Bizi Takip Edin

DİPLOMASİ

Arap liderler Gazze’de ateşkes istedi, barış konferansı çağrısı yaptı

Yayınlanma

Arap Birliği’nin liderler düzeyindeki 33’üncü zirvesi İsrail’in Gazze Şeridi’nde aylardır devam eden yıkıcı saldırılarının gölgesinde dün Manama’da yapıldı.

Zirveye, Bahreyn Kralı Hamed bin İsa Al Halife’nin yanı sıra Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Devlet Başkanı Yardımcısı ve Başbakan Muhammed bin Raşid, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, Ürdün Kralı 2. Abdullah, Irak Cumhurbaşkanı Abdullatif Raşid, Moritanya Cumhurbaşkanı Muhammed Veled Gazvani, Komorlar Birliği Cumhurbaşkanı Assoumani Azali, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, Cibuti Cumhurbaşkanı İsmail Ömer Guelleh, Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı Reşad el-Alimi, Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi ve Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad katıldı.

Zirvede, başbakan ve yardımcısı düzeyinde ise Kuveyt Başbakanı Ahmed el-Abdullah es-Sabah, Fas Başbakanı Aziz Ahnuş, Lübnan Başbakanı Necib Mikati, Somali Başbakanı Hamza Abdi Barre ile Umman Başbakan Yardımcısı Esad bin Tarık Al Said yer aldı.

Cezayir, Tunus ve Sudan ise zirvede dışişleri bakanları düzeyinde temsil edildi.

Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, zirvedeki konuşmasında Arap ülkelerine İsrail ile ilişkilerini gözden geçirmeleri çağrısı yaptı.

Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman ise İsrail’in Filistin halkına vahşice saldırıları karşısında Arap ülkeleri olarak ortak bir duruş sergilemeleri gerektiğini vurguladı, “Uluslararası toplumun da İsrail’in Filistinli kardeşlerimize yönelik barbarca saldırılarını durdurması ve Gazze’de ateşkes çabalarını desteklemesi gerekiyor” dedi.

Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Ebu Gayt da konuşmasında Arap halklarının İsrail’in Gazze’ye “vahşi” saldırılarını unutmayacağını belirtti. Ebu Gayt, “İsrail’in Gazze’ye saldırıları konusunda yanlış algıların hâkim olduğunu, Batılı ülkelerin saldırılara kılıf uydurduğunu, yakın dostlarının ise bunun önüne geçemediğini” söyledi.

Zirvenin sonunda Bahreyn Kralı Al Halife, Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Ebu Gayt’la birlikte basın toplantısı düzenledi. Al Halife, 2025’te düzenlenmesi planlanan bir sonraki zirveye Irak’ın ev sahipliği yapacağını aktardı.

Ebu Gayt ise zirvenin sona ermesiyle yayımlanan sonuç bildirisinde yer alan önemli noktalara değindi.

Arap Birliği Genel Sekreteri, bildiride, “Gazze Şeridi’nde acilen ateşkesin sağlanması ve bağımsız Filistin devletinin oluşması gerçeğini somutlaştıracak Orta Doğu’da uluslararası barış konferansının düzenlenmesi çağrısının bulunduğuna” dikkati çekti.

Bahreyn resmi ajansı BNA’da yer alan açıklamaya göre ise zirvenin sonuç bildirisinde liderler, “İsrail’in Gazze Şeridi’nde devam ettirdiği acımasız saldırılarını, sivil Filistin halkı aleyhinde işlenen suçları ve İsrail’in uluslararası hukuk ve uluslararası insancıl hukuku benzeri görülmemiş şekilde ihlal etmesini” şiddetle kınadı.

Liderler ayrıca Gazze’de sivillerin ve sivil tesislerin hedef alınmasını, kuşatmanın bir silah olarak kullanılmasını, aç bırakmayı, zorla yerinden edilme girişimlerinin yanı sıra bunların sonucunda on binlerce masum Filistinlinin öldürülmesi ve yaralanmasına da tepki gösterdi.

İsrail’in saldırılarının, bir milyondan fazla tehcir edilmiş insan için sığınak haline gelen Refah’a kadar yayılması ve bunun sonucunda ortaya çıkan insani felaketi kınayan liderler, İsrail’in Refah Sınır Kapısı’nın Filistin tarafını ele geçirmesine ve bunun insani yardım akışının durmasına neden olmasına da tepkilerini ifade etti.

