Telegram’ın kurucusu Pavel Durov, 24 Ağustos’ta Fransa’nın Le Bourget Havalimanı’nda gözaltına alındı. Bu gelişme, Batı medyasında büyük yankı uyandırdı ve kamuoyunda ifade özgürlüğü tartışmalarını yeniden alevlendirdi. Bazı medya kuruluşları ve önde gelen figürler, gözaltına alınma olayını ifade özgürlüğüne yönelik bir tehdit olarak değerlendirirken, diğerleri ise olayın arka planındaki suçlamalara odaklandı.
Durov’un gözaltına alınması, Batı medyasında geniş yankı buldu ve tepkiler ikiye bölündü. X (eski adıyla Twitter) platformunun sahibi Elon Musk, “Özgürlük. Özgürlük! Özgürlük mü?” şeklinde bir paylaşım yaptı ve ‘#freepavel’ etiketini başlattı. Gazeteci Tucker Carlson ise Durov’un gözaltına alınmasını, ‘yetkililerin emriyle gerçeği sansürlemeyi reddeden tüm platform sahipleri için bir uyarı’ olarak nitelendirdi.
Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitriy Medvedev de konuya ilişkin açıklama yaparak, “Şu anda tüm ortak düşmanlarımız için, o bir Rus ve bu nedenle öngörülemez ve tehlikeli,” ifadelerini kullandı.
Fransız yetkililer ise olayın siyasetle alakası olmadığını savundu. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, gözaltı olayının ifade özgürlüğüne karşı bir saldırı olmadığını belirtti. Fransız yetkililere göre, Durov hakkında 12 suçlama bulunuyor ve bunlar arasında dolandırıcılık, pornografi dağıtımı, uyuşturucu, kara para aklama ve kripto para kaçakçılığına suç ortaklığı gibi ciddi iddialar yer alıyor.
Benjamin Quenel, Le Monde:
“Savaş yanlısı kanallar birer birer Telegram’ın kurucusunu savunmaya geçerek serbest bırakılması çağrısında bulundu ve ‘#FreeDurov’ yazılı tişörtler sattı. En popüler askeri kanallardan biri olan Colonelcassad’da Boris Rojin ‘Artık George Orwell’in fikirlerinin tamamen zafer kazandığı bir dünyada yaşıyoruz’ diye yazdı. Bu devasa kişisel ‘blog’ platformundan yayılan propagandanın ardında bir gerçek var: Telegram askeri iletişimin temel direklerinden biri olarak hizmet verdi.”
Le Figaro:
“Körfez Emirliği’nde Telegram, Avrupa Birliği ve ABD’nin yasa dışı içeriği kaldırmak için büyük platformlara baskı yaptığı bir dönemde devletin denetim kurallarına sığındı. Mesajlaşma servisi, 200 bin kişiye kadar ulaşabilen tartışma gruplarıyla bazen yanlış bilgilerin viral potansiyelini artırmakla suçlanıyor.”
Veronica Dorman, Liberation:
“Rusların tepkisi anında geldi ve bu kez mevzilerin her iki tarafında da nispeten fikir birliği vardı. Telegram özgür ifade ve güvenli iletişim için tek alan.”
Mathilde Durand, Le Parisien:
“Şifrelenmiş mesajlar, özellikle Ukrayna’daki savaş bağlamında, hem hükümet hem de muhalefet tarafından yaygın olarak kullanıldı. Bugün, Rusya’nın dahil olduğu çeşitli krizlerde Telegram’ın oldukça yoğun bir şekilde kullanıldığını göz önüne alırsak, Kremlin ile girişimci arasında fiili bir çıkar çakışması var.”
Charlie Hebdo:
“Rusya’dan bakıldığında, bu Rus Elon Musk’ın tutuklanması açıkça bir heyecan yarattı. Özellikle de Ukrayna ile Rusya arasındaki gerilim sürerken, mesajın önemini yadsımak zor. Tanım gereği, Rusya silahlı kuvvetlerinin iletişim şefini tutukladılar.”
Thomas McIntosh, Will Vernon, BBC:
“Telegram, grupların 200 bine kadar üyeye sahip olmasına izin veriyor ve eleştirmenler dezenformasyonun yayılmasını kolaylaştırdığını ve kullanıcıların komplo teorileri, neo-Nazizm, pedofili veya terörle ilgili içerik paylaşmasını kolaylaştırdığını söylüyor.”
Matthew Dalton, Anne M. Simmons, The Wall Street Journal:
“Telegram, eski Sovyet ülkelerindeki en önemli sosyal ağ ve sohbet uygulaması. Rusya ve Ukrayna’daki devlet kurumları Telegram’ı haber ve bilgi yaymak için kullanıyor. Moskova ayrıca bu uygulamayı Avrupa’da sabotaj eylemleri ve huzursuzluk yaratmayı amaçlayan operasyonlar için ajan devşirmek amacıyla da kullanıyor. Bu da Durov’u Telegram’ın şifrelenmiş mesajlarını kırmaya çalışan Batılı istihbarat kurumları açısından değerli bir varlık haline getirebilir. Fransız yetkililer Fransa’nın son aylarda Rusya’nın çeşitli operasyonlarının hedefi olduğunu ve bunun da Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve hükümetin diğer üyelerinin şikâyetlerine yol açtığını söylüyor.”
Leili Foroudi ve Tassilo Hummel, Reuters:
“Fransa ile Rusya arasındaki gerilim aylardır tırmanıyor. Fransız yetkililer Rusya’yı, Ukrayna’daki çatışma konusundaki daha sert tutumuna karşılık olarak Paris Olimpiyatları öncesinde durumu istikrarsızlaştırmaya çalışmakla suçluyor.”
Adam Satariano, Paul Mosur, Aurélien Briden, The New York Times:
“Telegram ifade özgürlüğü mücadelesinde bir parlama noktası haline geliyor. Gözaltı haberine verilen tepkiler, ifade özgürlüğü, sansür ve çevrim içi içeriğin devlet tarafından gözetlenmesine ilişkin endişelerin, çevrim içi ifadeye yönelik düzenleyici incelemenin dünya çapında arttığı bir dönemde büyüdüğünü gösterdi.”
Politico:
“Telegram, aynı zamanda bir medya platformu olması nedeniyle rakip mesajlaşma programlarından farklı. WhatsApp, Facebook ve X’i bir arada düşünün. Tutuklu Durov’un lehine olan iki faktör var. Birincisi, davasının adil yargılanmanın hala mümkün olduğu Fransa’da görülüyor olması. İkincisi ise davasının kısmen enformasyon alanında ve kamuoyu mahkemesinde görülecek olması. Geçmişine bakılırsa, bu alan şovmen Durov’un tüm bilinçli yaşamı boyunca hazırlandığı alan.”
