Mısır, IMF ile yaptığı anlaşma gereği serbest kur rejimine geçtikten sonra ülkenin para birimi dolar karşısında hızla değer kaybediyor. Yüzde 30’u yoksulluk sınırının altında yaşayan Mısır halkının alım gücü ise yükselen fiyatlar nedeniyle her geçen gün daha da düşüyor.
Uzun süredir ekonomik sorunlarla boğuşan Mısır’da para birimi gün geçtikçe eriyor. Geçen sene bir ABD doları 16 Mısır lirasına alınırken bugün 30 lira gerekiyor. Bu hızlı değer kaybında Mısır’ın Uluslararası Para Fonu (IMF) ile yaptığı anlaşma gereği serbest kur rejimine geçmesinin payı büyük. IMF, serbest kur rejimine kalıcı geçiş gibi şartlar karşısında Mısır’a 3 milyar dolar kredi sağlanmasını içeren anlaşmayı Aralık 2022’de onaylamıştı. IMF’nin Kahire’ye dayattığı şartlar arasında devlete ait birçok varlığın özelleştirilmesi ve hükümetin kamu projelerine yapılan harcamaları kısması gibi maddeler de var. Kahire yönetimi bugüne kadar çoğunlukla ekonomik büyümeyi sürdürmek amacıyla köprülerden nükleer santrallere devasa alt yapı projelerine gelirinin çok üzerinde harcama yaptı.
Mısır parasının dolar karşısında 30 lirayı bulmasıyla açıklama yapan IMF, Mısır Merkez Bankası’nın döviz kurunun arz ve talep koşullarını yansıtmasına izin vermeye kararlı olduğunu söyledi. IMF’ye göre, Mısır’ın içinde bulunduğu ekonomik tablonun sebebi Aralık 2022’ye kadar döviz kurunu sabit tutması. Kahire yönetimi fiyatları kontrol altında tutmak ve enflasyonu frenlemek için yerel para birimini destekledi ancak ülkenin, sabit döviz kurunu sürdürecek döviz rezervine veya döviz girdisine sahip olmaması durumun sürdürülebilir olmadığını gösterdi. Öte yandan Batı’da yükselen faiz oranlarının Mısır’ın yatırım cazibesini düşürmesi gibi nedenlerle ülkeye yatırımcı çekmekte zorlanan Kahire, çareyi Mart 2022’de parasını yaklaşık yüzde 15 oranında devalüe etmekte buldu.
Nüfusun yüzde 30’u yoksul
IMF ile yapılan anlaşmadan sonra ülkede fiyatların yukarı yönlü tırmanışı devam etti. Mısır İstatistik Merkezi Ajansı’nın yayınladığı verilere göre Kasım ayında yüzde 19,2 olan enflasyon Aralıkta yüzde 21,9’a yükseldi. Ülkede temel gıdadan tıbbi hizmetlere konuttan ve mobilyaya kadar birçok sektörde fiyatlar yükseldi. Gıda fiyatları Aralık ayında ortalama yüzde 4 artarken, yüzde 7,6 ve yüzde 6,4 ile meyve ve süt ürünleri fiyatı en çok artan kalemler oldu. Yüksek enflasyon tüketicilere, özellikle de düşük gelirli hanelere alım gücünü önemli ölçüde etkiledi. Resmi rakamlara göre Mısırlıların yaklaşık yüzde 30’u yoksulluk içinde yaşıyor.
Körfez yatırımı IMF programının parçası
Kahire, karşı karşıya kaldığı ekonomik krizin nedenini Kovid-19 etkisi ve Rusya-Ukrayna savaşına bağlı küresel nedenlerle açıklamaya çalışıyor. Derecelendirme kuruluşu Moody’s de Mısır’ı dış borcunu ödememe riski en yüksek olan 5 ülkeden biri olarak gösteriyor. Mısır son 10 yılda dış borcunu üçe katlayarak 157 milyar dolara çıkardı.
IMF, Mısır’ın önümüzdeki dört yıl içinde 17 milyar dolarlık bir finansman açığıyla karşı karşıya kalacağını tahmin ediyor. Mısır, destek için zengin Körfez komşularının kapısını çaldı. Aralarında Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Katar’ın da bulunduğu ülkeler, Kahire’ye 20 milyar dolardan fazla mevduat ve yatırım sözü verdi. IMF, Körfez ülkelerinin desteğinin IMF finansman stratejisinin kritik bir parçası olduğunu açıkladı ve söz konusu fonların ‘tam olarak ve öngörülen zaman çizelgesinde gerçekleşmesi’ gerektiğini belirtti.
