Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un Brezilya gezisi, Amazonlar’a yönelik yatırım sözü ve mevkidaşı Lula ile verdiği samimi pozlarla gündem olsa da iki ülke arasındaki kilit mesele çözüme kavuşturulmuş değil.
Lula’nın ‘maraton bir gezi’ olarak nitelendirdiği Macron’un ziyareti, Politico’nun ironik bir şekilde ‘düğün fotoğrafları’ olarak nitelendirdiği karelerle başlamıştı. Macron ve Lula birlikte geçirdikleri ilk gün, tropik metropol Belem’den kısa bir tekne yolculuğu ile bir Amazon adası olan Ilha do Combu’ya gidip burada dünya kamuoyuna ne kadar yakın olduklarını gösteren kareler servis etti.
Perşembe günü Brasília’da düzenlenen ortak basın toplantısında Lula, 2021 yılında Macron’un kendisini Elysée’de ağırladığını ve henüz Brezilya seçimleri için aday olmasa da kendisine ‘önemli biri’ olarak davrandığını hatırlayarak duygulandı.
Gazetecilere, “Bu benim hayatıma damga vurdu ve Fransa’ya olan saygımı arttırdı,” diyen Lula, Fransa ve Brezilya’nın ‘Küresel Güney ile gelişmiş dünya arasında bir köprüyü temsil ettiğini’ ileri sürdü.
Macron ise Lula’nın G20 için hazırladığı ve Brezilya’nın dünyanın en zenginleri için küresel bir vergi üzerinde çalışma fikrini de içeren ekonomik programa destek verdi.
Fransız lider sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımla ‘romantik benzetmelere’ göndermede bulunarak, Bazıları Brezilya ziyaretimin görüntülerini bir düğüne benzetmiş, ben de onlara diyorum ki: bu bir düğündü! Fransa Brezilya’yı, Brezilya da Fransa’yı seviyor!” diye yazdı.
Bununla birlikte, ‘balayına’ ilk kara bulut, Lula’nın Ukrayna savaşına ilişkin tutumunu yinelemesiyle ortaya çıktı. “O kadar çok eşitsizlik var ki başka bir savaşı düşünecek vaktimiz yok” diyen Lula, ‘dünyada açlık varken silahlara yatırım yapılmasını’ eleştirdi. Oysa Macron, yakın zamanda Ukrayna’ya asker göndermenin düşünülemez olmadığını savunmuştu.
Brezilya-Fransa ilişkilerindeki can alıcı engellerin başında ise AB-Mercosur ticaret anlaşması geliyor. Macron, Lula’nın güçlü bir şekilde desteklediği fakat Fransa’nın bloke ettiği ticaret anlaşmasını bir kez daha eleştirdi.
Çarşamba günü São Paulo’da Fransız ve Brezilyalı iş dünyası yöneticilerinin katıldığı bir toplantıda konuşan Macron, “Bugün müzakere edilen Mercosur anlaşması çok kötü bir anlaşma,” dedi.
20 yıl önce karar verilen anlaşmayı ‘ortadan kaldırmayı ve yeni bir anlaşma inşa etmeyi’ öneren Macron, yeni anlaşmanın Güney Amerikalı şirketlerin Avrupa pazarına erişimini kolaylaştıracağını ve Fransız çiftçiler için ‘her iki taraftan da daha talepkâr’ olacak ‘ayna hükümlü yeni nesil bir anlaşma’dan oluşacağını ileri sürdü.
Diğer birkaç AB üyesi ülke gibi Fransa da ‘ayna hükümler’ olarak bilinen ekolojik ve sosyal standartlara ilişkin mütekabiliyet hükümlerinin eklenmesini talep ediyor.
Dünyanın en büyük serbest ticaret anlaşması 25 yıldır müzakere masasında. Anlaşma, 780 milyondan fazla insanı ve yılda 120 milyar avro değerinde mal ve hizmeti bir araya getirmeyi hedefliyor.
Brezilya Maliye Bakanı Fernando Haddad Sao Paulo’daki etkinlikte, “Hâlâ vaktimiz var,” derken, Lula da AB ile anlaşmayı imzalamak için çabalarını sürdüreceklerini, durumun şu anda ‘eskisinden çok daha umut verici göründüğünü’ ekledi.
Bir diğer mesele de nükleer denizaltılar. Brezilya, nükleer güçle çalışacak ilk, toplamda ise beşinci denizaltısının inşası için Fransa’nın nükleer bilgi birikimini daha fazla paylaşmasını istiyor.
Fakat Fransa, 2008 yılında eski Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy ve Brezilya cumhurbaşkanlığındaki ilk görevi sırasında Lula tarafından imzalanan bir anlaşma kapsamında kabul ettiği sınırı aşmakta tereddüt ediyor.
