İngiliz gazetesi The Guardian’ın yaptığı bir araştırmaya göre, Birleşik Krallık İçişleri Bakanlığı, göçmenlerin Ada’ya ulaşmasını engellemek için geçen yıl Türk sınır güçlerine 3 milyon sterlinden fazla fon sağladı.
Bilgi edinme özgürlüğü (FOI) talepleri yoluyla elde edilen belgelere göre, Türkiye’nin sınır gücü operasyonlarına sağlanan finansman, deniz sınır güvenliği eğitimi için Türk polisi ve sahil güvenliğine 14.000 sterlin verildiği 2019 yılından bu yana önemli ölçüde arttı.
Bu rakam 2021-22’de eğitim ve ekipman için 425.000 sterline, bu yıl ise ‘geri dönüş ve yeniden entegrasyon yardımı’, eğitim ve personel için 3 milyon sterline yükseldi.
Finansman, resmi kalkınma yardımı (ODA) bütçesinden aktarıldı ve bakanlığın İstihbarat Direktörlüğü’nün bir parçası olan İçişleri Bakanlığı Uluslararası Operasyonlar aracılığıyla sağlandı.
Finansmanın yanı sıra İçişleri Bakanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Sahil Güvenlik de dahil olmak üzere Türk sınır güçlerine ekipman ve eğitim de sağladı. Haziran 2022’de dokuz araç Birleşik Krallık Yüksek Komiser Yardımcısı tarafından İran sınırındaki Türk Polis Teşkilatı’na teslim edildi.
Türkiye, Birleşik Krallık için ‘stratejik’ önemde
İçişleri Bakanlığı Uluslararası Operasyonlar ekibi hakkında bilgi sahibi bir kaynak, Türkiye’nin ‘son iki üç yılda [Birleşik Krallık hükümeti için] önemi artan bir ülke haline geldiğini ve artık sınır güvenliği için stratejik olarak çok önemli görüldüğünü’ söyledi.
Kaynak, “Uzmanlığımızı sunuyoruz ve [yerel] yetkililere yasadışı göçmenlerin veya çetelerin faaliyet gösterdiğini düşündüğümüz rotaları gösteren kanıtlar sağlıyoruz,” dedi.
Londra bilgi veriyor, Ankara kaynak talep ediyor
Kaynak, ‘alışveriş’i şöyle tarif ediyor: “Bu muhtemelen şu şekilde olacaktır: ‘Bu, kaçakçıların ve yasadışı göçmenlerin Birleşik Krallık’a ulaşmak için kullandıkları bir rota, bunu durdurmak için daha fazlasını yapmamız gerekiyor.’ Türk hükümeti de buna karşılık olarak, ‘Bunu yapabilmemiz için şuna ihtiyacımız var,’ diyecek ve biz de bunu finanse edeceğiz.”
Kaynak sözlerini şöyle sürdürdü: “Yerel güçleri herhangi bir hedefle sorumlu tutma eğiliminde değiliz fakat kesinlikle ‘Sınır güvenliğinin X bölgesini güçlendirmemiz gerekiyor,’ dersek, Türkiye sınır görevlisi sayısını artırmak için Y’ye ihtiyaç duyduklarını söyleyerek yanıt verebilir ve bunu yapmalarına yardımcı oluruz.”
İngiliz İçişleri Bakanlığı, Dışişlerinin önüne geçti
İçişleri Bakanlığı Uluslararası Operasyonlar biriminin çalışmalarını bilen bir başka kaynak ise, “Bu gibi şeyler için ödeme yapmamız, olası iade anlaşmaları gibi diğer alanlarda yumuşak güç referanslarımızı oluşturuyor. İçişleri Bakanlığı’nın içinde mini bir Dışişleri Bakanlığı gibi,” diyor.
Kaynaklar, İçişleri Bakanlığı’nın denizaşırı operasyonlarının, Birleşik Krallık’a gelen göçmenlerle yapılan görüşmeler yoluyla istihbarat toplanmasını içerdiğini de aktarıyorlar. Bu görüşmelerden elde edilen bilgiler daha sonra ‘durdurmak için operasyonel bir planın uygulamaya konulması’ amacıyla Türk sınır güçlerine iletiliyor.
FOI talebi yoluyla elde edilen belgeler, İçişleri Bakanlığı’nın görevde çalışmak üzere görevlendirdiği personel sayısını artırdığını da gösteriyor; Dışişleri kaynakları, İçişleri Bakanlığı personelinin şu anda Türkiye’de çalışan diplomatlardan daha fazla olduğunu söylüyor.
AB planı da sızmıştı
The Guardian, 2021 yılında da AB’nin Türkiye’nin doğu ve güney sınırlarını fonlama planını sızdırmıştı.
Plana göre Avrupa Komisyonu, mülteci ve göçmenleri Avrupa’ya gelmekten caydırma çabalarının bir parçası olarak Türkiye’nin doğu sınırındaki ‘sınır kontrolünü’ finanse etmek istiyordu.
Plan, Türkiye’deki mülteci yardımı ve göç politikasını finanse etmek için AB bütçesinden 3 milyar avro talep ederken, bu paranın belirsiz bir kısmı da sınır kontrolü için ayrılıyordu.
Plan, muhatapları tarafından şimdiye kadar ne doğrulandı ne yalanlandı.
