ABD Başkanı Joe Biden’ın geçen yaz uygulamaya koyduğu Çip ve Bilim Yasasına (ÇBY) yönelik tepkiler artıyor.
Yarı iletkenler sektörüne 52 milyar dolarlık sübvansiyon vereceğini ilan eden yasayı değerlendiren Bloomberg, ÇBY’nin hedeflerine ulaşmakta başarısız olduğunu savunuyor.
Yasayı ‘52 milyar dolarlık bir savurganlık’ olarak nitelendiren Bloomberg, “Aslında bu yasanın başarısızlığı, Amerika’nın bir şeyler inşa etmeye yönelik mevcut yaklaşımında yanlış olan her şeyin bir mikrokozmosu,” diyor.
ABD’nin küresel yarı iletken üretimindeki payının 1990’da %37’den yaklaşık %12’ye düştüğünü hatırlatan Bloomberg, çip yasasının her iki partinin onayı ile geçmesine rağmen, ABD’de çip üretmenin hâlâ Asya’da üretmekten %25 daha uzun sürdüğüne ve yaklaşık %50 daha pahalıya mal olduğuna dikkat çekiyor.
Bürokrasi engeli
Yazıda, daha hızlı ve ucuza çip üretmenin önünde üç engel olduğu ve bu engellerin hepsinin de hükümet kaynaklı olduğu ileri sürülüyor.
Bloomberg’e göre ilk engel bürokrasi. Verilere göre, 1990’dan 2020’ye kadar, ABD’de yeni çip fabrikaları inşa etmek için gereken süre %38 oranında artmış.
Temiz Hava Yasası, Ulusal Çevresel Siyaset Yasası gibi yasaların işleyiş sürelerinin uzunluğuna işaret eden yazıda, “Teknoloji bu bürokratik çay partileri için durmaz; bu tür gecikmeler sadece masrafları arttırır, özel yatırımları caydırır ve ABD’li üreticilerin denizaşırı rakipleriyle ciddi bir şekilde rekabet etmesini engeller,” deniyor.
Nitelikli işgücü ve göç engeli
Yazıda dikkat çekilen diğer engel, nitelikli işgücü sorunu. Atıf yapılan bir araştırmaya göre, sadece ABD’de devam eden fabrika projelerini tamamlamak için 300.000 kalifiye işçiye daha ihtiyaç duyuluyor.
Bloomberg’e göre ise, hem ABD’deki ileri teknoloji alanında derece almak için başvuran öğrenci sayısı, hem de verili göç sistemi ile bu ihtiyacın karşılanması imkânsız. Yine de, yarı iletkenler alanında çalışan mühendislik ve temel bilimler doktora öğrencilerinin çok büyük çoğunluğu hâlâ ABD dışında doğan kişiler.
‘İlerici’ siyaset engeli
Üçüncüsü ise siyasi engeller. Bloomberg, ÇBY’den önemli miktarda fon almayı uman şirketlerin sendikalar, ‘tercih edilen demografik gruplar’, ‘güçlendirilmiş toplum ortakları’ ve benzerlerine avantaj sağlamayı amaçlayan bir dizi yeni hükümet kuralına ve sivri önerilere uymak zorunda olduğunu hatırlatıyor.
Bu kuralların, halihazırda rekabetçilikte geri kalmış bir sektörde uygulanmasına yeni maliyetler getirdiği ve konuyla tamamen alakasız toplumsal hedefler belirlendiği savunuluyor.
Çözüm önerileri
Yazıda bu üç engelin kaldırılmasına yönelik öneriler de getiriliyor.
Bunlar arasında bürokratizmi ortadan kaldırmak için projeleri hızlandıracak şekilde yasaların değiştirilmesi, kalifiye işgücüne verilen vizelerin artırılması ve ÇBY’nin finansmanına eklenen maliyetli ve verimsiz koşulların kaldırılarak, ‘ilerici gündemi’ yürürlüğe koymak için uygun yerin şirketler değil ABD Kongresi olduğunun kabul edilmesi.
