Ukrayna’nın Ankara Büyükelçisi Vasıl Bodnar, Türkiye’nin boğazları savaş gemilerine kapatma kararının Ukrayna’nın savunmasında kritik rol oynadığını ve Rusya’nın Karadeniz’deki ilerleyişini engellediğini açıkladı.
Ukrayna’nın Türkiye Büyükelçisi Vasıl Bodnar, Ukrinform‘a verdiği özelmülakatta, Türkiye’nin İstanbul ve Çanakkale boğazlarını savaş gemilerine kapatmasının “Ukrayna’nın savunmasında kilit bir aşama” olduğunu belirterek, bu kararın Rusya’nın deniz üstünlüğünü kullanarak Odessa ve Mikolayiv’i ele geçirmesini engellediğini söyledi.
Ankara, Moskova ile Kiev arasındaki geniş çaplı savaşın başlamasının hemen ardından, Mart 2022’de Karadeniz’deki boğazları tüm savaş gemilerine kapatma kararı aldı. Bu karar, Montrö Sözleşmesi kapsamında uygulamaya konuldu.
Sözleşmenin 19. Maddesi, askeri gemilerin sınıf ve tonajlarına göre boğazlardan geçişini düzenliyor. Savaş durumunda Türkiye’ye tanınan ek yetkiler çerçevesinde Ankara, bölgesel güvenliğe veya kendi güvenliğine yönelik tehdit algıladığında boğazların kullanımını kısıtlayabiliyor.
Büyükelçi, “Ukrayna’nın savunmasındaki en önemli aşamalardan biri, İstanbul ve Çanakkale boğazlarının Türkiye tarafından kapatılmasıydı. Moskva’yı batırdık ve iki Rus kruvazörü daha Akdeniz’de bekliyordu. Ve Türkiye’nin boğazları kapatması, Rusya’nın Odessa, Mikolayiv ve Moskova’nın denizden operasyonlarla işgal etmeyi planladığı diğer bölgeleri ele geçirmek için denizdeki avantajını kullanmasını engelledi,” ifadelerini kullandı.
Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, bu yılın ocak ayında yaptığı açıklamada, Ankara’nın sözleşme hükümlerine bağlılığının devam edeceğini ve bunun tartışmaya açık olmadığını kesin bir dille ifade etmişti.
Bodnar, çatışmaların başlamasının ardından Türkiye’nin önemli bir lojistik merkeze dönüştüğünün altını çizdi: Ukraynalı firmalar artık Türk toprakları üzerinden mal sevkiyatı yapabiliyor.
Büyükelçi ayrıca, Temmuz 2022’de imzalanan ve Ukrayna limanlarından tarım ürünleri ihracatına olanak sağlayan “tahıl koridoru anlaşmasında” Türkiye’nin üstlendiği arabulucu rolünün önemine dikkat çekti:
“Şubat 2022 başında Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Serbest Ticaret Anlaşmasının imzalandığı Kiev’e bir ziyaret gerçekleştirdi. Bugüne kadar anlaşma Türk tarafınca onaylandı ve parlamentomuz tarafından onaylanmasını bekliyoruz. Aynı zamanda Ukrayna’da bir Baykar fabrikası kurulması konusunda da anlaşmaya vardık. Bu proje devam ediyor ve Baykar’ın kendi katkısı olan 110 milyon dolara ek olarak Ukrayna’da 100 milyon dolarlık bir yatırım anlamına geliyor. Buna ek olarak, Rusya’nın saldırganlığına karşı Ukrayna’nın savunucularına yüzlerce zırhlı araç, İHA, mermi ve diğer yardımlar ile Türkiye’den yüzlerce insani yardım kamyonu aldık.”
Bodnar, “Savaştan önce, Ukrayna motorlarının tedariki Türk İHA endüstrisini kayda değer ölçüde geliştirmişti, bu nedenle Kızıl Elma, Anka 3 ve Akıncı modellerinin sunumlarında gurur duyacak bir şeyimiz var,” diye ekledi.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Odessa’yı “Rus şehri” olarak nitelendirmişti. 2022 sonbaharında yaptığı açıklamada, bu kentin “hem bir anlaşmazlık konusu hem de mevcut çatışmaların çözümü için sembolik bir değer taşıyabileceğini” belirtmişti.
Ayrıca Putin, eylül ayında düzenlenen Okyanus-2024 komuta ve kurmay tatbikatı sırasında, Rusya’nın nükleer unsurlar dışındaki donanma gücünü artıracağını açıklamıştı. Putin, bu güçlendirmenin her türden birliğin geliştirilmesi, gemi personelinin, kara birliklerinin ve hava kuvvetlerinin “gerçek muharebe tecrübeleri göz önünde bulundurularak” eğitilmesi yoluyla gerçekleştirileceğini sözlerine eklemişti.
