Bangladeş Başbakanı Şeyh Hasina, önümüzdeki ay Pekin’e yapmayı planladığı ziyaret öncesinde bu hafta sonu Yeni Delhi’yi ziyaret ederek Hindistan’la ilişkileri dengede tutacağını gösterdi.
Genel seçimlerin ardından 9 Haziran’da Yeni Delhi’de Başbakan Narendra Modi’nin yemin törenine katılan liderler arasında yer alan Hasina, cumadan cumartesiye iki günlük bir devlet ziyareti gerçekleştirdi.
Hasina, Yeni Delhi’de mevkidaşı Narendra Modi ile görüştü. Toplantının ardından iki ülke arasında 10 mutabakat zaptı imzalandı ve her iki lider de iki ülke arasındaki uzun süreli bağların altını çizen “barış ve refaha ilişkin bir vizyon bildirisini” onayladı. Anlaşmalardan üçü mevcut anlaşmaların yenilenmesi niteliğindeydi.
Bangladeş Başbakanı’nın ziyareti, yeni Modi hükümetinin göreve başlamasından sonra bir devlet ya da hükümet başkanı tarafından gerçekleştirilen ilk ziyaret olup, Pekin’e yapacağı seyahatin öncesine denk geldi.
Modi-Hasina görüşmeleri savunma bağlarının güçlendirilmesi, Bangladeş’teki Mongla limanının yönetimi ve sınır ötesi enerji ticareti konularına odaklandı.
Savunma ilişkilerini güçlendirmeye karar veren iki lider, deniz güvenliği, okyanus ekonomisi, uzay ve telekomünikasyon sektörlerinde işbirliğini genişletmeye yönelik anlaşmalar imzaladı.
Modi, Bangladeş’in Hindistan’ın deniz komşularının bölgesel işbirliğini genişletmek ve kolaylaştırmak için Hint-Pasifik Okyanusları Girişimine katılma kararını memnuniyetle karşıladı. Dakka ile yapılan anlaşmaların ülkesinin komşuluk öncelikli yaklaşımının bir parçası olduğunu söyledi.
Wellington’daki Savunma Hizmetleri Kurmay Koleji ile Mirpur’daki (Bangladeş) Savunma Hizmetleri Komuta ve Kurmay Koleji stratejik ve operasyonel çalışmalar alanında işbirliği yapılacağı kaydedildi. Hindistan’ın Economic Times gazetesi ilk olarak geçen hafta, savunma ilişkilerinin toplantıda “büyük olasılıkla” bir ivme kazanacağını bildirmişti.
Bangladeş’te Çin-Hindistan rekabeti
Hindistan Başbakanı zirvenin ardından gazetecilere yaptığı açıklamada, Modi hükümetinin Teesta nehrinin korunması ve yönetimi projesi için Bangladeş’e bir teknik ekip göndermeye karar verdiğini söyledi.
Çin, Bangladeş’in 1 milyar dolara mal olabilecek Teesta nehri suyunu koruma planını finanse etmeye ilgi göstermişti. Ayrıca bölgede bir özel ekonomik bölge (SEZ) inşa etme planları da var. Economic Times’a konuşan uzmanlara göre Hindistan’ın bu hamlesi Çin’in ilgisine karşı bir hamle olabilir. Modi, iki tarafın “bağlantı, ticaret ve işbirliğini odak noktamız olarak tuttuğunu” söyledi.
Çoğunlukla hammadde ticareti yapan Bangladeş Çin ile de iyi ilişkilere sahip. Ancak Pekin ile yakın bir ilişki sürdürmek, Çin’in başlıca rakipleri olan Hindistan ve ABD ile diplomatik ve ticari ilişkilerini de dengelemeye çalışan Bangladeş için zorlu bir süreç.
Hasina Yeni Delhi’de gazetecilere yaptığı açıklamada iki ülkenin nehir sularının paylaşımı ile enerji ve elektrik sektörlerinde işbirliğini artırmaya karar verdiklerini söyledi.
Hasina ayrıca Hintli endüstri liderleriyle bir araya gelerek onları daha büyük limanlar, su yolları, demiryolu ve karayolu bağlantıları geliştirmeyi planlayan Bangladeş’e yatırım yapmaya davet etti. Hindistan son sekiz yılda Bangladeş’e bu altyapının genişletilmesine yardımcı olmak üzere 8 milyar dolar kredi verdi.
Şeyh Hasina’nın Awami League partisi 2009’da iktidara geldiğinden beri Yeni Delhi’nin Hintli militan grupların Bangladeş’te barınmasından duyduğu endişeyi gidermek için harekete geçti.
Ancak Teesta Nehri’nin sularının paylaşımı konusunda bir anlaşmaya varılması hâlâ mümkün değil. Bangladeş’ten Hindistan’a yasadışı göç meselesi de yıllardır ikili ilişkileri zora sokuyor.
Hindistan, Bangladeş’in Asya’daki en büyük ihracat noktası. İki ülke arasındaki ticaret 2022-2023 mali yılında 15.9 milyar dolara ulaştı.
Yeni Delhi, Bangladeş’e ağırlıklı olarak pamuk, motorlu taşıtlar, şeker, demir, çelik, alüminyum, elektrikli ve elektronik ekipman ihraç ediyor. Bangladeş’ten ise tahıl, kağıt hamuru ve karton, çimento ve ham deri ithal ediyor.
Hindistan Başbakanı Modi’ye göre iki taraf son 10 yılda 1965 öncesinde var olan bağlantılarını yeniden kurdu.
