Ukrayna Dışişleri Bakanlığı sözcüsü yaptığı açıklamada, Ukrayna hükümetinin Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi’yi Ukrayna’yı ziyaret etmeye davet ettiğini ve Pekin’in de bu teklifle “ilgilendiğini” belirttiğini söyledi.
Çinli analistler, Ukrayna’nın Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi’yi ülkeyi ziyaret etmeye davet etmesinin Kiev’in Pekin’den giderek daha fazla destek aradığının bir işareti olabileceğini söyledi.
Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba geçen hafta Çin’e yaptığı ziyaret sırasında – Şubat 2022’de savaşın başlamasından bu yana ilk ziyareti – Wang’a, Moskova’nın “iyi niyetle” hareket etmesi halinde ülkenin Rusya ile konuşmaktan mutlu olduğunu söyledi.
Renmin Üniversitesi’nde Avrupa uzmanı olan Wang Yiwei, South China Morning Post’a verdiği demeçte, Ukrayna ve Batılı destekçilerinin tutumunda “yumuşama” olarak adlandırdığı bir dönemde Wang’ın ziyaretinin “iyi bir zamanlama” olacağını söyledi.
Wang Yiwei’ye göre, yaklaşan ABD başkanlık seçimlerini kazanması halinde savaşı 24 saat içinde sona erdirebileceğini söyleyerek övünen Donald Trump’ın Beyaz Saray’a olası dönüşü ve Avrupa Parlamentosu’nda Ukrayna’ya daha fazla yardıma karşı çıkan sağcı politikacıların artan varlığı, Kiev’e yönelik uluslararası desteğin ne kadar devam edeceği konusunda soru işaretleri yarattı.
Wang, Devlet Başkanı Zelensky’nin “Ukrayna’nın Batı tarafından ‘feda edilebileceğinden'” endişe duyduğunu söyledi ve “Avrupa bile artık Çin’in arabuluculukta daha büyük bir rol oynamasını umuyor… Çin de aciliyeti görüyor ve üzerine düşeni yapmaya hazır” değerlendirmesini yaptı.
Wang Yiwei, Çin Dışişleri Bakanı’nın yapacağı bir gezinin Zelenskiy’nin Xi Jinping ile görüşmesinin önünü açabileceğini belirtti – büyük olasılıkla bu yıl Peru’da yapılacak Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği zirvesi ya da Brezilya’daki G20 toplantısı gibi uluslararası bir toplantıda.
Çin lideri savaşın başlamasından bu yana Rusya ile işbirliğini derinleştirme sözü vererek Vladimir Putin ile birkaç kez görüştü ancak bu süre zarfında Zelenskiy ile sadece bir kez telefonda konuştu.
Çin Dışişleri Bakanına yapılan davet, aralarında ABD Başkanı Joe Biden’ın da bulunduğu bir dizi üst düzey siyasi şahsiyetin Ukrayna’ya yaptığı ziyaretin ardından geldi.
Çinli uzman Wang Yiwei, Çin’in Rusya’nın G20 toplantısına davet edilmesi için de bastırabileceğini ve bunun Putin ile bazı Batılı liderler arasında doğrudan iletişimin önünü açabileceğini söyledi.
Çin’in Avrasya İşleri Özel Temsilcisi Li Hui, Brezilya, Güney Afrika ve Endonezya’yı kapsayan dördüncü barış turunda, Çin ve Brezilya’nın mayıs ayında yayınladığı ve Rusya ile Ukrayna arasında müzakere ve ateşkes çağrısında bulunan altı maddelik plana destek toplamaya çalışıyor.
İtalya Başbakanı Giorgia Meloni geçen hafta Çin’e yaptığı ziyaret sırasında Çin’in barış görüşmelerinde “kilit bir oyuncu” olabileceğini söyledi ancak Pekin’in Rusya ile yakın ekonomik bağlarının “büyük bir sürtüşme” kaynağı olduğu uyarısında bulundu.
Zelensky de salı günü aralarında Agence France-Presse’in de bulunduğu Fransız medya kuruluşlarına verdiği bir mülakatta Pekin’i “kilit oyuncu” olarak tanımladı. Ancak Pekin’in bir arabulucu gibi davranmasını değil, Rusya’ya baskı yapmasını istediğini vurguladı.
“Çin isterse Rusya’yı bu savaşı sona erdirmeye zorlayabilir” dedi.
Pekin merkezli Çin ve Küreselleşme Merkezi’nin başkan yardımcısı Victor Gao, South China Morning Post’a verdiği demeçte, Wang Yi’nin Ukrayna’yı ziyaret etmesini “mutlak bir ihtiyaç” olarak görmediğini, bunun yerine savaşan tarafların konuşmaya istekli olması halinde kapalı kapılar ardında görüşmelere ev sahipliği yapmayı teklif edebileceğini söyledi.
Trump’ın Beyaz Saray’a dönmesi halinde “bağımsız” kararlar almak için “daha az esnekliğe” sahip olabileceğinden Ukrayna’nın bu görüşmelere yakında başlamayı tercih edebileceğini söyledi.
Aynı zamanda Çin’in doğusundaki Soochow Üniversitesi’nde kürsü profesörü olan Gao, “Çin, Suudi Arabistan ve İran arasında ve Filistin’deki 14 grup arasında başarılı bir şekilde arabuluculuk yaptı… ancak [onların görüşmeleri] sonuçlar açıklanmadan önce kamuoyuna duyurulmadı” dedi.
“Önemli olan bu toplantının amacının ne olduğu? Çin her zaman iki taraf [Ukrayna ve Rusya] konuşmak bile istemiyorsa rolünün çok sınırlı olacağını söylemiştir” diye ekledi
Wang Yi, Kuleba ile yaptığı görüşmede müzakereler için zamanın “henüz olgunlaşmadığını” kabul etti.
Rusya, Ukrayna’nın NATO üyeliğinden vazgeçmesi ve Rusya’nın ilhak etmeye çalıştığı dört vilayeti devretmesi gibi koşulları kabul etmesi halinde müzakerelere açık olduğunu söyledi. Ukrayna bu koşulları reddediyor ve Rusya’nın “işgal ettiği tüm topraklardan çekilmesi gerektiğini” söylüyor.
Kuleba’nın geçen haftaki yorumları sorulduğunda bir Kremlin sözcüsü Ukrayna’dan daha fazla açıklama ve eyleme ihtiyaç olduğunu söyledi.
Renmin Üniversitesi’nden Wang, Moskova’nın tutumunun kritik olduğunu ve şu anda görüşmelerle ilgilenmiyor gibi göründüğünü söyledi.
“Herhangi bir arabuluculuk Rusya ile koordinasyon gerektirecektir… Çin tarafından tek taraflı olarak başlatılamaz,” diye ekledi.
