AB’den Hindistan hamlesi: Leyen Yeni Delhi’de

AB, Hindistan ile ilişkilerini geliştirerek ABD ile ilişkilerde yaşanan hızlı kötüleşmeyi telafi etmeye çalışıyor ve Çin ile Rusya’ya karşı yeni müttefikler elde etmeye çabalıyor.

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve çok sayıda Komisyon üyesi, yerel hükümetle görüşmelerde bulunmak üzere dün (27 Şubat) Yeni Delhi’ye gitti.

Ziyaretin amacı karşılıklı ticareti güçlendirmenin yollarını bulmak, özellikle de de ABD Başkanı Donald Trump’ın gümrük vergisi tehdidi nedeniyle ABD ile ticarette meydana gelmesinden korkulan zayıflamayı telafi etmek olarak açıklanıyor.

Hindistan Başbakanı Narendra Modi, kısa süre önce Trump’la görüşse de, hükümeti gümrük savaşlarına hazırlanıyor ve ABD’ye ihracatta yaşanacak olası kaybı telafi etmek için Avrupa’ya bakıyor.

Berlin ve Brüksel daha önce Yeni Delhi’yi Pekin’e karşı konumlandırmak amacıyla daha yakın işbirliği arayışındayken, örneğin Avrupa Dış İlişkiler Konseyi düşünce kuruluşu şimdi ABD ile ilişkilerde çalkantılara hazırlanmak ve “acilen alternatif jeopolitik ilişkiler kurmak” gerektiğini söylüyor.

Bir yandan AB üyesi ülkelerin ekonomileri için Çin’le ticarete bir alternatif yaratılması amaçlanırken, diğer yandan da kendisini Pekin’in geleneksel Asyalı rakibi olarak gören Hindistan’ın siyasi ve askeri olarak güçlendirilmesi gündemde.

Ukrayna savaşının başlamasından bu yana Brüksel ve önde gelen AB ülkeleri de Yeni Delhi’yi Moskova ile olan yakın bağlarından kurtarmayı hedefliyor. Hindistan’ı Çin’e karşı bir güç olarak inşa etme niyeti Hindistan başkentinde düzenli olarak sempatiyle karşılanırken, ülke ile Rusya’nın arasını açma planı ise kızgınlığı tetikliyor.

Kasım ayında Hindistan Dışişleri Bakanı Subrahmanyam Jaishankar İtalyan Corriere della Sera gazetesine verdiği bir mülakatta, “Dünyanın bu kısmı [Avrupa] dünyanın her kısmının kendi çıkarları olduğunu anlamalıdır,” demiş ve hayatın her zaman “diğer insanların çıkarlarına saygı duymakla ilgili olduğunu, her şeyi kendi fikirlerinize göre belirlemekle ilgili olmadığını” söyleyerek AB’yi eleştirmişti.

Mevcut durumda, ABD’ye yapılan tüm çelik ve alüminyum ithalatına yönelik gümrük vergileri 12 Mart’ta yürürlüğe girecek. Trump ayrıca karşılıklı gümrük tarifeleri de açıkladı; bu tarifeler ABD’den yapılan ithalata daha yüksek gümrük vergisi uygulayan ülkelere uygulanıyor.

AB söz konusu olduğunda, Trump çarşamba günü yaptığı açıklamada, karşılıklı tarifeler için ayrıntılı hesaplamalar yerine, 2 Nisan’da yürürlüğe girebilecek yüzde 25’lik sabit oranlı bir tarife düşündüğünü belirtti.

Bu, AB’yi ve özellikle de ABD’nin en büyük ihracat yaptığı AB ülkesi olan Almanya’yı sert bir şekilde vuracak. Bu nedenle Brüksel, Washington’u gümrük vergisi uygulamaktan caydırma girişimlerinin yanı sıra yeni ticaret seçenekleri de arıyor. Bu seçeneklerden biri de Hindistan.

Yeni siyasi müttefik arayışları da yoğunlaşıyor. Avrupa Dış İlişkiler Konseyi’nin (ECFR) kısa süre önce yaptığı bir açıklamaya göre “Brüksel’in acilen alternatif jeopolitik ilişkiler kurması gerekiyor.”

