Alman Ifo Enstitüsü’nün Financial Times (FT) için yaptığı araştırmaya göre, NATO’nun Avrupalı üyelerinin ittifakın savunma harcamaları hedefini tutturmak için yılda fazladan 56 milyar avro bulmaları gerekiyor, fakat bu açık son on yılda yarı yarıya azaldı.
Araştırma, NATO’nun savunma harcamalarının gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 2’sine ulaşması hedefinde en büyük açığı olan AB ülkelerinin çoğunun (İtalya, İspanya ve Belçika dahil) aynı zamanda Avrupa’daki en yüksek borç ve bütçe açığı seviyelerine sahip olduğunu gösterdi.
ABD liderliğindeki ittifakın 32 üyesinin, Ukrayna savaşına karşılık olarak savunma harcamalarını artırmaya zorlanması, düşük büyümenin yaşandığı ve birçok ülkenin mali planlarını sıkılaştırdığı bir dönemde Avrupa’da bütçe baskılarını artırıyor. Ekonomistler bu durumun geride kalanların aradaki farkı kapatmasını zorlaştıracağını söylüyor.
Ifo’ya göre değer bazında en büyük açık, geçen yıl kriteri karşılamak için gerekenden 14 milyar avro daha az harcayan Almanya’da görüldü. Fakat Berlin son on yılda enflasyondan arındırılmış olarak bu açığı yarıya indirdi ve bu yıl tamamen kapatmayı planlıyor.
Avrupa’daki bir sonraki en büyük açıklar İspanya’da 11 milyar avro, İtalya’da 10,8 milyar avro ve Belçika’da 4,6 milyar avro oldu. Bu üç ülke geçen yıl GSYİH’lerinin yüzde 100’ünün üzerinde borcu olan altı AB ülkesi arasındaydı.
İtalya aynı zamanda yüzde 7,2 ile bloğun en yüksek bütçe açıklarından birine sahipti ve faiz maliyetlerinin bu yıl devlet gelirlerinin yüzde 9’unun üzerine çıkması bekleniyor.
Ifo’da ekonomist olan Marcel Schlepper, “Yüksek borç seviyelerine ve yüksek faiz maliyetlerine sahip ülkelerin daha fazla borçlanmak için fazla alanları yok, bu nedenle bunu yapmanın tek gerçek yolu diğer alanlardaki harcamaları kısmaktır. Almanya tarımsal mazot sübvansiyonlarını kesmeye çalıştığında ve çiftçiler protesto gösterileri düzenlediğinde gördüğümüz gibi bu hiç de kolay değil,” dedi.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Matthew Miller bu hafta, AB’nin tüm NATO üyelerini yüzde 2 eşiğine getirme çabalarında bir ‘iyileşme’ olduğunu kabul etti. Washington uzun zamandır Avrupa’nın kendi savunması için daha fazla harcama yapmasını istiyor.
Geçen yıl NATO’nun toplam 1,2 trilyon avroluk savunma harcamalarının üçte ikisi ABD tarafından yapıldı. Bu rakam AB üyeleri, Birleşik Krallık ve Norveç’in toplam 361 milyar avroluk harcamalarının iki katından fazla.
Önümüzdeki yıldan itibaren uygulanmaya başlanacak olan yeni AB mali kuralları, ülkelerin yıllık bütçe açığına getirilen %3’lük sınıra ve borcun GSYİH’ye oranına getirilen %60’lık eşiğe uymaya çalışmaları nedeniyle daha fazla bütçe kesintisine yol açacak.
Bloktaki 10’dan fazla ülkenin yıllık açık sınırını aşması ve bunun da muhtemelen Avrupa Komisyonu tarafından yaptırımlarla sonuçlanması bekleniyor.
Fakat geçen yıl sona eren müzakereler sırasında Polonya, Baltık ülkeleri ve İtalya, savunma harcamalarının yeni kurallar kapsamında daha olumlu bir şekilde ele alınması için başarılı bir kampanya yürüttü.
Dolayısıyla Komisyon, yıllık bütçe açığı sınırını aşan ülkelere karşı harekete geçip geçmeyeceğini değerlendirirken askeri harcamaları hafifletici bir faktör olarak görecek.
Polonya gibi 2024 yılında üretiminin yüzde 4’ünden fazlasını savunmaya harcayacak ve dolayısıyla AB mali sınırlarını ihlal edecek olan durumlarda, bu durum muhtemelen bütçesinin daha yumuşak bir şekilde değerlendirilmesine yol açacak.
Pantheon Macroeconomics’e göre Avro Bölgesi ülkeleri 2021’de 150 milyar avro olan savunma harcamalarını 2026’da 320 milyar avroya çıkarma yolunda ilerliyor ve bunun durgun büyümeyi yüzde 0,2 ila 0,3 oranında artıracağı tahmin ediliyor.
Bu hafta Norveç, ittifakın yüzde 2’lik hedefine 2024 yılında, planlanandan bir yıl önce ulaşacağını açıklayan en son Avrupalı NATO üyesi oldu.
