Avrupa Parlamentosu, meclisin desteğini ezici bir çoğunlukla Taipei’nin arkasına alan bir kararla Pekin’in Tayvan çevresindeki son askeri tatbikatlarını kınadı.
Parlamentonun toplam 432 üyesi, Çin anakarasının “Tayvan’a karşı devam eden askeri provokasyonlarına ve Hint-Pasifik’teki güç dengesini değiştiren askeri yığınağına” tepki gösteren karar lehinde oy kullandı.
Sadece 60 milletvekili önergeye karşı oy kullanırken 71 milletvekili çekimser kaldı.
Rakamlar, Avrupa Birliği’nin Tayvan ile bağlarını güçlendirmesi için parlamentonun devam eden baskısını yansıtıyor ve bu adım Brüksel’in adanın eski lideri Tsai Ing-wen’i ağırlamasından bir hafta sonra geldi. Ziyaret, Tayvan’dan Brüksel’e bugüne kadar yapılan en yüksek profilli ziyaret oldu.
Taipei’nin Dünya Sağlık Örgütü ve Interpol gibi uluslararası kuruluşlara kabul edilmesi çağrısında bulunulan karar, Pekin’in BM’de Çin’in resmi temsilcisi olarak Taipei’nin yerini aldığı 2578 sayılı Birleşmiş Milletler kararının 53. yıldönümüne denk getirildi.
Avrupa Parlamentosu’nun önergesi Pekin’i “BM’nin 2758 sayılı kararını sürekli çarpıtmakla ve Tayvan’ın çok taraflı örgütlere katılımını engelleme çabalarıyla” suçladı.
Önergede “BM’nin 2758 sayılı kararının Tayvan’a ilişkin hiçbir pozisyon almadığı; Çin Halk Cumhuriyeti’nin tarihi ve uluslararası kuralları çarpıtma girişimlerini şiddetle reddettiği ve çürüttüğü” belirtildi.
Önergede ayrıca “AB’nin ‘tek Çin’ politikasının BM’nin 2758 sayılı kararına uygun olduğu, ÇHC’nin ‘tek Çin’ ilkesinin ise bu karar tarafından onaylanmadığı” ifade edildi.
Pekin, Tayvan’ı Çin’in bir parçası olarak görmekte ve gerekirse güç kullanarak yeniden birleştirilmesi gerektiğini düşünmektedir. ABD ve tüm AB üyeleri de dahil olmak üzere çoğu ülke Tayvan’ı bağımsız bir devlet olarak tanımıyor ve Pekin’in ‘tek Çin’ ilkesini kabul ediyor. Ancak pratikte böyle davranmıyorlar. Avrupa Tayvan’ın bağımsızlık iddialarını diplomatik yollarla desteklemeye çalışırken, ABD de adayı silahlandırmaya ve savunmasını güçlendirmeye devam ediyor. Pekin bu politikayı “ikiyüzlülük” olarak nitelendiriyor.
Söz konusu BM kararında, Çin Halk Cumhuriyeti’nin “Çin’in Birleşmiş Milletler nezdindeki tek meşru temsilcisi olarak tanınması ve Çan Kay Şek temsilcilerinin Birleşmiş Milletler’de ve ilgili tüm kuruluşlarda yasadışı olarak işgal ettikleri yerlerden derhal kovulması” öngörülüyor.
Parlamentonun oyu bağlayıcı değildir, yani Avrupa Birliği’nin resmi tutumunu değiştirmeyecektir. Daha ziyade, parlamentonun diğer önemli politika belirleme birimleri olan Avrupa Komisyonu ve Konsey’e pozisyonlarını ayarlamaları için bir tavsiye niteliği taşıyor.
Salı günü önergeyle ilgili bir tartışmada konuşan Avrupa Komisyonu Üyesi Nicolas Schmit, üst düzey diplomat Josep Borrell adına yaptığı konuşmada bloğun tek Çin politikasına bağlı kalacağını yineledi.
“Öncelikle AB’nin tek Çin politikasını sürdürdüğünü ve bunun da Çin Halk Cumhuriyeti hükümetini Çin’in tek yasal hükümeti olarak tanıdığımız anlamına geldiğini hatırlatmak isterim,” diyen Schmit, diplomatik tanıma dışında Taipei ile bağları genişletmeye devam edeceklerini söyledi.
“Tayvan canlı bir demokrasidir. Tayvan ile işbirliğimiz ve diyaloğumuz giderek yoğunlaşıyor… AB ve Tayvan pek çok açıdan benzer düşüncelere sahip. Kısacası, diplomatik ilişkilerin yokluğunda Tayvan’la etkileşim halindeyiz” dedi.