İki devletli çözüm uygulanıncaya kadar Birleşmiş Milletler Geçici Görev Güçleri’nin işgal altındaki Filistin topraklarında konuşlandırılması çağrısında bulunan liderler, Filistin’in BM’ye tam üyeliğini kabul ederek, iki devletli çözümün uygulanması için net önlemler alma konusundaki sorumluluğun BM Güvenlik Konseyi’ne ait olduğunu vurguladı.

Liderler, siyasi süreç için bir zaman sınırı belirlenmesi ve bağımsız bir Filistin devleti kurulmasına yönelik bir BM Güvenlik Konseyi kararı çıkarılması gerektiğine dikkati çekti.

Bölgesel sorunlar, çağrılar ve uyarılar

Bölgesel meselelerle ilgili olarak da liderler, Sudanlı taraflara bir yıldan fazla süredir devam eden silahlı çatışmanın çözümüne yönelik girişimlere katılmaları çağrısında bulundu.

Suriyeli mültecilerin ülkelerine onurlu, güvenli ve gönüllü olarak geri dönmelerini sağlayacak koşulların oluşturulması gerektiğini vurgulayan liderler, Suriyeli mültecilere ve onlara ev sahipliği yapan ülkelere yönelik uluslararası desteğin azalmasının yansımaları konusunda uyardı.

Yemen ve Libya’daki krizlere siyasi çözümü desteklediklerini vurgulayan liderler, tüm Lübnanlı taraflara, görev süresi 31 Ekim 2022’de sona eren Mişel Avn’ın yerine bir cumhurbaşkanı seçilmesine öncelik vermeleri çağrısında bulundu.

Somali’nin egemenliğini koruma ve buna gölge düşürebilecek her türlü icraata karşı koyma konusunda Somali ile dayanışma içinde olduğunu vurgulayan liderler, BAE’nin Basra Körfezi’nde bulunan Ebu Musa, Büyük Tunb ve Küçük Tunb adaları üzerindeki egemenliğini teyit ederek, İran’ı müzakereler yoluyla barışçıl bir çözüm bulmaya veya kontrol ettiği adalarla ilgili olarak Uluslararası Adalet Divanı’na başvurmaya çağırdı.

Arap su güvenliğinin, özellikle Mısır ve Sudan için Arap ulusal güvenliğinin ayrılmaz bir parçası olduğunu kaydeden liderler, Nil suları üzerindeki haklarını etkileyen her türlü eylem veya icraatı reddettiklerine dikkati çekti.

Liderler, devlet egemenliği kapsamı dışında faaliyet gösteren ve Arap ülkelerinin üstün çıkarlarıyla çatışan yabancı ülkelerin ajandalarını takip eden veya uygulayan silahlı gruplara veya militanlara verilen her türlü desteği reddettiklerini yineledi.

Uluslararası sularda denizde seyrüsefer özgürlüğüne bağlı kalındığını ve Kızıldeniz, Umman Denizi ve Basra Körfezi’nde seyrüsefer özgürlüğünün güvence altında olduğunu vurgulayan liderler, seyrüsefer özgürlüğünü, uluslararası ticareti, dünya ülkeleri ve halklarının çıkarlarını tehdit eden ticari gemilere yönelik saldırıları kınadı.

DİPLOMASİ

ABD ve Britanya yapay zeka güvenliğine ilişkin bildirgeyi imzalamadı

Yayınlanma

ABD Başkan Yardımcısı JD Vance, ABD ve Britanya’nın teknolojinin “güvenli, emniyetli ve güvenilir” olmasını sağlamak için bir bildiri imzalamak üzere onlarca başka ülkeye katılmayı reddetmesi üzerine AB’yi yapay zeka konusunda “aşırı ihtiyatlı” düzenlemeler benimsememesi konusunda uyardı.

İki ülke bugün (11 Şubat) Paris’te düzenlenen AI Action (Yapay Zeka Eylemi) zirvesinde yaklaşık 60 ülke tarafından kabul edilen bildiriyi imzalamaktan kaçındı.

Zirve bildirgesi, “herkes için uluslararası çerçeveleri dikkate alarak yapay zekanın açık, kapsayıcı, şeffaf, etik, güvenli ve güvenilir olmasını sağlama” çağrısında bulunuyor.

