Bizi Takip Edin

AMERİKA

CIA: Rusya’nın taktik nükleer silah kullanma planı yok

Yayınlanma

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Merkezi Haber Alma Teşkilatı (CIA) Şefi William Burns, Rusya Dış İstihbarat (SVR) Şefi Sergey Narişkin ile yaptığı görüşmenin ayrıntılarını paylaştı. Nükleer silahların kullanımı gibi konuları Rus mevkidaşıyla konuştuğunu belirten Burns, “Taktik nükleer silah kullanma planlarına ilişkin açık bir kanıt görmüyoruz” dedi.

“Hindistan ve Çin Rusya’yı etkiliyor”

Amerikan PBS kanalında bir programa katılan CIA Başkanı, Moskova’nın nükleer uyarılarının “korkutma” amacı taşıdığını söyledi. Burns, Çin ve Hindistan liderlerinin nükleer uyarılarının da  Moskova üzerinde etki yarattığını öne sürdü. Burns, “Şi Cinping’in ve Hindistan’da Başbakan Modi’nin de nükleer silah kullanımına ilişkin endişelerini dile getirmelerinin çok faydalı olduğunu düşünüyorum. Bunun Ruslar üzerinde bir etkisi olduğunu değerlendiriyorum,” ifadelerini kullandı.

Rus ve Amerikan istihbarat şefleri 14 Kasım’da Ankara’da Milli İstihbarat Teşkilatı’nın (MİT) ev sahipliğinde görüşmüştü. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov görüşmenin ABD’nin talebiyle yapıldığını açıklamıştı. İkilinin görüşmesini takiben 9 Aralık’ta Rus ve Amerikalı diplomatlar İstanbul’da bir araya gelmişti.

Burns, “Çoğu çatışma müzakerelerle sona erer, ancak bu durumda Rusya’nın ciddiyet göstermesi gerekir, ki bunu göremiyoruz. Bizim değerlendirmemize göre Ruslar gerçek müzakereler konusunda ciddi değiller” diye konuştu.

Çin-Rus ilişkileri “sınırlı” iddiası 

CIA Başkanı Çin ve Rusya ilişkilerinde bazı “sınırlar” olduğunu da öne sürdü. Burns’ün yorumuna göre Çin lideri Şi Cinping, Rusya’ya askeri destek vermek konusunda “isteksiz” davranıyor.

Rusya 24 Şubat’taki askeri harekatını Pekin’deki Kış Olimpiyat Oyunları’nın bitmesinin ardından başlatmıştı. Olimpiyat açılış törenlerine Rus lider Vladimir Putin de katılmış ve 4 Şubat tarihinde Şi-Putin ortak deklarasyonu  dünyaya ilan edilmişti. Deklarasyonda yer alan “İki devlet arasındaki dostluğun sınırı yoktur,” ifadesi dikkat çekmişti.

“Önümüzdeki 10 yılda çatışma riski artıyor”

CIA Başkanı Burns, ABD’nin küresel çapta giriştiği büyük güç rekabetinde Rusya ve Çin’le yarışın yükseldiğini de dile getirdi. Burns’e göre önümüzdeki 10 yılda çatışma riski artıyor. CIA Başkanı Burns, 2027 yılına kadar Çin’in Taiwan adasında müdahale edebileceğini iddiasında bulundu. Burns, konuya ilişkin, “Çin’in Tayvan’ı kontrol etme, başka bir deyişle birleştirme hırsını ne ben ne de CIA’deki meslektaşlarım bir an bile hafife almayız. Tercihinin bunu güç kullanımı dışında yollarla yapmak olduğu konusunda kamuoyu önünde ısrar etti. Ancak askeri liderliğine 2027 yılına kadar bir savaş başlatmaya hazır olmaları talimatını verdiğini de biliyoruz. Bence dürüstçe cevap vermek gerekirse, önümüzdeki on yıla girdikçe askeri çatışma riski de artıyor” yorumunu yaptı.

AMERİKA

Pentagon ve SpaceX’ten Ukrayna’ya Starshield desteği

Yayınlanma

Pentagon ve SpaceX, Ukrayna’nın güvenli iletişim ağı Starshield’e erişimini genişletme konusunda anlaşmaya vardı. 2025 yılında başlayacak hizmet kapsamında, toplamda 3 bin terminale kesintisiz internet erişimi sağlanması hedefleniyor.

SpaceX ve ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), Ukrayna’nın daha güvenli bir Starlink uydu ağı versiyonu olan Starshield’e erişimini genişletme konusunda anlaşmaya vardı.

