Çinli uzmanlar, Ningxia Üniversitesi Çin Arap Ülkeleri Araştırma Enstitüsü Başkanı Li Shaoxian ve Çin Renmin Üniversitesi Chongyang Finansal Çalışmalar Enstitüsü İcra Başkanı Wang Wen, CGTN Türk özel yayınında uluslararası kriz başlıklarına dair açıklamalarda bulundu.
CGTN Türk özel yayınında Gökhun Göçmen’in sorularını yanıtlayan Li, “Tüm ülkeler olarak ABD ve İsrail’e baskı yapabiliriz. ABD’ye dönük hem yurt içinde hem de yurt dışında baskı artıyor. Bana kalırsa Çin, Türkiye, Arap ülkeleri, Rusya ve diğer ülkelerin bu konuda eşgüdüm halinde çalışarak baskıyı büyütmesi gerekiyor” ifadelerini kullandı.
Li Shaoxian’a göre Çin’in bölgede Kuşak ve Yol İnisiyatifi ve “Küresel Güvenlik İnisiyatifi”ne bağlı kalarak ilerliyor ve Kuşak ve Yol İnisiyatifi bölgenin kalkınmasına destek sunarken, Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping’in 2022 yılında ilan ettiği Küresel Güvenlik İnisiyatifi ise ihtilaflı ülkeleri aynı masada buluşturmayı amaçlıyor. Çin-Arap Ülkeleri Araştırma Enstitüsü Başkanı Li’ye göre, ABD’nin bölgedeki etkisi azaldıkça İran ve Suudi Arabistan gibi ülkelerin barışa karşı ilgisi arttı. En önemli noktanın ülkelerin barış iradesi olduğunun altını çizen Li, Tahran ve Riyad arasındaki normalleşmeyi örnek göstererek “Bu koşullar oluşmadan Çin dâhil hiçbir ülke barışı sağlayamazdı. Barış için güçlü bir ülkenin iradesine ihtiyaç vardı. Bu ülke işte Çin” diye konuştu.
“Çin öteden beri bağımsız Filistin’i destekliyor”
Suudi Arabistan ve İran, İsrail ve Filistin, İsrail ve İran arasındaki ilişkinin Orta Doğu’daki barış için kritik olduğuna dikkat çeken Li Shaoxian, “Şu an en acil olanı Filistin ve İsrail ilişkisinin kurulması” dedi. Li Çin’in İsrail-Filistin konusuna dair 3 temel prensibini ise şöyle özetledi:
“İlk olarak Çin öteden beri Filistin’in bağımsızlığına destekliyor. Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşundan bu yana aynı görüşteyiz. İkincisi Çin, nereden ve kimden gelirse gelsin sivillere dönük her türlü saldırıya karşıdır. Üçüncü olarak İsrail uluslararası hukuka aykırı eylemlerde bulunduğu için bunu kınıyoruz. Çin’in tutumunu İsrail hoş görmedi ve bu da İsrail’in Çin’e yönelik tutumunu etkiledi. Çin adaletin ne olduğunu biliyor ve haklının yanında. Biz İsrail-Filistin çatışmasının meydana gelmesinin bir nedeni olduğunu biliyoruz.”
Barış için ABD ve İsrail’e baskı yapılması gerektiğini söyleyen Li ayrıca, 7 Ekim’de başlayan saldırıların yakın zamanda sona ermeyeceği görüşünde:
“Şu an itibariyle İsrail üzerinde büyük ve somut bir etkiye sahip olan tek ülke ABD’dir. İsrail sadece ABD’yi dinliyor. Şu anki en büyük sorun ABD’nin İsrail’in tarafında olmasıdır. Biden yönetimi aslında iki devletli çözüm planına destek verdiğini söylüyor ancak somut bir eylemde bulunmuyor. Bu yüzden bence 7 Ekim’de başlatılan çatışmaların asıl nedeni Biden yönetiminin iki devletli çözümü hızlandırmamasıdır. Çatışmaların ardından bütün ülkeler ateşkes çağrısı yaparken ABD buna katılmadı. Şimdi ne yapabiliriz? Bütün ülkeler olarak ABD ve İsrail’e baskı yapabiliriz. ABD’ye dönük hem yurt içinde hem de yurt dışında baskı artıyor. Bana kalırsa Çin, Türkiye, Arap ülkeleri, Rusya ve diğer ülkelerin bu konuda eşgüdüm halinde çalışarak baskıyı büyütmesi gerekiyor.”
‘Ukrayna Avrupa’nın yükü oldu’
Çin Renmin Üniversitesi Chongyang Finansal Çalışmalar Enstitüsü İcra Başkanı Wang Wen ise, Erkin Öncan’a yaptığı açıklamalarda, Rusya’nın Ukrayna’da devam eden askeri operasyonunun yakın zamanda biteceği öngörüsünde bulundu.
Wang ayrıca, Ukrayna’ya yapılan Batı yardımlarının da ‘son dönemine geldiğini’ savunarak, “Ukrayna askeri anlamda Batı’ya güvendi, sırtını yasladı. Tarihe bakıldığında Ukrayna, coğrafi açıdan ve nüfus bakımından Avrupa’nın en büyük ülkesi olabilirdi ama artık Avrupa’nın küçük ülkesi, hatta yükü oldu. Bu beni üzüyor” dedi.
Wang ayrıca, Ukrayna’nın yaşanan süreçten ders çıkarması ve yüzünü ‘Batı’dan ziyade dünyaya dönmesi gerektiğini’ belirtti ve şunları söyledi:
“Son 50 yılda hiçbir ülkenin Batıya güvenerek savaş kazandığı görülmedi. Ukrayna yüzünü Batı’dan ziyade dünyaya dönmeli, böylelikle dünya ülkeleriyle iyi ilişkilerde bulunarak daha iyi bir geleceğe sahip olacaktır.”
