Ayn el Arap’ın (Kobani) ilk kez hedef alındığı Suriye ve Irak’ın kuzeyine yönelik Pençe-Kılıç Harekâtı ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu harekâtın “hava operasyonlarıyla” sınırlı kalmayacağını söylemesi üzerine yabancı ülkelerden peş peşe açıklamalar geldi.
Türkiye, İstiklal Caddesi’ne düzenlenen ve 6 kişinin hayatını kaybetmesine neden olan bombalı saldırıdan sonra Suriye ve Irak’ın kuzeyindeki PKK/YPG mevzilerine hava operasyonu başlattı. Milli Savunma Bakanlığı Pençe-Kilit adı verilen hava harekatı kapsamında 184 teröristin etkisiz hale getirildiğini açıkladı. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, hava harekatına kara kuvvetlerinin katılmasının da mümkün olduğunu söyledi. ABD ve Rusya başta olmak üzere bir dizi ülke harekat ve Erdoğan’ın kara harekatı sinyali ile ilgili açıklama yaptı.
RUSYA: Anlıyoruz ama…
Harekata ilişkin Rusya’dan ilk açıklama Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Suriye Özel Temsilcisi Aleksander Lavrentiev’den geldi. Astana görüşmeleri kapsamında Kazakistan’da bulunan Lavrentiev, “Türk meslektaşlarımızı, Suriye topraklarında aşırı güç kullanımından kaçınmaya ikna etmeyi umuyoruz” dedi. Rus haber ajansı RIA’ya göre Lavrentiev, Türkiye’nin operasyonu 13 Kasım’da İstanbul’da düzenlenen terör saldırısıyla “kışkırtıldığını söyledi ve ekledi: “Türk meslektaşlarımıza, sadece Suriye’nin kuzey ve kuzeydoğu bölgelerinde değil, tüm ülke genelinde gerilimin tırmanmasını önlemek için itidal göstermeleri çağrısında bulunacağız” ifadesini kullandı. Lavrentiev, hava harekatıyla ilgili Rusya’yı önceden bilgilendirmediğini, konunun Astana’da ele alınacağını kaydetti ve Moskova’nın yılın başından bu yana Türkiye’nin Suriye’ye yönelik kara harekatını engellemek için elinden gelen her şeyi yaptığını söyledi.
Gelişmeyle ilgili ikinci bir açıklama Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov’dan geldi. Peskov, Türkiye’nin PKK/YPG’ye yönelik olası kara harekatıyla ilgili “Türkiye’nin kendi güvenliğini sağlama konusundaki endişelerine anlayış ve saygıyla yaklaşıyoruz. Bunun Türkiye’nin meşru hakkı olduğunu inanıyoruz” dedi.
Peskov şöyle devam etti: “Bununla beraber tarafların hepsine durumu genel anlamda ciddi ölçüde istikrarsızlaştırabilecek adımlardan kaçınmaları çağrısını yapıyoruz. Zira böyle adımlar bumerang gibi geri dönebilir ve güvenlikle ilişkili durumu olduğundan daha zor duruma sokabilir.”
Türk yetkililerin Rusya’nın Suriye’nin kuzeyiyle ilgili yükümlülüklerini yerine getirmediğine yönelik eleştirisinin sorulması üzerine Peskov, “Rusya ve Türkiye’nin Suriye’deki duruma yaklaşımları konusunda nüans farklılıkları bulunuyor. Söz konusu nüanslar, hatta bazen uyuşmazlık olarak tanımlanabilecek ayrımlar, Rus ve Türk liderleri tarafından defalarca ele alındı. Tanrıya şükür, Türkiye ile dostane ve partnerce ilişkilere sahip olmamız, söz konusu görüş ayrılıklarını açık ve yapıcı bir biçimde ele almamıza olanak veriyor.”
ABD: Karşı çıkmaya devam ediyoruz
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, Suriye’de sivillerin korunmasına ve ortak hedef olan IŞİD’in yenilgiye uğratılmasına destek verilmesi için şiddetin azaltılması çağrısı yaptıklarını söyledi. Ned Price açıklamasında ayrıca ABD’nin, “Irak’ın egemenliğini ihlal eden ve eşgüdüm içinde yapılmayan her tür askeri faaliyete karşı çıkmaya devam edeceğini” söyledi.
ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan adı açıklanmayan bir sözcü de, Reuters haber ajansının sorularını e-maille yanıtlarken şu ifadeleri kullandı: “Türkiye’ye bu tür operasyonlar düzenlememesi çağrısında bulunuyoruz. Tıpkı Suriyeli ortaklarımıza saldırılar düzenlememeleri ve gerginliği tırmandırmamaları çağrısı yaptığımız gibi. Suriye’de istikrarı bozan, Irak hükümetiyle eşgüdüm içinde yürütülmeden yapılan ve Irak’ın egemenliğini ihlal eden her tür askeri harekata, karşı çıkmaya devam ediyoruz. Birçok sivilin ölümüne yol açtığı bildirilen Türkiye’nin güneyine yönelik son saldırılara da karşıyız.”
Pentagon’dan yapılan yazılı açıklamada ise PKK/YPG için “Suriyeli Kürt güçler” ifadesi kullanıldı ve şunlar kaydedildi: “Hafta sonu boyunca Türkiye’nin Suriye ve Irak’ın kuzeyinde hava saldırıları düzenlediğini ve Suriyeli Kürt güçlerin Türkiye’nin güneyine yeni saldırılar düzenlediğini gördük. Savunma Bakanlığı, Suriye’deki durumu istikrarsızlaştıran ya da Irak hükümetiyle koordine edilmemiş askeri eylemler yoluyla Irak’ın egemenliğini ihlal eden her türlü askeri eyleme karşı çıkmaya devam etmektedir.”
Almanya: Meşru ama orantılı olmalı
Almanya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Christopher Burger, Berlin’de düzenlenen basın toplantısında, Türkiye’nin, Suriye’nin ve Irak’ın kuzeyindeki çeşitli noktalara yoğun hava ve topçu harekatı yaptığına dair haberleri gördüklerini belirterek, “İstanbul’daki korkunç terör saldırısından sonra Alman hükümetinin, Türkiye ile dayanışma içinde olduğunu açık şekilde ifade ettiğini hatırlıyorsunuzdur. Biz, PKK’nın veya Türkiye’de onunla bağlantılı grupların sorumluluğuna ilişkin mevcut emareleri de çok ciddiye alıyoruz” dedi. Burger, PKK’nın Avrupa Birliği’nde (AB) terör organizasyonu olarak listelendiğini aktararak, Türkiye’nin eylemlerinde meşru müdafaa hakkını kullandığını ifade ettiğini söyledi. “Türkiye’yi orantılı hareket etme ve bu bağlamda uluslararası hukuka saygı göstermesi çağrısında bulunuyoruz” diyen Burger, gergin olan durumu daha da artıracak bir şey yapılmasından kaçınılmasını istedi.
Fransa: Böyle bir yöntemle olmaz
Fransa Dışişleri Bakanı Catherina Colonna, “Türkiye’nin başka bir ülkeye saldırdığını maalesef ilk kez görmüyoruz. Her defasında Türkiye’nin daha fazla itidal göstermesi konusundaki arzumuzu dile getirdik. Türkiye’nin terörizm karşısındaki güvenlik endişelerini anlıyoruz. Ancak bu tür araçlarla ve böylesine bir yöntemle değil.”
İsveç: Türkiye’nin savunma hakkı var
İsveç Dışişleri Bakanı Tobias Billström, Fransa’nın başkenti Paris’te Moldova için uluslararası bağış konferansına katıldı. Burada, ülkesinin Expressen gazetesine yaptığı açıklamada, “Türkiye terör saldırısına maruz kalan bir ülkedir ve terör saldırısına maruz kalan devletlerin kendini savunma hakkı vardır” ifadesini kullandı. Türkiye’nin kendisini terörden koruyabileceğini aktaran Billström, sivil kayıplardan kaçınılması gerektiğini belirtti.
Irak’tan kınama Suriye sessiz
Türk operasyonlarının yapıldığı ülkelerden Irak’ın Dışişleri Bakanlığı, harekatı, İran’ın operasyonları ile birlikte değerlendirdi. Bakanlığı, hem Türk hem İran’ın operasyonların uluslararası sözleşme ve yasaları ihlal ettiğini savunarak, bu operasyonların “egemenlik ihlali” olduğunu söyledi. Açıklamada, “Irak Cumhuriyeti Hükümeti, İran’ın, Irak Kürdistan Bölgesi’ni insansız hava araçları ve füzelerle bombalamasını kesin olarak reddediyor ve şiddetle kınıyor” denildi.
Suriye ise, resmi haber ajansı SANA üzerinden Türkiye’nin operasyonları nedeniyle Suriye askerlerinin şehit düştüğü haberini servis etti. Şam’dan konuyla ilgili herhangi bir açıklama gelmedi.
