Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY), Doğu Akdeniz gazının Avrupa’ya taşınması için gündeme gelen EastMed’in rafa kalkmasından sonra projenin daha az maliyetli versiyonunu hayata geçirmek için harekete geçti. Enerji devleri ile bir araya gelen GKRY, şirketleri projeye ikna etmeye çalışıyor.
Chevron, Eni ve Total’in de aralarında bulunduğu enerji firmalarının temsilcileri dün ve bugün Güney Kıbrıs’ta düzenlenen çalıştayda bir araya geldi. Gündemde, İsrail ile GKRY arasında inşa edilmesi planlanan 320 kilometrelik doğal gaz boru hattı projesi var. Proje, İsrail’in Afrodit Gaz Sahası’ndan çıkarılacak gazın Güney Kıbrıs limanlarına getirilerek burada sıvılaştırılması ve hem iç pazarda kullanımı hem de LNG gemileriyle Avrupa’ya dağıtılmasını öngörüyor.
Şubat ayında iktidara gelen GKRY Cumhurbaşkanı Nikos Christodoulides, çalıştayda yaptığı konuşmada Doğu Akdeniz’deki sahalardan boru hattıyla adaya doğal gaz taşıyarak Güney Kıbrıs’ın enerji üretiminde kullanmak ve Avrupa pazarları için ek bir LNG tesisi kurmak istediklerini söyledi, “Böylece Avrupa’ya bir Doğu Akdeniz gaz tedarik koridoru oluşturulabilir” dedi.
Güney Kıbrıs’ın bu hamlesi, Doğu Akdeniz gazının Avrupa’ya ulaştırılması amacıyla gündeme getirilen ancak maliyetli olduğu gerekçesiyle ve ABD’nin desteğini çekmesinin ardından rafa kaldırılan EastMed projesinden sonra gündeme geldi.
ABD’nin önde gelen enerji şirketlerinden Chevron’un projeye olumlu yaklaştığı geçen hafta Rum basınına sızmıştı. Öte yandan proje Christodoulides’in 11 Mayıs’ta İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile görüşmesinde de gündeme geldi. Görüşmede Netanyahu’nun projeye olumlu yaklaştığı ve olası tarihlerle ilgili detay istediği bildirildi.
İsrail’in gaz üretimi, Ekim ayında Lübnan’la imzalanan deniz yetki alanı anlaşmasıyla Kariş gaz sahasının faaliyete geçmesinden sonra 2023’ün ilk çeyreğinde rekor kırdı. Avrupa’nın Rus gazına alternatif arayışları kapsamında İsrail ve Mısır öne çıkmıştı. İsrail gazı şu anda Mısır’ın Idku ve Damietta’daki tesislerde sıvılaştırılarak LNG gemileriyle ihraç ediliyor. İki ülke geçen yıl Avrupa Birliği ile LNG ihracatını artırmak için bir anlaşma imzaladı. İsrail’in, gazını Avrupa’ya ulaştırmak için şuan Mısır tek seçeneği. Bu kapsamda İsrail, Güney Kıbrıs’ın projesini destekleyerek Mısır’a alternatif oluşturmaya çalışıyor. Ancak Doğu Akdeniz’in “enerji hub”ı olma tekelini elinde bulunduran Mısır’ın bu projeye sıcak bakması beklenmiyor. Bu da Doğu Akdeniz Gaz Forumu’ndaki iki ülkeyi karşı karşıya getirme potansiyeli taşıyor.