Bloomberg’in haberine göre, bu anlaşma Ukrayna’nın sahip olduğu 2 bin 500 terminalin, hacklenmesi veya müdahale edilmesi çok daha zor olan şifreli bir iletişim kanalı olan Starshield’e bağlanmasını içeriyor. Şu ana kadar sadece 500 terminal bu sisteme erişim sağladı.

ABD Uzay Komutanlığı, iki sözleşme kapsamında toplamda 3 bin terminalin hizmet vereceğini açıkladı. Bu sözleşmelerin ana hedefi, Ukrayna’da internete kesintisiz erişim sağlıyor. Hizmetlerin 2025 yılında başlaması planlanıyor.

Ancak Bloomberg, SpaceX’in Ukrayna’ya desteğini sürdürme konusundaki rolünün belirsiz olduğunu vurguluyor.

Haberde, SpaceX’in CEO’su ve Forbes’a göre 354,9 milyar dolarlık servetiyle dünyanın en zengin insanı olan Elon Musk’ın, ABD eski Başkanı Donald Trump’ın danışmanlarından biri olduğu hatırlatılıyor.

Trump, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik savaşını en kısa sürede sonlandırma sözü vermişti.

Ekim ayında The Wall Street Journal, ABD, Avrupa ve Rusya’daki mevcut ve eski yetkililere dayandırdığı haberinde, Musk’ın 2022’den beri Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile düzenli temas halinde olduğunu bildirmişti.

Habere göre bu görüşmeler hem kişisel hem iş hem de jeopolitik konularla ilgiliydi. Özellikle 2023’ün sonlarında Putin’in, Musk’tan Çin’in çıkarları doğrultusunda Tayvan’da Starlink hizmetlerini etkinleştirmemesini istediği iddia edilmişti.

Fakat Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Putin’in Musk ile yalnızca bir kez telefonda görüştüğünü ve düzenli temasın olmadığını belirterek bu iddiaları reddetti.

2022’de Musk, Ukrayna’ya sağladığı Starlink terminallerini ücretsiz olarak sunmaya devam edemeyeceğini açıklamış ve yeni cihazlar tedarik etmeyi reddetmişti.

Daha sonra SpaceX, “Üçüncü Dünya Savaşı’na yol açabilecek bir çatışmanın tırmanmasına izin vermeyeceğiz,” diyerek ağının askeri kullanımına kısıtlamalar getirdi.

Ancak Haziran 2023’te SpaceX, Pentagon ile Ukrayna’ya Starlink hizmetleri sağlamak için 23 milyon dolarlık bir sözleşme imzaladı. Sağlanan terminal sayısı ise açıklanmadı.

WSJ: Elon Musk ile Vladimir Putin düzenli temas halinde

Okumaya Devam Et

AMERİKA

FP: Biden, Trump için Çin’le çip mücadelesini kızıştırıyor

Yayınlanma

Biden yönetiminin giderayak Çin’in yarı iletken endüstrisine yönelik getirdiği ihracat kontrollerini ve bunların Trump dönemine yansımasını elen alan Foreign Policy makalesini sizler için çevirdik.

***

Foreing Policy, 5 Aralık 2024

ABD’nin Çin’e yönelik yeni ihracat kontrolleri ve Pekin’in anında karşı önlemleri, yeni yönetimin tonunu belirledi.

ABD Başkanı Joe Biden, bir ayağını Oval Ofis’ten dışarı atarak Çin’in yarı iletken endüstrisine bir veda atışı yaptı; bu da Başkan seçilen Donald Trump’ın yeni yönetimi için güçlü teknolojiler üzerinden yeni ticari gerilimlere zemin hazırladı.

ABD Ticaret Bakanlığı 2 Aralık’ta Çin’i hedef alan ve 24 çeşit yarı iletken üretim ekipmanı, yarı iletken geliştirmeye yönelik üç çeşit yazılım aracı ve yüksek bant genişliğine sahip bellek yongalarına yönelik kontrolleri de içeren yeni ihracat kontrollerini açıkladı. Ayrıca, çoğu Çin’de yerleşik 140 şirket, ABD teknolojisinin satın alınmasına lisans zorunluluğu getiren bir “varlık listesine” eklenecek.

Pekin, ABD’den gelen haberlere birkaç saat içinde yanıt verdi ve galyum, germanyum ve aslında hayati savunma uygulamalarına sahip olan ve görünüşte belirsiz bir metal olan antimon gibi kilit teknoloji malzemelerine yönelik kendi ihracat yasağını duyurarak karşılık verdi. Ayrıca elektrikli araç bataryalarının temelini oluşturan bir hammadde olan grafit ihracatını da sıkılaştırmayı planlıyor.

