Hizbullah’la gerginliğin ve topyekûn savaş ihtimali artarken İsrail, Hamas ile olası esir takası için yeni şartların yer aldığı önerisini arabuluculara iletti. İsrail’in yeni taleplerine Hamas’ın olumlu yanıt verme şansının Lübnan’la gerginlik olmasa bile çok düşük olduğu yorumu yapılıyor.
Mossad direktörü David Barnea hafta sonu Roma’da ABD, Mısır ve Katar’dan üst düzey müzakerecilerle bir araya gelerek İsrail’in cumartesi günü Beyaz Saray’a ilettiği ateşkes ve esir takası anlaşmasına ilişkin ülkesinin yeni şartlarını iletti.
Lübnan’daki Al-Akhbar gazetesinin haberine göre, Tel Aviv’in talepleri arasında olası esir takası mutabakatı sırasında İsrail askerlerinin Gazze Şeridi’nde kalmaya devam etmesi yer alıyor. Gazze’nin güneyindeki Filistinlilerin bölgeyi ikiye ayıran “Netzarim hattı”nda İsrail askerlerinin kontrolünün ardından Gazze’nin kuzeyine geçişine izin verilmesi şartı da bulunuyor.
Taraflar arasında esir takası mutabakatı için planlanan ikinci ve üçüncü safhalara geçişte yaşanabilecek anlaşmazlık veya uygulamada başarısızlık yaşanması halinde İsrail ordusunun Gazze’deki saldırılarına yeniden başlaması için uluslararası garanti talep ediliyor.
Tel Aviv yönetimi ayrıca Hamas’ın serbest bırakmayı planladığı canlı esirlerin listesinin önceden verilmesini istiyor.
İsrail’in kamu yayın kurumu Kan’ın İsrailli bir yetkiliye dayandırdığı haberine göre, kısa süren toplantı yeni talepler konusunda herhangi bir ilerleme sağlanamadan sona erdi.
İsrail basınına göre kaynaklar Netanyahu’nun son taleplerinin müzakereleri sekteye uğratabileceği uyarısında bulundu.
İsrail basınına uyarı
Eleştirilere yanıt olarak Netanyahu’nun heyetinden bir üye Kanal 12 haberlerine verdiği demeçte, “İsrail haber kaynaklarından gelen baskı tek yönlü ve sadece Başbakana yönelik. Bu da anlaşma ihtimalini azaltıyor çünkü Hamas’a yanlış umut aşılıyor. Bizim ve Amerikalıların tutumları arasında ne kadar birlik olursa rehinelerin serbest bırakılma şansı da o kadar artar” dedi.
İsrail basını, İsrail’in yeni şartlarını resmen arabuluculara sunmadan önce de yeni taleplerin neler olduğunu yazmış ve Netanyahu’nun “esir takası müzakerelerini zora soktuğu” yorumlarına yer vermişti.
Ateşkes müzakerelerinin önümüzdeki günlerde devam etmesi bekleniyor.
Öte yandan İsrail-Hizbullah arasında yaşanan gerilim müzakerelerini hem etkiliyor hem de bunlardan etkileniyor. İsrailli yorumcular, Hizbullah’la savaş ihtimalinin güçlenmesinin Hamas’ı ateşkes konusunda olumsuz tavır almaya itebileceğini söylüyor.
Haaretz’den Amos Harel ise “…her halükârda tüm işaretler Netanyahu’nun anlaşma konusunda ilerlemeyi geciktirdiğini gösteriyor. İsrail’in arabuluculara cumartesi günü verdiği son yanıt (Batı) Kudüs’ün pozisyonunu önemli ölçüde sertleştiriyor ve müzakerelere aşina olan güvenlik kaynakları Hamas’ın olumlu yanıt verme şansının kuzeydeki gerginlikten önce bile çok düşük olduğunu söylüyor” yorumunda bulundu.
3 aşamalı plan
İsrail ile Hamas arasında dolaylı müzakere edilen esir takası mutabakatı önerisi 3 aşamadan oluşuyor.
İlk aşamada; hemen ateşkes, kadın, yaşlı ve yaralı esirlerin serbest bırakılması, Filistinli esirlerin takas edilmesi, İsrail güçlerinin Gazze’de nüfus bulunan yerlerden çekilmesi, insani yardımın artması, temel hizmetlerin yeniden inşası, Filistinli sivillerin Gazze’nin kuzeyi dahil tüm Gazze Şeridi genelinde evlerine dönmesinin ve uluslararası toplumun gerekli konut katkısı yapmasının sağlanması öngörülüyor.
İlk aşama için müzakerelerin 6 haftadan fazla sürmesi halinde ateşkes, müzakereler bitene kadar devam edecek.
Anlaşmanın ardından ikinci aşamada, krizin nihai olarak sonlandırılması için geri kalan esirlerin tümünün serbest bırakılması ve İsrail’in tüm Gazze’den çekilmesi isteniyor.
Üçüncü aşamada, Gazze için birkaç yıla yayılan yeniden inşa planının başlatılması ve ölen esirlerin de cesetlerinin teslim edilmesi tasarlanıyor.
