ABD, Güney Koreli ve Tayvanlı çip üreticilerinin Çin’deki tesislere Amerikan teknolojisi tedarik etmesine olanak tanıyan ihracat muafiyetlerini süresiz olarak uzatıyor.
ABD’nin Çin’e ileri yarı iletken teknoloji ve ekipman ihracatını kısıtlamasının üzerinden bir yıl geçti. Bu muafiyetin başlangıçta bu ekim ayında sona ermesi gerekiyordu. Ancak kısıtlamaların sektörü önemli ölçüde sekteye uğratabileceğine dair endişeler Washington’un yaklaşık beş yıllık daha yavaş bir aşamayı düşünmesine yol açıyor.
Süre uzatımından yararlanan şirketler arasında, geçtiğimiz yılı Xi’an’ın 30 kilometre güneybatısındaki çip üretim tesisine ekipman yerleştirmekle geçiren Samsung Electronics de bulunuyor. Tesis, Apple, HP ve Dell cihazlarında kullanılmak üzere Çin’deki akıllı telefon ve bilgisayar fabrikalarına gönderilen NAND flash bellek üretiyor.
Samsung’un yanı sıra SK Hynix ve Taiwan Semiconductor Manufacturing Co. da Çin’de yarı iletken tesisleri işletiyor. Bu üç şirket, muafiyetin uzatılması için ABD hükümeti nezdinde yoğun bir lobi faaliyeti yürütüyor.
ABD’li şirketler de bu çağrılara katıldı. Apple’ın iPhone’larının %80’inden fazlası Çin’de monte ediliyor. HP ve Dell de büyük ölçüde Çin üretimine dayanıyor ve Güney Koreli ve Tayvanlı üreticilerden gelişmiş yarı iletkenler tedarik edilmediği takdirde bu durum darbe alacak.
ABD Ticaret Bakanı Gina Raimondo, ağustos ayında Çin’i ziyaret etmeden önce 100’den fazla üst düzey ABD’li yöneticiden Çin’le ilgili kısıtlamaların işlerini nasıl etkilediğine dair geri bildirim istemişti.
ABD, Çin ile girdiği çip teknolojisi rekabetini sürdürmeye kalmaya niyetli. Ancak aceleye getirilmiş bir ayrışmanın nihayetinde Amerikan çıkarlarına zarar vereceği endişesiyle daha kademeli bir yaklaşım benimsenmeye başladı.
Raimondo eylül ayındaki bir Temsilciler Meclisi komitesi oturumunda “Bu büyük bir vizyon” ve “beş ya da altı yıl içinde … bunun çoğunu başarmış olacağız” dedi.
ABD, yarı iletken endüstrisine beş yıl içinde 52 milyar dolarlık destek sunuyor. Yarı iletken endüstrisini güçlendirmek için bu süre zarfında daha fazla Güney Kore ve Tayvan yatırımı çekmeyi hedefliyor.
Muafiyet alan şirketler de orta ve uzun vadede Çin’den nihai bir geri çekilme bekliyor.
Hedef, ABD’nin kısıtlamalarına uygun olarak son teknoloji yatırımları durdurmak ve Çin’de üretilen ürünlerin yüzdesini kademeli olarak azaltmak.
Hem kamu hem de özel sektör kabaca beş yıllık bir zaman çizelgesine bakıyor.
Hindistan ise bunu kendi fason elektronik üreticileri için bir fırsat olarak görüyor. Press Trust of India’nın bir hükümet yetkilisinden aktardığına göre Apple, yaklaşık beş yıl içinde iPhone üretimini değer bazında beş katına çıkaracak.
Stratejinin işe yarayıp yaramayacağı belirsiz
Ancak ABD’nin stratejisinin işe yarayıp yaramayacağı belirsiz, zira Çin yarı iletken kapasitesini geliştirmek için büyük harcamalar yapıyor.
Huawei Technologies ağustos ayında 7 nanometre çip ile donatılmış yeni bir akıllı telefon satmaya başladı. ABD’nin ihracat kısıtlamaları 7 nm teknolojisini kapsadığından, bu durum Amerikan teknolojisinin bir şekilde geliştirmede kullanıldığına dair şüphe uyandırdı.
Bu cihazlar şu anda TSMC ve Samsung tarafından seri olarak üretilen 3 nm çiplerin yaklaşık beş yıl gerisinde olsa da, yine de Çin teknolojisinde bir ilerlemeye işaret ediyor.
Çinli bir yarı iletken üreticisinin teknik danışmanı Nikkei Asia’ya verdiği demeçte, “ABD kısıtlamalarını aşmanın yolları var, örneğin üçüncü bir şirket aracılığıyla ekipman ithal etmek” dedi.
Birçok Güney Koreli ve Tayvanlı mühendis de uzmanlıklarını yanlarına alarak Çin anakarasına taşınıyor.
Bu tür endişeler ışığında ABD, 17 Ekim’de üçüncü ülkeler üzerinden Çin’e ileri yarı iletken teknolojisi akışını durdurmak için tasarlanmış yeni ihracat kısıtlamalarını duyurdu.
