Viyana’da bir araya gelen beş Orta Avrupa ülkesinin dışişleri bakanları, Ukrayna’da barışı tesis etmek için Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) aracılığıyla, Rusya ile iletişim kanallarının açık tutulması çağrısında bulundu.
Avusturya, Slovakya, Slovenya, Çekya ve Macaristan dışişleri bakanları Çarşamba günü Viyana’da ‘Merkez 5’ olarak adlandırılan formatta bir araya gelerek ortak ilgi alanlarına giren çeşitli konuları ele aldılar.
Bunlar arasında, Rusya’nın halen üyesi olduğu birkaç Avrupa çapındaki örgütten biri olan AGİT’in geçerliliğinin devamının sağlanması talebi de vardı.
Etkinliğe ev sahipliği yapan Avusturya Dışişleri Bakanı Alexander Schallenberg düzenlediği basın toplantısında, “Zamanı geldiğinde ihtiyaç duyabileceğimiz gerekli iletişim hatlarını ve platformları açık tutmamız gerektiğine inanıyorum,” dedi.
Schallenberg Ukrayna’ya koşulsuz desteğini vurgularken, AGİT’in ‘diyalog için tek pan-Avrupa platformu olduğunu ve gelecekte çok önemli bir rol oynayacağına ve oynayabileceğine inanıyorum’ dedi.
Mevkidaşları da AGİT’in önemini vurgularken, Macaristan Dışişleri Bakanı Péter Szijjártó özellikle ‘iletişim kanallarının açık tutulması gerektiğini’ vurguladı. Macaristan Rusya’ya yönelik ‘daha uzlaşmacı’ yaklaşımı nedeniyle AB tarafından eleştiriliyor. Doğalgazının yaklaşık %80’ini Rusya’dan alan ülke, Avrupa’nın Rusya’dan enerji ithalatını aşamalı olarak durdurma taahhüdüne rağmen petrol ve doğalgaz tedarikinin devamını sağlamak üzere Nisan ayında bu ülkeyle yeni bir enerji anlaşması imzaladı. Szijjártó, Rusya Enerji Haftasına katılmak üzere Ekim ayı ortasında Rusya’ya gidecek.
Fakat Avusturya da Rusya’ya karşı ‘daha yumuşak’ bir tavır takındığı için de eleştiriliyor. Savaştan önce doğalgaz ithalatının %79’unu Rusya’dan yaparken, Temmuz ayında %66’sını Rusya’dan yapıyordu. AB’nin Viyana’daki temsilcisi Martin Selmayr, Rusya’dan yapılan yüksek enerji ithalatını ‘kan parası’ olarak nitelendirecek kadar ileri gitmiş ve Avusturya hükümetini ‘dehşete düşürmüştü.’
Avusturya ayrıca AGİT’teki Rus delegelerin örgütün toplantılarına katılmak üzere Avusturya’ya girmelerine izin verdiği için de ağır bir şekilde eleştirildi. Fakat Schallenberg, Belarus ve Rusya’nın da dahil edilmesinin örgütün işleyişi açısından hayati önem taşıdığını vurguladı.
Slovenya, Çekya ve Slovakya da AGİT’in ‘ilgisizlikten kurtarılması’ gerektiğini vurguladı. Slovenya Dışişleri Bakanı Tanja Fajon AGİT’in ‘Rusya ile açık diyaloğu olan tek örgüt’ olduğunu söylerken, Çek mevkidaşı Jan Lipavský de ‘Avrupa güvenlik mimarisinin temel direklerinden biri’ olduğunu ekledi.
AGİT’te, Rusya’nın vetosu nedeniyle 2024 yılında kuruma hangi ülkenin başkanlık edeceği konusunda da bir anlaşma yok ve örgütün bütçesine ilişkin görüşmeler aylardır durmuş durumda.