Bu önlemler, Washington ve Pekin’in ileri teknoloji ve savunma sistemlerinin temel bileşenleri olan güçlü yarı iletken çipler konusunda uzun süredir devam eden ticaret kavgasındaki en son tırmanışı temsil ediyor. Bu, Biden yönetiminin Çin’in yapay zeka ve askeri uygulamalarda kullanılan gelişmiş çipleri üretme kabiliyetini engellemeye yönelik üçüncü çabası; ilk olarak Ekim 2022’de kısıtlamalar getirmiş ve 2023’te bunları genişletmişti.

Ticaret Bakanı Gina Raimondo yeni kısıtlamaları duyurduğu açıklamasında şunları söyledi: “Bu eylem, Biden-Harris yönetiminin müttefiklerimiz ve ortaklarımızla birlikte, [Çin’in] ulusal güvenliğimiz için risk oluşturan ileri teknolojilerin üretimini yerlileştirme kabiliyetini bozmaya yönelik hedefli yaklaşımının doruk noktasıdır.”

İhracat kontrollerinin son turu aylardır bekleniyordu, ancak dünyadaki gelişmiş çip üretim ekipmanlarının çoğunu üreten Japonya ve Hollanda gibi ABD müttefikleriyle yapılan müzakereler duyuruyu geciktirdi (her iki ülke de kısıtlamalardan muafiyet aldı).

Center for a New American Security’de kıdemli bir araştırmacı olan Geoffrey Gertz, “Bu kontrolleri uzun zamandır bekliyorduk” dedi daha önce tartışılandan biraz daha ılımlı olduğunu söyledi.

Çin’in tepkisi hızlı oldu

Buna karşın Çin’in tepkisi hızlı oldu. Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Lin Jian 3 Aralık’ta düzenlediği basın brifinginde Biden yönetiminin “Çin’in teknolojik ilerlemesini kötü niyetle bastırdığını” ve Pekin’in son önlemlere karşı “ciddi protestolarda bulunduğunu” söyledi. ABD’nin “ihracat kontrollerini kötüye kullandığını” ve Çin’in “güvenlik ve kalkınma çıkarlarımızı sıkı bir şekilde korumak için gerekeni yapacağını” söyledi.

Peterson Uluslararası Ekonomi Enstitüsü’nde kıdemli bir araştırmacı olan Cullen Hendrix, Pekin’in “modern bir endüstriyel ekonominin temel yapı taşlarının” çoğu üzerindeki pazar hakimiyetine atıfta bulunarak, “Çin etkili bir şekilde iki kişinin bu oyunu oynayabileceğini söylüyor” dedi. Hendrix Çin’in mesajının şu olduğunu da sözlerine ekledi: “Bu oyunu oynayabiliriz ve aslında acıyı daha fazla sektöre yayabiliriz.”

ABD’nin ‘aşil topuğu’

Pekin, temiz enerji teknolojilerinin ve gelişmiş silah sistemlerinin temelini oluşturan malzemeler gibi dünyanın kritik mineral ve metallerinin tedarik zincirlerini büyük ölçüde kontrol ediyor ve bu da onları ABD-Çin ticaret savaşında hayati bir tıkanma noktası haline getiriyor.

Örneğin galyum ve germanyumda Çin, bu metallerin küresel stoklarının sırasıyla yüzde 94 ve 83’ünü ve ABD’nin arzının yaklaşık yarısını oluşturuyor. Antimon konusunda ise Çin, küresel üretimin neredeyse yarısının ve ABD ithalatının yüzde 60’ından fazlasının kaynağı konumunda. Dünyanın en büyük grafit üreticisi olan Pekin, mineralin uluslararası pazarına hakimdir ve küresel olarak yüzde 90’ından fazlasını rafine etmektedir.

Washington için sorun şu ki, bu bağımlılığı ne kadar hızlı azaltmak isterse istesin, yeni tedarik zincirlerini güvence altına almak yıllar alacak ve ABD’yi yakın gelecekte Pekin’in kaprislerine karşı savunmasız bırakacaktır.

Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi’nde enerji güvenliği uzmanı olan Jane Nakano, “ABD’nin bu mineraller için Çin’e olan bağımlılığı bilinen bir Aşil topuğudur” dedi. “Bu son gelişme, Amerika Birleşik Devletleri olarak bağımlı olmaya devam ettiğimizin çok açık bir hatırlatıcısıdır” diye ekledi.