Taahhütler bağlayıcı olmamakla birlikte, hem ABD hem de Birleşik Krallık önceki YZ zirvelerinde benzer bildirgeleri imzalamıştı. Yeni ABD yönetiminin bildiriye yönelik “Önce Amerika” temalı itirazlarına ek olarak, İngiliz hükümetine yakın bir kişi Financial Times’a verdiği demeçte ifadelerin “çok kısıtlayıcı” olduğunu öne sürdü.

Aralarında Çin, Hindistan ve Almanya’nın da bulunduğu ülkeler tarafından imzalanan ortak bildiride belirlenen öncelikler arasında “uluslararası yönetişimde eşgüdümün teşvik edilmesi için uluslararası işbirliğinin güçlendirilmesi” de yer alıyordu.

Belgeyi imzalayan ülkelerden birinden bir yetkili, bu tür bir dilin, çok taraflılık ve uluslararası işbirliğine ilişkin terminolojiyi kabul etmeyen ABD’yi rahatsız ettiğini söyledi. Yetkili, ABD’nin ayrıca Fransa’nın zirve sırasında kurduğu Current AI adlı vakfın Fransızca konuşan ülkelere para aktarmak için kullanılacağına dair endişeleri olduğunu söyledi.

Yapay zeka zirvesinde ABD-Çin gerilimi: JD Vance yemeği terk etti

ABD’nin sert tutumu, çip üretimi, temel modeller ve yapay zeka sohbet robotları ve süper bilgisayarlara güç sağlamak için gereken enerji gibi yapay zeka alanındaki gelişmeler konusunda Çin ile rekabetin kızıştığı bir dönemde geldi.

Avrupa ise, ABD ya da Çin’e fazla bağımlı hale gelmemek için YZ endüstrisinde kendine bir yer edinmeye çalışıyor. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un ev sahipliğinde düzenlenen iki günlük zirvede Avrupalı liderler ve şirketler, bölgenin yapay zeka çabalarını desteklemek için veri merkezlerine ve bilgi işlem kümelerine yapılması planlanan yaklaşık 200 milyar avroluk yatırımı açıkladı.

Salı günü Vance, bir araya gelen liderlere ABD’nin yapay zeka alanındaki liderliğinden vazgeçmeyeceğini söylerken, ülkeleri Çin’e karşı üstü kapalı bir şekilde “otoriter rejimlerle” yapay zeka anlaşmaları imzalamamaları konusunda uyardı.

“Onlarla ortaklık yapmak, ülkenizi bilgi altyapınıza sızmaya, kazmaya ve ele geçirmeye çalışan otoriter bir efendiye zincirlemek anlamına gelir,” diyen Başkan Yardımcısı, CCTV ve 5G’yi “ucuz teknolojinin … . [otoriter rejimler tarafından büyük ölçüde sübvanse edildiği ve ihraç edildiği” önceki örnekler olarak nitelendirdi.

Okumaya Devam Et

DİPLOMASİ

Yapay zeka zirvesinde ABD-Çin gerilimi: JD Vance yemeği terk etti

Yayınlanma

The Telegraph’ın toplantıda bulunan bir muhabire dayandırdığı haberine göre ABD Başkan Yardımcısı JD Vance, pazartesi gecesi devlet başkanlarının katıldığı bir akşam yemeğinde Çin Başbakan Yardımcısı Zhang Guoqing “ticaret ve BM’ye övgüler düzmeye başlayınca” yemeği terk etti.

Pazartesi gecesi Paris’teki Elysée sarayındaki yemekte bulunan tek Fransız gazeteci olan Dominique Seux, ABD başkan yardımcısının Guoqing tarafından yapılan konuşmayı açıkça “saf anti-Trumpçı” olarak gördüğünü söyledi.

Olay, Vance’in bugün (11 Şubat) Fransa’nın başkentinde düzenlenen AI Action (Yapay Zeka Eylemi) zirvesinde sahneye çıkarak hem Avrupalı müttefiklerini hem de Çin gibi rakiplerini yapay zekanın “aşırı düzenlenmesine” ve hükümetlerin kontrolünün sıkılaştırılmasına karşı uyarmasından önce yaşandı.

