Kosova ve Sırbistan, geçtiğimiz hafta şiddete dönüşen siyasi krizi çözmek üzere Perşembe günü (1 Haziran) bir araya gelirken, Almanya ve Fransa tansiyonu düşürmek üzere hızlı adımlar atılması için taraflara çağrı yaptı.
Kosovalı Vjosa Osmani ve Sırbistanlı Aleksandar Vučić, Moldova’da düzenlenen Avrupa Siyasi Topluluğu zirvesi çerçevesinde Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Almanya Başbakanı Olaf Scholz ve AB’nin baş diplomatı Josep Borrell’in de katılımıyla kısa bir görüşme gerçekleştirdi.
Günün erken saatlerinde her iki lider de görüşmek istememiş ama uluslararası baskı karşısında geri adım atmışlardı.
Kişinev’deki görüşmelerin ardından konuşan Macron ve Scholz, Kosova’nın kuzeyindeki tartışmalı dört belediyede mümkün olan en kısa sürede Sırpların katılımıyla yeni seçimlerin yapılması çağrısında bulundu.
Alman-Fransız ortak çağrısı
Macron, Osmani ve Vučić’in Kosova’daki gerilimi yatıştırmak üzere Fransa ve Almanya tarafından sunulan ve Priştine’nin tartışmalı bölgelerde yeni seçimlerin yapılması ve Belgrad’ın da bu yerel seçimlere katılımı teşvik etmesi taahhüdünü içeren bir planı değerlendirmeyi kabul ettiklerini söyledi.
Fransız lider ayrıca Kosova’yı, kuzeydeki Sırplara daha fazla özyönetim sağlamanın bir yolu olarak görülen Sırp belediyeler birliğini kurmayı taahhüt etmeye çağırdıklarını aktardı.
Macron Kişinev’de gazetecilere yaptığı açıklamada, “Kosova’nın kuzeyinde, düzgün bir süreci garanti altına almak için gerekli koşullar yerine getirilmediği halde üzücü bir şekilde seçimlerin yapılmasından kaynaklanan gerilimler yaşandı ve bu da şiddetin tırmanmasına yol açtı,” dedi.
Fransa Cumhurbaşkanı, Sırp ve Kosovalı liderlerin önümüzdeki hafta ‘net cevaplarla’ geri dönmelerini beklediklerini söyledi.
Borrell, Sırp özerkliğine vurgu yaptı
Borrell toplantı sonrasında yaptığı açıklamada, AB’nin Kosovalı Sırpların katılımını sağlayacak yeni yerel seçimlerin yapılmasını ve AB kolaylaştırıcılığında yürütülen diyalogda mutabık kalındığı üzere Sırp Çoğunluklu Belediyeler Birliğinin kurulmasına yönelik çalışmaların başlatılmasını talep ettiğini söyledi. Borrell, “Bunun yapılmaması ilişkilerimiz açısından ciddi sonuçlar doğuracaktır,” dedi.
NATO Kosova’ya daha fazla asker gönderebilir
NATO ise bu hafta 700 asker gönderme sözü vermesinin ardından, karışıklıkların ardından Kosova’ya daha fazla asker göndermeye hazır olduğunu açıkladı.
“NATO tetikte olmaya devam edecek. Güvenli ve emniyetli bir ortam sağlamak ve aynı zamanda gerginliği yatıştırmak ve azaltmak için orada olacağız,” diyen NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg aynı gün Oslo’da düzenlenen NATO dışişleri bakanları toplantısının oturum aralarında gazetecilere açıklamalarda bulundu.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Kosova ve Sırbistan’a ‘gerilimi düşürmek için derhal adım atmaları ve normalleşme anlaşmaları konusunda gerçek bir çaba göstermeleri’ çağrısında bulundu.
Blinken, “Kosova ve Sırbistan’ın Avrupa entegrasyon sürecini destekliyoruz, ama mevcut gerginlik bu yöndeki çabalara yardımcı olmaktan ziyade engel oluyor. Her iki tarafın da sorumlu davranmasını bekliyoruz,” dedi.
Vučić ve Osmani’den karşılıklı suçlamalar
Vučić ise, belediye başkanlarının geri çekilmesinin gerilimi azaltmanın en güçlü yolu olacağını söyledi ve ülkesinin ‘Sırpları sakin ve barışçıl bir şekilde protesto etmeye ikna etmeye çalışacağında’ ısrar etti.
Vučić, “Sırbistan durumu yatıştırmak için elinden geleni yapacaktır, bu da Sırpları sakin ve barışçıl bir şekilde ilerlemeye ikna etmeye çalışacağımız anlamına gelmektedir,” dedi.
“Çok kararlılar (…) Özel polis birliklerinin geri döndüğünü görmek istiyorlar,” diyen Vučić, Kosova özel polis birliklerinin yasadışı olarak orada bulunduğunu söyledi.
Vučić ile yaptığı kısa görüşmenin ardından gazetecilere konuşan Osmani ise Belgrad’ın Kosova’nın 2008 yılında Sırbistan’dan bağımsızlığını ilan etmesini kabullenemediği için Kosova’yı istikrarsızlaştırmaya çalıştığını söyledi.
Sırbistan’ı Kosova’nın kuzeyindeki suç çetelerini desteklemekle ve özellikle de Sırp lideri ‘sızlanıp şikayet etmekle ve (…) doğruyu söylememekle’ suçlayan Kosovalı lider, bununla birlikte kuzeydeki belediyeler için Sırpların katılımıyla yeni seçimlerin yapılabileceğinin sinyalini verdi.