Pekin bu malzemeleri ilk kez hedef almıyor. Peterson Enstitüsü uzmanı Hendrix’in de yazdığı gibi, veriler Pekin’in germanyum ve grafit üzerindeki kısıtlamalarının ABD’nin Çin’den yaptığı toplam ithalat üzerinde fazla bir etkisi olmadığını gösterse de, bunların hepsi zaten bir tür kısmi ihracat kontrolü altındaydı. Bunun bir istisnası, Washington’un Çin’e daha az bağımlı olduğu bir malzeme olan galyum arsenit gofretlerin ABD’den ithalatının şu anda fiilen sıfıra düşmüş olmasıdır.

Hendrix, Çin’in ihracat kontrollerinin ABD tedarik zincirlerine yönelik topyekûn bir saldırıdan çok, “Çin’in kas gücünün esnetilmesi ve bir bilgi toplama misyonu gibi göründüğünü” yazdı.

Son tırmanış riskleri artırdı. Columbia Üniversitesi’nde kritik mineraller uzmanı olan Tom Moerenhout, Pekin daha önce kaslarını esnetiyorsa, şimdi “bir yumruk attı” dedi. “Tam bir ihracat yasağı da her türlü alarm zilini çaldırmalı, çünkü Pekin şimdi yarı iletkenleri hedefliyorsa, ya sıradaki grafit veya nadir topraklar olursa?” dedi.

Trump dönemine yük

Pekin’den uzaklaşmak için halihazırda önlemlerini artıran Washington için Çin’in son önlemleri devam eden çabayı hızlandırmaktan başka bir işe yaramayacak. Ancak Pekin’in kısıtlamaları tam bir ihracat yasağına kadar genişletmesi, muhtemelen alternatif kaynaklar için yeni bir mücadeleye yol açacak ve uzun süredir zorlu bir finansal ortamla, uzun izin gecikmeleriyle ve son zamanlarda Başkan seçilen Donald Trump’ın göreve dönmeye hazırlandığı siyasi belirsizlikle boğuşan yerel madencilik endüstrisine daha fazla yük getirecektir.

Hendrix, “Kısa vadede bu bir kargaşa yaratacak çünkü tamamen yerli tedarik zincirleri veya Kuzey Amerika tedarik zincirleri gerçekleşmedi” dedi.

ABD Jeolojik Araştırmalar Kurumu, Çin’in net galyum ve germanyum ihracatına tamamen yasak getirmesi halinde, bu hareketin ABD GSYİH’sinde 3,4 milyar dolarlık bir düşüşe yol açabileceğini ve bunun da en çok yarı iletken imalat endüstrisi tarafından hissedilecek ekonomik kayıplar olacağını tahmin ediyor.

ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan 3 Aralık’ta Washington’da yaptığı bir konuşmada Çin’in son kısıtlamalarının “ABD’nin ulusal güvenlik uygulamaları olan kritik mineraller için çeşitli ve esnek tedarik zincirlerine sahip olma ve tek bir ülkeye, özellikle de [Çin] gibi bir rakibe bağımlı olmama ihtiyacını sürekli hatırlattığını” söyledi.

Sullivan ileriye dönük olarak, bir sonraki Trump yönetimini ABD’nin kritik mineral tedarik zincirlerini çeşitlendirmek için Kongre ve özel sektörle birlikte çalışmaya devam etmeye çağırdı. “Kendimizi gerçekten rahat bir nefes alabileceğimiz bir konuma getirmek en azından önümüzdeki on yılı alacaktır. Bu oldukça çekişmeli bir alan olacak ve yapılması gereken daha çok iş var” dedi.

“Bu kesinlikle bir tehdit ve bence ABD ve diğer müttefikler bunun bir tehdit olduğunu uzun zamandır kabul ediyor, bu yüzden bu konuda bir şeyler yapmamız gerektiğini biliyoruz” diyen eski bir Trump yönetimi yetkilisi, yönetimin stratejisi hakkında samimi bir şekilde konuşmak için adının açıklanmaması koşuluyla konuştu. “Bu tedarik zincirlerinin kritik bir parçası olan bazı nadir ve hammaddelere kendi erişimimizi açtığımızdan emin olmalıyız” diyen yetkili, Çin’in kritik mineral yasağının ‘sürpriz olmadığını, ancak güvenliğimiz açısından önemsiz olmadığını düşünüyorum’ dedi.

Sertlik Trump döneminde de devam edecek

Çoğu yetkili ve uzman, Trump’ın ikinci döneminde de Çin’e karşı sert davranmaya devam edeceğini nispeten güvenli bir bahis olarak görüyor. Biden yönetiminin politika hedeflerinin çoğunu tanımlayan Çin teknolojisini engelleme dürtüsü, ihracat kontrollerini daha geniş bir ticaret savaşının parçası olarak kullanan ve hatta Huawei ve TikTok gibi belirli Çinli teknoloji devlerini hedef alan ilk Trump yönetimi sırasında başlatıldı.

