Erdoğan ve Netanyahu’nun temmuz ayında Türkiye-İsrail gerginliğini azaltmak için görüşmeyi planladığı iddia edildi.
Bloomberg’de yer alan ve konuyla ilgili bilgisi olan kaynaklara dayandırılan habere göre Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, önümüzdeki ayın başlarında bir araya gelmeyi planlıyor.
Türkiye-İsrail ilişkileri 2010’da İsrail’in Gazze’ye yardım taşıyan Mavi Marmara gemisine baskın düzenlemesinin ardından kopma noktasına gelmişti. İki ülke arasındaki tam diplomatik ilişkiler ancak geçen yıl İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog’un Ankara’ya yaptığı ziyaret sonrası kuruldu.
Netanyahu’nun hesabı
İsrail’de binlerce kişiyi sokağa döken tartışmalı yargı reformu nedeniyle zor bir dönemden geçen Netanyahu, iç politikadaki gerginliği dış politikada attığı adımlar ile kapatmaya çalışıyor. ABD Başkanı Joe Biden söz konusu yargı reformu girişimi nedeniyle Netanyahu ile görüşmeyi defalarca reddetti. Netanyahu’nun aşırı sağcı koalisyon ortaklarının Filistinliler aleyhine attığı adımlar da hem İsrail’in Suudi Arabistan’la normalleşme gündemini hem de BAE’den beklediği resmi davetin gelmesini engelliyor. Bu ortamda İran’ın nükleer silah üretmenin eşiğe yaklaşması ve İsrail’in olası müttefikleri ile ilişkilerini normalleştirmesi İsrail Başbakanı’nı iyice köşeye sıkıştırmış durumda. Bu çemberi kırmaya çalışan Netanyahu’nun Erdoğan ile görüşmek istediği İsrail basınına yansımıştı. Kanal 12’ye göre, Netanyahu Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşüp, vereceği fotoğrafla “diplomatik başarı” görüntüsü vermeyi planlıyor.
Erdoğan’ın gaz iş birliği şartı
İsrail basını Erdoğan’ın, Netanyahu ile görüşmek için gaz iş birliğini ön şart koştuğunu yazdı. Jerusalem Post’ta yer alan bir makaleye göre, “Türkiye, İsrail’in Leviathan sahasından Ceyhan’a uzanacak bir boru hattını taahhüt etmesi için İsrail’i iknaya çalıştı ancak İsrail şimdiye kadar buna direndi. Başbakan Netanyahu, Erdoğan’la bir görüşme ayarlamaya çalışıyor, ancak Erdoğan kendisiyle ancak gaz iş birliği konusunda haber verirse görüşecek.”
Bloomberg ise görüşmede gündeme gelecek gaz iş birliğinin, Gazze açıklarındaki sahadan çıkarılması öngörülen gaz sahası için olduğunu yazdı. Filistin, Mısır ve İsrail arasında ABD arabuluculuğunda yürütülen müzakerelerde Gazze Şeridi açıklarındaki doğalgaz sahalarının geliştirilmesi için uzlaşmaya varılmış ve Hamas’ın da bu uzlaşıya onay verdiği ileri sürülmüştü. 1.4 trilyon metreküplük doğalgaz bulunduğu tahmin edilen Gazze Marine için taraflar geçen hafta prensipte anlaşsa da karşılıklı talep edilen güvenlik ve siyasi garantiler nedeniyle nihai bir anlaşmanın uzun zaman alacağı tahmin ediliyor. Yani söz konusu alandan çıkarılacak olası bir gazın miktarı ya da Türkiye üzerinden sevkiyatı için herhangi bir fizibilite çalışması da söz konusu değil.
Netanyahu’nun vermek istediği “Erdoğanlı” pozun önündeki en önemli engel ise Batı Şeria’da her geçen gün daha da tırmanan gerginlik olduğu görünüyor. Netanyahu liderliğindeki İsrail hükümetinin Batı Şeria’da uyguladığı yasadışı yerleşimleri genişletme politikası ve Filistinlilere yönelik her geçen gün daha da sertleşen uygulamaları sadece İslam dünyasında değil artık Batı kamuoyunda da eleştiriliyor. Bu ortamda Netanyahu ile el sıkışmanın ciddi bir kâr-maliyet hesabı gerektirdiği görünüyor.
