Batı, Ukrayna’ya yeni askeri destek paketleri açıklarken, Çin’in Avrasya İşlerinden Sorumlu Özel Temsilcisi Li Hui, Ukrayna krizinin siyasi çözümüne yönelik arabuluculuk girişimi çerçevesinde Ukrayna, Polonya, Fransa, Almanya ve Rusya’yı ziyaret edecek.
Çin medyası, ziyaretin ana misyonunun, ilgili tarafların talep ve görüşlerini öğrenmek ve bunlarla ilgili iletişim kurmak olacağını söyledi. Aynı zamanda, Çin’in Ukrayna krizine siyasi çözüm getirme çabalarını gösterdiği kaydedildi.
Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Wang Wenbin, pazartesi günü düzenlediği rutin basın toplantısında ziyaretle ilgili bir soruyu yanıtlayarak, Çin’in uluslararası toplumla birlikte Rusya-Ukrayna krizine siyasi çözüm arayışında yapıcı bir rol oynamaya devam edeceğini vurguladı. Wang, Çin’in ziyaretin ayrıntılarını yakında açıklayacağını söyledi.
Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, 26 Nisan’da Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile yaptığı telefon görüşmesinde, Çin’in, krizin siyasi çözümü için görüşmeler yürütmek üzere, Avrasya İşlerinden Sorumlu Özel Temsilcisi Li’yi Ukrayna ve diğer ülkelere göndereceğini belirterek arabulucu rolünün işaretini vermişti.
Arabuluculuk için görevlendirilen Li’nin ziyaretlerine Ukrayna ile başlaması bekleniyor. Bakan yardımcısı seviyesinde bir diplomat olan Li, Rusya-Ukrayna Savaşı’nın başlamasından bu yana Kiev’i ziyaret eden en üst düzey Çinli yetkili olacak.
2009-2019 yıllarında Moskova Büyükelçiliği yapan Özel Temsilci Li’nin Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in aşina olduğu bir isim olarak Kremlin üzerinde de önemli bir rol oynayabileceği öngörülüyor.
Li’nin temaslarının, Zelenskiy’in hafta sonunda Almanya, Fransa ve İngiltere’ye yaptığı ziyaretlerin ardından gelmesi dikkati çekiyor.
Amaç ikna etmek değil, bilgi alışverişinde bulunmak
Doğu Çin Normal Üniversitesi Rusya Çalışmaları Merkezi’nden araştırma görevlisi olan Cui Heng, Global Times’a verdiği demeçte, özel bir elçi olarak Li’nin görevinin tarafları ikna etmek yerine taraflar arasında bilgi toplamak ve bilgi alışverişinde bulunmak olduğunu söyledi.
Cui, beş durak sıralamasından yola çıkarak, Li’nin önce Ukrayna’nın talep ve görüşlerini öğreneceğini, ardından bu görüşleri krizle ilgili diğer ana taraflara ileteceğini ve son durakta tüm bu bilgilere Rusya’dan yanıt isteyeceğini belirtti.
Çin, savaşın yıl dönümü olan 24 Şubat’ta krizin siyasi çözümü için önerilerini içeren 12 maddelik “tutum belgesi”ni açıklamış, belgede, gerginliklerin aşamalı azaltılarak ateşkesin sağlanması gerektiği vurgulanmıştı.
Çin Devlet Başkanı Xi, 20-22 Mart’ta Moskova’yı ziyaretinde Ukrayna sorununa siyasi çözüm çağrısında bulunmuş ancak ziyarette Pekin ile Moskova arasında stratejik işbirliğinin küresel boyutta genişletilmesine yapılan vurgu, Çin’in Rusya’ya desteğini sürdürdüğünün işareti olarak yorumlanmıştı.
Neden Li Hui seçildi?
Arabuluculuk için Li’nin seçilmesi ise Pekin’in bu işi ne kadar önemsediğinin bir işareti olarak yorumlanıyor. Öyle ki, Li, 1975 yılında Pekin ve Moskova’nın savaşın eşiğine geldiği bir dönemde Çin Dışişleri Bakanlığı’nın Sovyet ve Doğu Avrupa İşleri Departmanına katıldı ve tüm kariyerini Çin’in Sovyetler Birliği ve halefi devletlerle olan ilişkilerini yönetmeye adadı.
2008’de dışişleri bakan yardımcılığına getirildi ve bir yıl sonra büyükelçi olarak Moskova’ya gönderildi ve 10 yıllık görev süresi boyunca Moskova’da en uzun süre görev yapan büyükelçi oldu.
O dönemde Xi Jinping, Rusya’ya dokuz resmi gezi yaparken, ikili ticaret 2009’da 38,8 milyar ABD dolarından 2018’de 107 milyar ABD dolarına, neredeyse üç katına çıktı.
Li’nin ayrılmasından aylar önce, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ona iki ülke arasındaki ilişkilerin geliştirilmesindeki rolü nedeniyle bir dostluk madalyası takdim etti.
Çinli uzmanlar, özel elçinin Rusça konuşulan dünyada kazandığı onlarca yıllık deneyiminin kendisine benzersiz avantajlar sağladığını söylüyor.
