Hamas’ın Biden’ın planına verdiği yanıtta yaptığı ve Blinken’ın ‘uygulanabilir olmadığını’ söylediği değişiklikler Gazze ablukasının kaldırılmasını ve Çin-Rusya-Türkiye’nin garantör olmasını içeriyor.
Majalla’dan İbrahim Hamidi, Hamas başta olmak üzere Filistinli grupların İsrail’in önerisinde yaptığı değişiklikleri yayınladı.
İsrail’in 27 Mayıs’ta önerdiği ve 31 Mayıs’ta ABD Başkanı Joe Biden tarafından dünyaya duyurulan ateşkes önerisine Hamas’ın yanıtı bekleniyordu. Nihayet yanıtını yazılı olarak arabuluculara veren Hamas’ın öneride bazı değişiklikler yaptığı belirtilmiş ancak değişikliklerin içeriği açıklanmamıştı.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Katar Başbakanı Muhammed bin Abdülrahman El Tani ile Doha’da düzenlediği basın toplantısında Hamas’ın verdiği yanıtı sert bir dille eleştirerek, teklifin uygulanabilir olmayan bazı değişiklikler içerdiğini söyledi ve Hamas’ın mevcut pozisyonda ısrar etmesi halinde savaşın uzamasından sorumlu olacağını öne sürdü.
Blinken, Hamas’ın bir gün önce sunduğu yanıta ABD’den gelen ilk tepki niteliğindeki açıklamasında “Hamas masadaki teklifte çok sayıda değişiklik önerdi… Değişikliklerin bazıları uygulanabilir, bazıları ise değil” dedi. Blinken, İsrail’in 30 Mayıs’ta Hamas’a sunduğu teklifin, Hamas’ın 6 Mayıs’ta sunduğu son teklifle “neredeyse aynı” olduğunu yineledi.
Blinken, “Hamas tek bir kelimeyle cevap verebilirdi: ‘Evet’. Bunun yerine Hamas yaklaşık iki hafta bekledi ve ardından daha fazla değişiklik önerdi- bunların bir kısmı daha önce alınan ve kabul edilen pozisyonların ötesine geçti. Sonuç olarak, Hamas’ın 7 Ekim’de İsrail’e yönelik barbarca saldırısıyla başlattığı savaş… devam edecek” dedi.
Majalla’nın yayınladığı belgeye göre Hamas’ın yeni teklifi ilk aşamada Gazze Şeridi üzerindeki “kuşatmanın kaldırılmasına” ve İsrail güçlerinin Philadelphia Koridoru’ndan çekilmesine öncelik veriyor. İkinci aşamada ise tamamen çekilme ve kalıcı bir ateşkes öngörülüyor.
Hamas değişiklik talebinde Çin, Rusya, Türkiye ve Birleşmiş Milletler’in anlaşmanın “garantörleri” olarak ABD, Katar ve Mısır’a katılmasını talep ediyor. Hareket ayrıca Gazze’nin 3-5 yıl içinde yeniden inşasına yönelik bir planın ilgili tüm taraflarca onaylanması için bastırıyor.
Hamas, kalıcı ateşkes ve İsrail güçlerinin Gazze Şeridi’nden tamamen çekilmesi için yazılı garanti verilmesinde ısrar ediyor. Öneri, her biri 42 gün sürecek üç aşamadan oluşuyor ve birinci aşamadan ikinci aşamaya geçmek için yapılacak müzakereler sırasında ateşkesin devam etmesini şart koşuyor. Çerçeve anlaşmanın “bağlantılı ve birbiriyle ilişkili” üç aşamadan oluşması gerekiyor.
Arapça yazılmış beş sayfalık belgede, İsrail’in 27 Mayıs’ta sunduğu ve 31 Mayıs’ta ABD Başkanı Joe Biden tarafından kabul edilen belgeye Hamas ve müttefikleri tarafından yapılan değişiklikler yer alıyor.
Değişiklikler
Hamas ve müttefikleri ateşkes anlaşmasında çeşitli değişiklikler yaparak 6 Mayıs belgesindeki unsurları bir araya getirdi ve sahadaki son gelişmeler nedeniyle yeni hükümler ekledi. Temel değişiklikler aşağıdaki gibi:
– Birinci Aşama (42 gün): Her iki tarafın da askeri operasyonları geçici olarak durdurması ve İsrail güçlerinin Gazze Şeridi’ndeki yoğun nüfuslu sınır bölgelerinden çekilmesini öngören orijinal şarta ek olarak, Hamas artık İsrail’in Philadelphia ve Netzarim koridorları ile Kuveyt kavşağı gibi belirli bölgelerden de çekilmesini talep ediyor.
– Askeri Havacılık ve Keşif Faaliyetlerinin Durdurulması: Revize edilen belgede, takas süreci boyunca askeri havacılık ve keşif faaliyetlerinin günde 10 ila 12 saat süreyle durdurulması ve yerinden edilen kişilerin konutlarına geri dönmesi talep ediliyor. ” Philadelphia Koridorundan çekilme” ifadesi açıkça belirtiliyor.
-Tamamen Geri Çekilme: Değişiklikler hem Philadelphia Koridorundan hem de Refah sınır kapısından “tamamen” çekilmeyi öngörüyor.
– Esir Sayısı: Hamas tarafından serbest bırakılacak esir sayısı 33’ten 32’ye düşürülüyor. Bu sayı sivil ve askerler kadınları da kapsayacak şekilde canlı olanları ve cenazeleri içeriyor.
– Hamas; Hişam Es-Seyyid ve Avera Mengistu’nun serbest bırakılmasını İsrail’in Gilad Şalit anlaşması kapsamında 47 tutukluyu serbest bırakmasından ayırmaya çalıştı. Değişiklikler şunu öngörüyor: “22. günde İsrail, Şalit anlaşmasından sonra yeniden tutuklanan tüm mahkumları serbest bırakacaktır.”
– Hamas, bir önceki belgede yer alan ve “bu tarihten sonra tutuklananlar da dâhil İsrail hapishaneleri ve gözaltı kamplarındaki mahkûm ve tutukluların koşullarının 7 Ekim 2023 öncesine döndürülmesi” gerekliliğini vurgulayan paragrafta ısrar ediyor.
– Hamas ayrıca Birleşmiş Milletler Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı’nın (UNRWA) rolünü de benimsiyor.
– Değişiklikler “Gazze Şeridi’nin tüm bölgelerine 24 saat elektrik sağlanması” çağrısında bulunuyor.
– Hamas en az 50 yaralı askeri personelin tedavisi için Refah sınır kapısından geçişine izin verilmesini talep ediyor.
– Hamas İsrail’in “kuşatmanın kaldırılması” ifadesini kaldırmasını reddediyor ve bunun yerine ikinci aşamada (42 gün sürecek) anlaşmanın Gazze Şeridi’ndeki kuşatmanın tamamen sona erdirilmesini, başta Refah sınır kapısı olmak üzere tüm sınır kapılarının açılmasını ve insan ve mal hareketinin 24 saat boyunca kolaylaştırılmasını içermesini şart koşuyor.
-Hamas, Birleşmiş Milletler’in garantör olmasında ısrar ediyor ve ABD, Katar ve Mısır’ın dahil olduğu mevcut garantörlere Çin, Türkiye ve Rusya’yı da ekliyor.
