İran ve Hizbullah’ın İsrail’e misillemesi beklenirken arabulucular Gazze için ateşkes ve esir takası müzakerelerini yeniden başlatma çağrısı yaptı. İsrail çağrıya olumlu yanıt verdi ancak çağrıdan saatler önce Netanyahu “görüşmelerin sonucu ne olursa olsun Gazze’deki savaşın devam edeceğini” söyledi.
İsrail’in ateşkes müzakerelerini Hamas adına yürüten İsmail Heniyye’yi İran’da suikast düzenlemesi ve Hizbullah’ın üst düzey komutanı Fuad Şükür’ü hedef alması sonrası gerilen bölgede arabulucular tansiyonu düşürmeye çalışıyor. Gazze’de yapılacak bir ateşkesin İran’ı, İsrail’e misilleme yapmaktan alıkoyacağına ilişkin genel bir kanı var.
Bu süreçte daha önce başarısız olan müzakerelerde arabuluculuk yapan üç ülkenin lideri harekete geçti. ABD Başkanı Joe Biden, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi ve Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani, İsrail ile Hamas’a Gazze’de ateşkes ve esir değişimi için müzakereleri 15 Ağustos’ta yeniden başlatma çağrısı yaptı.
Üç ülke liderinin ortak imzasıyla yapılan yazılı açıklamada “Gazze halkı ve rehinelerin aileleriyle birlikte uzun süredir yaşadığı çileye derhal bir sınır getirmenin zamanı geldi artık. Ateşkese varma, rehineler ile alıkonulanların salıverileceği bir anlaşmanın zamanı da geldi. Daha fazla zaman kaybı yaşanmaması gerektiği gibi taraflardan herhangi birinin de geciktirmelere yol açacak bahaneleri olmamalı. Rehineleri salıverme, ateşkesi başlatma ve bu anlaşmayı hayata geçirme zamanı geldi” denildi.
Halihazırda masada önerilen çerçeve anlaşması için ekiplerle birlikte aylarca çaba sarf edildiği vurgulanan açıklamada, şu anda artık bahsi geçenin çerçeve anlaşmasını hayata geçirmenin detaylarını belirlemek olduğu ifade edildi.
Açıklamada, çerçeve anlaşmasının ABD Başkanı Biden’ın 31 Mayıs’ta açıkladığı önerilere dayandığına işaret edildi.
Tüm tarafların beklentilerini karşılayacak şekilde geriye kalan boşlukları doldurma ihtiyacının olduğu, arabulucu ülkeler olarak yapmaya hazır bulunduklarına dikkati çekilen açıklamada, İsrail ile Hamas gelecek hafta çarşamba ve perşembe günü Kahire veya Doha’da geriye kalan boşlukları doldurmaya davet edildi.
Çağrı üzerine İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ofisinden yapılan açıklamada İsrailli müzakerecilerin görüşmelere “ayrıntıları görüşmek ve çerçeve anlaşmayı uygulamak üzere” katılacakları belirtildi.
Ancak Netanyahu, arabulucuların çağrısından saatler önce Time dergisine verdiği röportajda, görüşmelerin sonucu ne olursa olsun Gazze’deki savaşın devam edeceğini söylemişti. Netanyahu, “Tüm rehinelerin serbest bırakılmasını sağlamak ve savaşı kazanmak zorundayız” demişti.
Tek engel Netanyahu
Arabulucu ülkelerden iki Arap yetkili The Times of Israel’e yaptıkları açıklamada, ABD Başkanı Joe Biden’ın Netanyahu üzerinde daha fazla baskı kurmaması halinde İsrail ile Hamas arasında bir ateşkes ve rehine anlaşmasının mümkün olmayacağını söyledi.
Yetkililer, geçen ay Hamas’ın taleplerinde esneklik göstermesine rağmen Netanyahu’nun yeni şartlar dayatmasıyla çıkmaza giren müzakerelerde olası bir ateşkesin önündeki tek engelin Netanyahu olduğunu söylediler.
Arap yetkililerden biri, Washington’un Netanyahu’yu etkileyebilecek güce sahip tek taraf olduğunu ancak şimdiye kadar bu gücünü kullanmaktan kaçındığını belirtti. Arap yetkili, Netanyahu üzerinde baskı kurmanın bir yolunun da ABD’nin anlaşma sağlanamamasından Netanyahu’yu sorumlu tutması olduğunu söyledi.
ABD ateşkesin önündeki tek engel olarak Hamas’ı gösteriyor ve Netanyahu’nun mayıs sonunda ateşkes önerisinin arkasında durduğunu iddia ediyordu.
Biden yönetimi yetkilileri, Hamas’ın İsrail’in kalıcı bir ateşkes taahhüdünde bulunması yönündeki ana talebinden vazgeçmeyi kabul etmesinin ardından temmuz ayından beri Hamas’ı doğrudan suçlamayı bıraktı. Ancak yeni şartlar dayatmasına rağmen İsrail’i sorumlu tutmadı.
ABD Başkanı Biden, 31 Mayıs’ta İsrail’in 3 aşamadan oluşan yeni bir ateşkes önerisi sunduğunu açıklamıştı.
Biden, bu önerinin İsrail’e ait olduğunu söylese de Netanyahu, “belirlenen hedefler” gerçekleşinceye kadar Gazze’deki saldırılarına devam edeceklerini belirtmişti.
Netanyahu, 3 Haziran’da Meclis Dış İlişkiler ve Savunma Komitesinde yaptığı konuşmada, İsrail’in önerdiği ile Biden’ın sunduğu teklif arasında “boşluklar”ın olduğunu öne sürmüştü.
