Sudan’daki çatışmaların 10. gününde 3 günlük ateşkes

Sudan’da başlayan çatışmaların onuncu gününde yabancı ülkeler vatandaşlarını tahliyeye devam ederken ABD’nin arabuluculuğunda sağlanan üç günlük ateşkes yürürlüğe girdi.

Sudan’ın başkenti Hartum ve diğer şehirlerde 15 Nisan sabahı Sudan ordusu ile HDK arasında başlayan silahlı çatışmalara üç günlük ara verildi.  ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, dün akşam Sudan ordusu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında yürütülen yoğun müzakereler sonucu ülke çapında üç günlük ateşkes konusunda anlaşma sağlandığını açıkladı. Blinken’ın açıklamasının ardından gece yarısından itibaren ateşkesin yürürlüğe girdiği bildirildi. HDK’den yapılan açıklamada, ABD’nin arabuluculuğu ile insani yardım koridorları açmak, vatandaşların ve bölge sakinlerinin hareketini kolaylaştırmak, ihtiyaçlarını karşılamalarını sağlamak hastanelere ve güvenli bölgelere ulaşmak ve diplomatik misyonları tahliye etmek amacıyla gece yarısından itibaren 72 saatlik insani ateşkes kararı alındığını duyuruldu. HDK’nin yabancıların ve diplomatik misyonların ülkeyi güvenli bir şekilde terk etmelerini sağlamak için iş birliğine hazır oldukları ifade edilen açıklamada, ilan edilen ateşkes süresince ona bağlı kalınacağı kaydedilerek “Karşı tarafa ateşkese uymaması nedeniyle devam eden ihlallere karşı uyarıda bulunuyoruz” ifadelerine yer verildi. El Cezire kanalına açıklama yapan askeri bir yetkili de ordunun ABD’nin arabuluculuğunda 3 günlük bir ateşkesi kabul ettiğini aktardı.

Tahliyeler sürüyor

Ancak tarafların ateşkese uyup uymayacaklarına dair endişeler var. Taraflar Ramazan Bayramı’nda da ateşkes için anlaşmış, ancak daha sonra çatışmalar devam etmişti.

Neredeyse tüm dükkân ve iş yerlerinin kapalı olduğu, sessizliğe gömülen Hartum’da birçok ülke, vatandaşlarının tahliyesini sürdürüyor. Sınırlı sayıdaki bakkal ve fırının önünde uzun kuyruklar oluştuğu görülüyor. Sokaklarda tahliye için bulunan otobüsler dikkati çekiyor. Hartum’da neredeyse her caddede Sudanlılar ve yabancı ülke vatandaşlarını taşıyan bu yolcu otobüslerini görmek mümkün. ABD, vatandaş ve diplomatlarını Hartum’dan helikopterlerle, aralarında Fransa, İngiltere ve Ürdün’ün de bulunduğu bazı ülkeler ise vatandaş ve diplomatlarını kara ve hava yolu üzerinden tahliye etti.

Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Sudan’dan vatandaşlarını ve diplomatlarını tahliye çabalarının “beklentilerin ötesinde” başarılı olduğunu söyledi. Suudi Arabistan, 101 kendi vatandaşı olmak üzere çeşitli ülke vatandaşı 284 kişi ile Sudan’dan toplam 385 kişiyi tahliye ettiğini duyururken Mısır tahliye ettiği vatandaşlarının toplam sayısının 904’e ulaştığını açıkladı. Tahliye edilen Türk vatandaşlarından oluşan 3 kafilenin 2’sinin de Etiyopya sınırına ulaştığı belirtildi. Türkiye’nin toplamda 1500 Türk vatandaşını tahliye etmesi bekleniyor.

Türk vatandaşlarının tahliyesi kafileler halinde devam ediyor. Foto: Ömer Erdem/AA

Sudanlılar sınırlara akın ediyor

Birleşmiş Milletler (BM) Acil Yardım Bürosu’nun verdiği bilgilere göre şimdiye kadar on binlerce Sudanlı da komşu ülkeler Çad, Mısır ve Güney Sudan’a kaçtı. Mısır basınında yer alan haberlere göre, Sudan’daki çatışmalardan kaçan binlerce Sudanlı ve Mısırlının yanı sıra farklı uyruklardan insanlar Arkin Sınır Kapısı’nda yoğunluk oluşturdu. Mısır tarafı, Sudan’da yaşanan kriz nedeniyle pasaportları bulunan Sudanlıların Mısır büyükelçiliğiyle koordinasyon sağlanması koşuluyla ülkeye girişlerini kolaylaştıracak bazı yasal prosedürleri hayata geçirdi. Sudan’dan gelenlerin Mısır’ın güneyindeki Asvan kentine nakledilmesi için sınır kapısına otobüsler getirildi. BM yetkilileri, ülkede istikrarsızlık ve çatışmalar devam ettikçe daha fazla Sudanlının ülkeden kaçacağına işaret etti.

BM İnsani Yardım Koordinasyon Ofisi’nin (OCHA), verilerine göre çatışmalarda bugüne  kadar en az 427 kişi yaşamını yitirdi, 3 bin 700’den fazla kişi de yaralandı.

Sudan’da 15 Nisan’dan bu yana Egemenlik Konseyi Başkanı ve Genelkurmay Başkanı Abdülfettah el Burhan ile Egemenlik Konseyi Başkan Yardımcısı ve HDK lideri General Muhammed Hamdan Dagalo arasındaki rekabet nedeniyle silahlı çatışmalar yaşanıyor. El Burhan, 2019 ve 2021 yıllarında gerçekleştirdiği iki darbe ile ülkedeki yönetimi ele geçirmiş ve ülkenin aynı zamanda fiili devlet başkanı olmuştu.

Ömer Beşir döneminde Darfur’da isyancılara karşı savaşmak, sınırları korumak ve asayişi sağlamak amacıyla milis bir yapılanma şeklinde oluşturulan ve 2013’te Güvenlik ve İstihbarat Teşkilatına bağlanan HDK’nin lideri Dagalo ise darbenin ikinci adamı olarak El Burhan’ın yardımcısı konumundaydı.

İkili arasındaki anlaşmazlık HDK’nin orduya entegre edilmesi girişimiyle başladı. Bir süre söz düellosu şeklinde devam eden anlaşmazlık 15 Nisan’da sıcak çatışmaya döndü.