Vance ayrıca içerik moderasyonunu “otoriter sansür” olarak nitelendirerek reddetti.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in de aralarında bulunduğu üst düzey siyasetçilerle dolu bir odada konuşan Vance, ABD’nin yapay zeka alanında baskın güç olmaya devam etmek istediğinin sinyallerini verdi.

Başkan Yardımcısı, “Amerika hepinizle ortak olmak istiyor. Önümüzdeki yapay zeka devrimine açıklık ve işbirliği ruhuyla başlamak istiyoruz,” demesine rağmen, bu tür bir güven yaratmak için, yapay zeka teknolojisini “boğmak” yerine onu teşvik eden uluslararası düzenleyici rejimlere ihtiyaç olduğunu savundu ve özellikle “Avrupalı dostlarının” bu yeni sınıra iyimserlikle bakmaları istedi.

Yeni Trump yönetiminin “bazı yabancı hükümetlerin” uluslararası ayak izleri olan ABD teknoloji şirketlerini sıkıştırmayı düşündüklerine dair haberlerden rahatsız olduğunu söyleyen Vance, “Amerika bunu kabul edemez ve etmeyecektir ve bunun korkunç bir hata olduğunu düşünüyoruz,” dedi.

Başkan Yardımcısı zirvede dünyanın “yeni bir sanayi devriminin” eşiğinde olduğunu ama “aşırı düzenlemelerin yenilikçileri topu ilerletmek için gerekli riskleri almaktan caydırması halinde” bunun asla gerçekleşemeyeceğini savundu.

Vance ayrıca Çin’e yönelik bir uyarı gibi görünen bir şekilde ABD’nin “yapay zeka ve çip teknolojisini hırsızlık ve kötüye kullanımdan koruyacağını ve bizi tehdit eden düşmanlara giden yolları kapatacağını” söyledi.

Amerikalı siyasetçi hangi rejimleri kastettiğini belirtmeden, “Bu tür rejimlerle ortaklık yapmak uzun vadede asla işe yaramaz,” dedi.

Zirvenin ilk gününde Macron, Trump yönetiminin yapay zeka düzenlemelerini gevşetmesinin ABD, Çin ve Avrupa’da yapay zekaya yönelik stratejilerin ne kadar farklılaştığını ortaya koymasının ardından, Avrupa’yı yapay zekanın bölgede gelişmesini kolaylaştırmak için bürokrasiyi azaltmaya çağırdı.

Vance, aralarında Çin, Hindistan ve ABD’nin de bulunduğu yaklaşık 100 ülkenin temsilcilerinin, rakip ulusal çıkarların uzlaştırılıp uzlaştırılamayacağını belirlemek üzere bir araya geleceği zirvede Amerikan delegasyonuna liderlik ediyor.

Okumaya Devam Et

DİPLOMASİ

Yeni ABD’li yetkililerin Avrupa ile ilk temasları başlıyor

Yayınlanma

Amerika’nın yeni yönetiminin en üst düzey üç temsilcisi üçlüsü önümüzdeki günlerde Avrupa’da yoğun temaslara başlayacak.

Başkan Yardımcısı JD Vance, Dışişleri Bakanı Marco Rubio ve Savunma Bakanı Pete Hegseth’in Avrupa’da yapacağı temaslarda ana gündemi Ukrayna savaşı ve Kıtanın savunma harcamaları olacak.

ABD’nin desteği devam etmediği takdirde Ukrayna’nın muhtemel bir barış için harekete geçmek zorunda kalacağı, çünkü Avrupa’nın tek başına Kiev’in kendini savunması için gereken silahlara sahip olmadığı düşünülüyor.

Paris, Brüksel ve Münih’e gidecek Beyaz Saray üçlüsüne, Trump’ın Ukrayna-Rusya özel temsilcisi Keith Kellogg da katılacak.

Görüşme telaşı: Paris, Varşova, Münih

Vance’in 14 Şubat’ta başlayacak Münih Güvenlik Konferansına gitmeden önce salı günü Paris AI Zirvesi çerçevesinde Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve AB’nin en üst düzey diplomatı Kaja Kallas ile ilk görüşmesini yapması bekleniyor.

Silikon Vadisi’nin dostu olarak bilinen JD Vance’in, Amerikan teknoloji şirketlerinin uzun süredir yakındığı AB’nin regülasyon yükünü de muhatapları ile konuşması bekleniyor.