Bir yandan Yeni Delhi, Washington ile işbirliğini genişletmeye devam ediyor; Başbakan Narendra Modi bu amaçla şubat ortasında Washington’u ziyaret etti. Rusya ile işbirliğini kararlılıkla sürdüren Hindistan, Trump yönetiminin Moskova’ya yönelik yeni rotasının kendisini haklı çıkardığını düşünüyor. 

Fakat Hindistan, nispeten zayıf sanayisini korumak için nispeten yüksek gümrük vergileri uyguladığından, ABD’nin yeni gümrük vergileri tehdidinden ağır darbe alma riskiyle karşı karşıya. 

Yeni Delhi, Trump’ı planlarından vazgeçirmek için gümrükleri düşürürse, Hindistan’daki ABD tüketim malları, “Modi’nin oy bloğunun büyük bir bölümünü oluşturan” çok sayıda küçük ve orta ölçekli şirketin ürünlerinin yerini alabilir.

ECFR’ye göre, Trump’ın öngörülemezliği nedeniyle, Hindistan sadece iktisadi olarak değil, aynı zamanda üçüncü ülkelerle işbirliği yaparak siyasi olarak da kendini güvence altına almak zorunda kalacak. Bu kapsamda Avrupa, Yeni Delhi için “siyasi bir denge unsuru” olarak hizmet edebilir.

Ursula von der Leyen, Yeni Delhi’ye gerçekleştirdiği ziyaret sırasında AB ile Hindistan arasındaki iktisadi işbirliğini yoğunlaştırma konusunda özellikle istekli.

Brüksel ve Yeni Delhi şu anda bir serbest ticaret anlaşması müzakere ediyor; görüşmeler ilk olarak 2007’de başladı, 2013’te kesildi ve fakat 2021’de yeniden başladı.

Bu görüşmelerin zorlu olduğu düşünülüyor, zira Hindistan, kendi ekonomisini Avrupa’dan gelen aşırı rekabet karşısında savunmasız bırakmak istemiyor.

Her iki taraf da şu anda umutlarını dijital ekonomide işbirliğine bağlamış durumda. Bunu teşvik etmek amacıyla AB-Hindistan Ticaret ve Teknoloji Konseyi (TTC) 2022’de kuruldu ve Komisyonun şu anki Hindistan ziyareti sırasında 2023’ten bu yana ikinci kez toplanıyor.

ECFR’nin kısa süre önce yaptığı açıklamaya göre, Trump yönetimi çeşitli AB ülkelerinden modern yarı iletkenleri çekerken Amazon, Google, Facebook veya X gibi ABD teknoloji devleri lehine AB’nin dijital yasalarını eleştiriyor ve AB’yi “değerli bir ortak” yerine “dijital bir koloni” olarak görüyor. Konseye göre bu nedenle Brüksel, dijital ekonomide Hindistan ile işbirliğini güçlendirmeli.

Modi’nin kısa süre önce Paris’teki yapay zeka zirvesinde ABD’ye karşı değil de AB ülkeleriyle birlikte yapay zeka sektörünün net bir şekilde düzenlenmesi lehinde oy kullanması olumlu bir sinyal olarak görülüyor.

Alman ThyssenKrupp Marine Systems (TKMS) firmasının Hindistan Deniz Kuvvetlerine toplam altı denizaltı satışı Brüksel tarafından değil ulusal düzeyde başlatılmıştı ve bu nedenle Komisyonun Yeni Delhi’de yapacağı görüşmelerde ele alınması beklenmiyor.

Anlaşma henüz sonuçlanmadı fakat TKMS kalan son teklif sahibi. Son olarak İspanyol rakip Navantia elenmiş; Yeni Delhi ise Fransa ve Güney Kore’den gelen teklifleri reddetmeye karar vermişti.

TKMS denizaltıları 1980’lerde Alman tersanesi HDW ile birlikte denizaltı üretmiş olan Hindistan’ın Mazagon Dockyard Ltd (MDL) ile birlikte inşa edecek; HDW 2012’de TKMS ile birleşmişti.

Bununla birlikte, Hindistan silahlı kuvvetlerinin önde gelen tedarikçisi hâlâ Almanya değil, Scorpène sınıfı denizaltılar ve Rafale savaş uçakları tedarik eden Fransa. Rusya da 2019’dan 2023’e kadar olan beş yıllık dönemde Hindistan’ın savunma ithalatının yaklaşık yüzde 36’sını karşılayarak bir numara olmaya devam ediyor.