Arjantin’in liberteryen yeni başkanı Javier Milei, çarşamba gecesi ülke ekonomisini ‘deregüle etmek’ amacıyla 300’den fazla önlemi zorunlu kılan kapsamlı bir acil durum kararnamesi açıkladı.
Kararname, Arjantin’in konut kiralama piyasasını, ihracat gümrük düzenlemelerini, arazi sahipliğini, gıda perakendecilerini ve daha fazlasını kapsayan önemli regülasyonları ortadan kaldırıyor.
Ayrıca ‘rekabeti teşvik etmek’ amacıyla havayolu, sağlık, ilaç ve turizm sektörlerindeki kuralları değiştirdi. Bunun yanı sıra emekçilerin kıdem tazminatı paketleri kesilecek ve yeni çalışanlar için deneme süresi uzatılacak.
Yeni kararname aynı zamanda bir havayolu, medya şirketleri ve enerji grubu YPF’yi içeren ülkenin devlete ait şirketlerinin yasal statülerini de değiştirerek özelleştirilmelerine izin veriyor.
Milei televizyonda yayınlanan mesajında, “Bugün Arjantin’in gerileme modelini sona erdirmek için ilk adımımızı atıyoruz. Ülkemizi mahveden baskıcı kurumsal ve yasal çerçeveyi kaldırmaya başlamak için bir acil durum kararnamesi imzaladım,” dedi.
Milei, “Devlet şirketlerinin özelleştirilmesini engelleyen kuralları yürürlükten kaldırın,” dedi ve özelleştirmeye giden yolu tamamen açmak için tüm devlet işletmelerinin yasal yapılarının değiştirileceğini de sözlerine ekledi.
Milei, ulusal havayolu Aerolineas Argentinas SA, demiryolu ağları, devlet medya şirketleri ve su ve kanalizasyon şirketi AySA’dan özel şirketlere satılacak varlıklar olarak bahsederek bu mesaj üzerine bir kampanya yürütmüştü. Yeni başkan ayrıca, bir ‘geçiş’ döneminden sonra devlet tarafından işletilen petrol sondajcısı ve rafineri YPF SA ve enerji şirketi Enarsa’yı da hedef alacağını söyledi.
Milei’nin duyurusunda diğerlerinden ayrı tuttuğu tek şirket, hükümetin desteklemek için yılda yüz milyonlarca dolar harcadığı Aerolineas’tı. Çalışanlara hisse devri yetkisi verdiğini ve aynı zamanda Arjantin’in havayolu endüstrisini ‘serbest bırakacağını’ söyledi.
Milei, başkanlık kararnamesiyle şirketleri özelleştirmeye çalışsa da, yine de partisinin azınlık olduğu kongrede tepkiyle karşı karşıya kalması muhtemel ve özelleştirmeleri geçirmek için yeterli oy almakta zorlanabilir.
Milei, özelleştirme hamlesiyle, bir hiperenflasyon döneminden sonra devleti küçültmek amacıyla devlete ait stratejik varlıkları satan, 1990’ların piyasa dostu lideri eski Cumhurbaşkanı Carlos Menem’in izlediğine benzer bir politikayı takip ediyor.
2001’in sonlarında zirveye ulaşan krizden sonra, Arjantin sosyal demokrat/solcu liderler döneminde bazı şirketleri yeniden devletleştirmeyi seçip 2006’da AySa’yı, 2008’de Aerolineas’ı ve 2012’de YPF’yi geri aldılar. Kamu harcamalarını ve sübvansiyonları kısma niyetinde olan Milei, tüm bunları geri almak istiyor.
Milei’nin ekonomi bakanı Luis Caputo geçen hafta enerji sübvansiyonlarında kesintiler yapılacağını, yeni işe alınan kamu sektörü çalışanlarının işten çıkarılacağını ve önemli bir sosyal programın bütçesinin reel olarak azaltılacağını duyurmuştu.
Milei’nin açıklamasından sonra, Buenos Aires’te bazı kişiler balkonlarına çıkarak tencere ve tava ile protestoya başladı. Yüzlerce protestocu ise Arjantin’in kongre binasının dışındaki bir gösteriye katıldı ve “Ülkemiz satılık değil!” sloganını attı.
