretilen teknolojiyi içeren ürünleri Çin’e tedarik etmelerini zorlaştırmak.
ABD, Huawei’yi hedef almak için ‘Doğrudan Yabancı Ürün Kuralı’ (FDPR) adı verilen geniş kapsamlı bir araç kullanıyor. Bu kural, ticaret bakanlığının ABD dışındaki şirketlerin, ABD dışında üretilmiş olsa bile, Huawei’ye Amerikan teknolojisi içeren ürünler tedarik etmesini engellemesini sağlıyor.
Konu hakkında bilgi sahibi bir kişi, ABD’nin müttefiklerinden FDPR doğrultusunda yeni mekanizmalar oluşturmalarını istemediğini, sadece sorunu çözmek için mevcut ihracat kontrol rejimlerini kullanmalarını istediğini aktardı.
Bazı Asyalı şirketler, ABD’nin hâlâ Huawei ile iş yaparken baskı uygulamasından rahatsız
FT’ye göre müttefiklerin nasıl karşılık vereceği belirsizliğini koruyor. ABD’nin 2022 kontrollerinin ardından çip ile ilgili teknoloji ihracatı üzerindeki kontrolleri sıkılaştırmışlardı. Bazı Asyalı şirketler, ABD’nin Qualcomm gibi bazı şirketlerinin Huawei’ye çip tedarik etmesine izin vermeye devam etmesinden ve aynı zamanda müttefiklerine baskı yapmasından rahatsız.
Tartışmalara katılan kişilerden birine göre, müttefik ülkelerdeki bazı yetkililer de Çinli gruplarda mühendis bulundurmanın yerel faaliyetleri izlemelerine yardımcı olmak için gerekli olduğunu savundu.
Birçok Japon şirketi Huawei ile ilişkilerini önemli ölçüde kesti, fakat Çinli şirket ülkenin en etkili iş dünyası lobi grubu olan Keidanren’in üyesi olmaya devam ediyor.
Cumhuriyetçilerden Huawei’nin ihracat lisanslarını iptal çağrısı
Perşembe günü ayrıca, Senato istihbarat komitesinin Cumhuriyetçi başkan yardımcısı Marco Rubio ve Temsilciler Meclisi’nin önemli Cumhuriyetçilerinden Elise Stefanik, Ticaret Bakanı Gina Raimondo’yu, Intel çipli bir dizüstü bilgisayar geliştirdiğine dair haberlerin ardından Huawei ile ilgili ihracat lisanslarını iptal etmeye çağırdı.
Mektupta, “Bu eğilimlerden açıkça görülüyor ki, sadece birkaç yıl önce kara listeye alınmış bir şirket olan Huawei geri dönüş yapıyor. Bunu yapıyor çünkü sizin bakanlığınızın liderliğindeki Biden yönetimi Amerikan yaratıcılığını korumakta başarısız oluyor,” denildi.
Intel ise iş yaptığı ülkelerdeki tüm yasa ve yönetmeliklere ‘sıkı sıkıya uyduğunu’ söyledi.
