‘Frene bas’ diyen ABD’li büyükelçiye: Kendi işine bak

ABD’nin İsrail Büyükelçisi Tom Nides, İsrail hükümetinin yargının yetkilerini kısıtlayan tartışmalı yargı düzenlemesine karşı Başbakan Binyamin Netanyahu’ya “frene basma” çağrısı yaptı. Netanyahu’nun Likud Partisi’nden bir bakan ABD elçisine, “Kendi işine bak” diye yanıt verdi.

“The Axe Files” adlı podcast yayınında David Axelrod’a konuşan ABD’nin İsrail Büyükelçisi Tom Nides, İsrail’de Netanyahu hükümetinin planladığı yargı düzenlemesine karşı ABD yönetiminin tutumu hakkında değerlendirmelerde bulundu. Nides, “Benim çocuklarıma söylediğim şeyi Başbakana (Binyamin Netanyahu) da söylüyoruz. Frene basın. Yavaşlayın, fikir birliğine varmaya çalışın, tarafları bir araya getirin” ifadelerini kullandı. ABD Büyükelçisi, “Benim Başbakana verdiğim mesaj buydu. Hem Başkan Biden hem de Bakan Blinken, demokratik değerler etrafında eklemlenmeyi tavsiye ediyor” diye konuştu.

‘İsrail ABD’yi kaybediyor’

Eski Başbakan ve yeni muhalefet lideri Yair Lapid de söz konusu tartışmaya ilişkin, “İsrail’in, ABD’yi kaybetmekte olduğunu” söyledi. Lapid, İsrail Kamu Yayın Kuruluşuna (KAN) yaptığı açıklamada, “Amerikalıların her zaman kendisiyle iletişimde olduğunu ve olanlardan korktuklarını” belirterek, “Ortaklığımız, paylaşılan demokratik değerlere dayanıyor ve bunlara bağlı kalmazsanız bu ortaklık sona erer” ifadelerini kullandı.

Diaspora bakanından sert yanıt

Öte yandan Büyükelçi Nides’ın açıklamalarına İsrail’de hükümet kanadından tepki geldi. Netanyahu liderliğindeki Likud Partisi’nden Diaspora Bakanı Amichai Chikli, KAN’a yaptığı açıklamada, “Amerikan Büyükelçisine ‘kendisinin frene basmasını ve kendi işine bakmasını’ söylüyorum” ifadelerini kullandı. Chikli, “Bu ülkenin hakimi siz değilsiniz ki yargı reformu meselesine müdahale edebilesiniz. Sizinle dış politika ve güvenlik konularını görüşmekten mutluluk duyarız, ancak demokrasimize saygı gösterin” dedi.

Başbakan Netanyahu ise, Kudüs’te düzenlenen Amerikan Yahudi Örgütlerinin Başkanları’na seslendiği konferansta, Tom Nides’e atıfta bulunarak, “Tıpkı bizim onların demokratik kararlarına saygı duyduğumuz gibi, diğer demokrasiler de özgür insanların iradesine saygı duymalıdır” ifadelerini kullandı.

Yargı reformuna karşı Cumartesi günü Tel Aviv’de düzenlenen eylemde göstericiler, Ayalon karayolunu trafiğe kapattı. Foto: Mostafa Alkharou / AA

İsraillileri bölen tartışma: Yargı reformu

Adalet Bakanı Yariv Levin, 5 Ocak’ta Yüksek Mahkemenin yetkilerini sınırlandıran, yargının hakimlerin seçimi üzerindeki etkisini azaltan bir yasa planladıklarını duyurmuştu.
Netanyahu başbakanlığındaki koalisyon hükümetinin, yargının bazı yetkilerini Meclise devretmeye yönelik hamleleri, Yüksek Mahkeme başta olmak üzere hükümet ile İsrail yargı mekanizması arasında gerilime yol açmıştı. Ülkedeki en yüksek yargı merci olarak görev yapan İsrail Yüksek Mahkemesi, Anayasa taslağı olarak kabul edilen “temel yasalara” aykırı olduğu gerekçesiyle Meclisin çıkardığı kanunları bozma yetkisine sahip.
Netanyahu hükümeti, açıkladığı yargı düzenlemesinde, Yüksek Mahkemenin, Meclisin çıkardığı kanunları bozma yetkisinin elinden alınacağını belirtmişti.
İsrail Başsavcısı Gali Baharav-Miara, hükümetin yargı düzenlemesine karşı itirazlarını yazılı olarak iletmiş, kaygılarının “güçler ayrılığı, yargının bağımsızlığı ve bireysel hakların korunması”nın bozulması üzerinde toplandığını ifade etmişti.
İsrail’de on binlerce kişinin, başta Tel Aviv olmak üzere farklı kentlerde Netanyahu hükümetinin yargı düzenlemesine ve sağ politikalarına karşı sürdürdüğü kitlesel protestolar 7 haftayı geride bıraktı.