ABD, İran’ın Hamas lideri İsmail Heniyye suikastına misilleme olarak İsrail’i vurmasını önlemek için Gazze’de ateşkes müzakerelerini yeniden canlandırmaya çalışıyor. ABD başta olmak üzere arabulucuların perşembe günü için yaptığı çağrıya Hamas’tan olumsuz yanıt geldi. Hamas, yeni müzakere turuna gitmek yerine arabuluculardan ABD Başkanı Joe Biden’in Gazze’de ateşkes için sunduğu öneriyi uygulamaya koyacak bir plan sunmalarını istedi.
İsrail ile Hamas arasında bir anlaşmaya varılması için harekete geçen ABD’nin müzakere çağrısına İsrail olumlu yanıt vermişti. Hamas ise yeni müzakere turundan yana olmadığını açıkladı. Hamas’ın açıklamasında “Gerek biz gerekse Mısır ve Katarlı arabulucular, İsrail’in ve Binyamin Netanyahu hükümetinin niyetini ve tavrını biliyoruz. Buna rağmen son öneriye olumlu yaklaştık. Ancak İsrail, bu öneriyle ilgili müzakere süreci boyunca ortaya atılmayan yeni şartlar öne sürdü” dedi.
İsrail’in, Filistin halkına yönelik saldırı ve katliamlarını artırdığına ve Hamas lideri İsmail Heniyye’ye suikast düzenleyecek kadar ileri gittiğine işaret edilen açıklamada, bunun, Tel Aviv yönetiminin saldırıları sürdürme niyetini ortaya koyduğu kaydedildi.
İsrail’in, arabulucuların ortak açıklamasından sonra 10 Ağustos’ta Gazze kentindeki Derec Mahallesi’nde bulunan Et-Tabiin Okulu’nda en az 100 kişinin öldüğü, 250’sinin yaralandığı bir katliam işlediğine dikkat çekildi.
Hamas’ın daha önceki müzakere turlarında gereken esnekliği ve pozitifliği gösterdiği ve bu bağlamda da Biden’ın önerisini ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin bu konuyla ilgili 2735 sayılı kararını kabul ettiği ancak İsrail’in buna karşı çıktığı, katliam işlemeye devam ettiği aktarıldı.
Açıklamada arabuluculardan, yeni müzakere turuna girmek yerine Biden’in ateşkes için sunduğu ve hareketin de kabul ettiği önerinin uygulamaya koyulması için bir plan sunmaları istendi.
ABD Başkanı Joe Biden 31 Mayıs’ta İsrail’in önerisi olduğunun altını çizdiği 3 aşamalı ateşkes planını açıklamıştı. Plan kısaca kalıcı ateşkesi, İsrail’in Gazze’nin tamamından çekilmesini, rehinelerin ve tutukluların karşılıklı salıverilmesini, yerlerinden edilen Filistinlilerin Gazze’ye geri dönüşünü, insani yardımların kesintisiz ve yeterli düzeyde ulaştırılmasını ve Gazze’nin yeniden imarını içeriyordu.
Netanyahu ise daha sonra esir takası müzakereleriyle ilgili yeni şartlar öne sürmüştü. Bu şartlar “silahlı Filistinlilerin güneyden kuzeye dönmesinin engellenmesi ve İsrail ordusunun, Gazze ile Mısır sınırındaki Philadelphia Koridorunda kalmasını” öngörüyordu.
“Hamas müzakerelere katılmayacak”
Konuyla ilgili İsrail basınında yer alan iddialara göre Hamas’ın açıklamasının pazarlık taktiği. Kan kamu yayın kuruluşu, görüşmelere katılan kaynaklara dayandırdığı haberinde, Hamas’ın perşembe günü İsrailli, Amerikalı, Katarlı ve Mısırlı yetkililerin katılması beklenen toplantıya katılmayacağını, arabulucuların daha sonra sonuçları terör örgütüne göndereceklerini iddia etti.
Öte yandan Netanyahu’nun rehine anlaşması arzusunu sık sık dile getirmesine rağmen CNN’e konuşan kaynaklar başbakanın niyetinin pek de açık olmadığını söyledi. CNN’e konuşan ismi açıklanmayan bir kaynak “Bibi’nin ne istediğini kimse bilmiyor” dedi.
Ayrıca Kanal 13’ün ismini vermediği güvenlik kaynakları, Netanyahu ile görüşmelerde hükümetini temsil eden müzakere ekibi arasında derin bir güvensizlik olduğunu vurguladı.
Netanyahu’nun son toplantılarda müzakere ekibinin iyi bir anlaşma sağlayacağına dair “güveninin kalmadığını” söylediği bildirildi. Buna karşılık kanal, ekip üyelerinin yaklaşan görüşmeler öncesinde kendilerine anlamlı bir yetki verilmediğinden şikâyet ettiklerini belirtti.
Öte yandan konuyla ilgili diğer bir iddia Haaretz’den geldi. Haaretz müzakerelerden olumlu bir sonuç çıkmaması halinde bugüne kadarki tüm anlaşmazlıklarda Hamas’ı suçlayan Biden yönetiminin İsrail’i açıktan eleştirmeye hazırlandığı iddia edildi.
“Biden yönetimi İsrail’i sorumlu tutacak”
Haaretz’e konuşan diplomatik bir kaynak, “Başbakan Netanyahu’nun davranışları, ABD’nin kendisini görüşmelere zarar vermek ve rehinelerin kurtarılmasını engellemekle açıkça suçlamasına yol açacak noktaya geldiği”ni söyledi.
Haberde, “Beyaz Saray bu yönde ilk adımı cuma akşamı Ulusal Güvenlik Sözcüsü John Kirby’nin Maliye Bakanı Bezalel Smotrich’i aralarında Amerikan vatandaşlarının da bulunduğu rehinelerin hayatını tehlikeye atmakla suçlamasıyla attı” ifadelerine yer verildi.
Görüşmelerde yer alan üst düzey bir diplomat Haaretz’e “7 Ekim’deki Hamas saldırısından bu yana Biden yönetiminin ilk kez üst düzey bir İsrailliyi rehinelerin hayatını ve anlaşmayı tehlikeye atmakla bu kadar açık bir şekilde suçladığını” söyledi. Diplomat, “Şimdiye kadar Biden yönetiminin çizgisi sadece Hamas’ı ve özellikle de [Hamas lideri Yahya] Sinvar’ı suçlamaktı. Şimdi ise Smotrich’i suçluyorlar ve eğer görüşmeler hükümetin tutumu yüzünden başarısız olursa, ilk kez Netanyahu’nun suçlu olduğunu söylemeye hazır olacaklar” dedi.