Rubio’nun da çarşamba günü Paris’te Kiev’i desteklemek üzere Fransa, Almanya ve Polonya’nın yanı sıra İspanya, İtalya, Birleşik Krallık ve Ukrayna’dan oluşan Weimar+ formatındaki görüşmelere katılması bekleniyor.

Hegseth ise Polonya’ya gitmeden önce çarşamba günü NATO savunma bakanları toplantısına ve Brüksel’de ilk kez ABD yerine Birleşik Krallık’ın başkanlık edeceği Ukrayna Savunma Temas Grubu toplantısına katılacak.

Bu toplantıların öncesinde Pentagon şefi, Almanya’da Amerikan askerlerini ziyaret edecek.

ABD’den henüz kesin taahhütler beklenmiyor

Fakat bazı diplomatlara göre bu kadar yoğun faaliyete rağmen Avrupalılar ABD’den kesin taahhütler beklemiyor.

Euractiv’e konuşan bir Avrupalı diplomat, “Endişemiz şu ki, bugünlerde her şeyde olduğu gibi, Amerikalı muhataplarımızla tartıştığımız ya da mutabık kaldığımız her şey ancak Trump fikrini değiştirmeye karar verdiği sürece geçerli olabilir,” dedi.

Avrupalı diplomatlar özel olarak Trump’ın Ukrayna barış planlarının bu hafta hazır olmasını bekliyorlardı. Fakat Kellogg’un Avrupalı mevkidaşlarıyla temasları hakkında bilgi sahibi olan iki Batılı yetkiliye göre, Trump’ın danışmanı bu haftaki Münih Güvenlik Konferansında ilgili planı sunacağı yönündeki iddialar yalanlandı.

Önümüzdeki birkaç hafta içinde Kellogg’un planın içeriğini tüm Avrupalı NATO müttefikleriyle koordine etmesi bekleniyor.

Trump, Avrupalılardan liderliği üstlenmelerini istiyor

Trump’ın plan için belirlediği ilkelerin başında, gelecekte ateşkesin sağlanması ve mali yükün üstesinden gelinmesi konusunda Avrupalıların liderliği üstlenmesi yer alıyor.

Rubio geçtiğimiz ay Ukrayna’nın Rusya’yı savaş alanında yok edebileceğini ve 2014 öncesi duruma dönebileceğini iddia etmenin “dürüstlükten uzak” olduğunu söylemişti.

Bir barış planı hazırlamanın yanı sıra Kellogg, hem Kiev’in hem de Moskova’nın bir çözümü başarıyla müzakere edebilmeleri için taviz vermeleri gerektiğini belirtti.

Bunun ötesinde Kellogg, New York Posta verdiği demeçte, önce ateşkes sağlanmasının ve daha uzun süreli bir çözümün ayrıntılarının daha sonra müzakere edilmesinin daha uygun olacağını söyledi.

Bu arada Ukrayna da, ABD’nin angajmanını sağlamak için masaya “Trumpvari” bir karşılık koyarak, güvenlik garantileri karşılığında, Washington’a Ukrayna’nın hammaddelerine erişim sağlama sözü veriyor.

Rusya’nın pozisyonu

Rusya’nın pozisyonu ise, Ukrayna’nın NATO hedeflerinden vazgeçmesi, tarafsız, bağlantısız ve nükleer silahlardan arındırılmış bir statü benimsemesi ve Ukrayna’nın dört bölgesinden (Donetsk, Herson, Luhansk ve Zaporijya) askerlerini tamamen çekmesi gerektiği yönünde.

Ukrayna bu taleplerin kabul edilemeyeceğini söylerken, Avrupalı yetkililer Rusya’nın taviz vermek üzere müzakere masasına oturacağına inanmadıklarını vurguladılar.

İkinci bir Avrupalı diplomat, “Elbette masaya oturmaya hevesliler ama onların bakış açısına göre, özellikle de şu anda Ukrayna’da kazandıklarını düşündükleri için herhangi bir taviz vermeleri pek olası değil. Bu bizi, belki de görüşmelerin yapılacağı ortamdan daha fazla endişelendirmesi gereken bir şey,” dedi.

Okumaya Devam Et

Çok Okunanlar

English