ABD’nin müttefikleri ve ortakları Trump’ın bazı ticaret önerileri ve Biden’ın çok taraflı yaklaşımına kıyasla dış politikaya daha işlemsel yaklaşımı konusunda endişelerini dile getirseler de Çin, ortak bir zemin bulmanın daha kolay olabileceği bir alan. Eski Trump yetkilisi, Trump yönetiminin Batı telekomünikasyon ağlarını Huawei gibi Çinli satıcılardan arındırmayı amaçlayan ilk Temiz Ağ girişiminin 60’tan fazla ülke tarafından imzalandığını belirtti.

“Bence iki yönetim arasında Çin’e yönelik teknoloji kontrolleri konusunda büyük ölçüde devamlılık olacak, bu nedenle büyük bir kopuş ya da büyük bir rota değişikliği olmayacağını düşünüyorum” diyen Gertz, Hollanda ve Japonya gibi müttefiklerin kendi Çin teknoloji politikalarını Trump’ın son görevde olduğu döneme kıyasla çok daha fazla Washington ile uyumlu hale getirdiklerini ve bunu yapmak için kendi teşviklerine sahip olduklarını da sözlerine ekledi.

“Bununla birlikte, Trump yönetiminin büyük olasılıkla sopalara başvurmaya daha açık olacağını düşünüyorum” diyen Gertz, özellikle ABD teknolojisini kullanan herhangi bir firmaya ülke dışı kontroller uygulayabilen doğrudan yabancı ürün kuralına atıfta bulundu. “[Müttefiklerin] bunu görmezden gelebileceği ya da Trump’a karşı koruyabileceği bir dünya olduğunu sanmıyorum. Müdahale etmek zorundalar” dedi.

Okumaya Devam Et

AMERİKA

Yeni Trump yönetimi milyarderler geçidi gibi

Yayınlanma

ABD’de seçilmiş başkan Donald Trump’ın yeni yönetimi, büyük ölçüde süper zenginlerden oluşuyor.

Axios’ta yer alan haberde, Trump’ın ilk dönemindeki “zenginliğin” bile yeni isimlerle birlikte kat kat aştığına işaret ediliyor.

Listenin başında dünyanın en zengin kişisi Elon Musk yer alıyor. Musk ve Hükümet Verimliliği Departmanı (DOGE) başkanı Vivek Ramaswamy’nin yanı sıra en az 11 milyarder yönetimde kilit görevler üstlenecek.

Milyarderler Hazine (Scott Bessent), Ticaret (Howard Lutnick), Eğitim (Linda McMahon), İçişleri (Doug Burgum), Küçük İşletmeler İdaresi (Kelly Loeffler) ve NASA (Jared Isaacman) departmanlarına liderlik etmek üzere seçildiler.

Perşembe gecesi Trump, PayPal’un eski yöneticilerinden ve Musk’ın müttefiki teknoloji yatırımcısı David Sacks’ın Beyaz Saray yapay zeka ve kripto çarı olarak görev yapacağını duyurdu.

Finansçı Stephen Feinberg Pentagon’daki 2 numaralı pozisyona aday gösterildi; Trump ailesinin dünürleri Charles Kushner (Fransa Büyükelçisi) ve Massad Boulos (Orta Doğu danışmanı), milyarder bağışçı Warren Stephens (Birleşik Krallık Büyükelçisi) ile birlikte diplomatik roller için seçildi.

Dört üst düzey atama ise yüz milyon ve üzeri servete sahip olanlardan oluşuyor: Mehmet Öz (Medicare ve Medicaid yöneticisi), Fiserv CEO’su Frank Bisignano (Sosyal Güvenlik komiseri), emlak yöneticisi Steven Witkoff (Orta Doğu elçisi) ve fracking CEO’su Chris Wright (Enerji Bakanlığı).

Axios ve kar amacı gütmeyen Americans for Tax Fairness tarafından yapılan araştırmaya göre, Trump’ın öngörülen kabinesinin tek başına değeri en az 10 milyar dolar ve bu tahmin muhtemelen gerçek toplamın altında.

Musk, Ramaswamy ve diğer zengin atamalarla birlikte, Trump yönetiminin en tepesindeki kişilerin net serveti muhtemelen Finlandiya, Şili ve Yeni Zelanda dahil yüzlerce ülkenin GSYİH’sinden daha yüksek.

Okumaya Devam Et

Çok Okunanlar

English