Beyaz Saray, Amerikan teknolojisinin Çinli Huawei’ye satışlarını tamamen yasaklamaya hazırlanıyor. Biden yönetimi bu doğrultuda, Amerikan şirketlerine Huawei’ye ihracat yapmaları için lisans vermeyi durdurdu.
Washington Shenzhen merkezli teknoloji şirketini casuslukla suçlayıp ABD ulusal güvenliği için bir risk oluşturduğunu iddia ederek, teknoloji ihracatını engellemeye çalışırken, Huawei bu iddiaları reddediyor.
Çin: Uluslararası ticaret kurallarının ihlali
Çin ise, Washington’un Amerikan teknolojisinin Huawei’ye satışını daha da kısıtlamak için harekete geçtiğine dair gelen haberlerin ardından yanıt verdi. Ülkenin dışişleri bakanlığı sözcüsü Mao Ning Salı günü düzenlediği basın toplantısında, gelişmeleri yakından takip ettiklerini vurgulayarak, “Çin derinden endişeli” dedi.
Mao, “Çin, ABD’nin ulusal güvenlik kavramını genelleştirmesine, devlet gücünün kötüye kullanılmasına ve Çinli şirketlerin makul olmayan bir şekilde baskı altına alınmasına şiddetle karşı çıkıyor” ifadelerini kullandı ve böyle bir hareketin “uluslararası ekonomi ve ticaret kurallarını ihlal edeceğini” sözlerine ekledi.
Trump’tan Biden’a
2019’da Trump yönetimi, şirketi “varlık listesi” adı verilen bir kara listeye ekleyerek Amerikan teknolojisinin Huawei’ye ihraç edilmesine sert kısıtlamalar getirmişti. Bu hamle, ABD yönetiminin Çinli teknoloji şirketlerine baskı yapma stratejisinin bir parçasıydı. Ancak Ticaret Departmanı, Huawei’ye yüksek hızlı 5G telekom ağlarıyla ilgili olmayan teknoloji sağlamak için, Qualcomm ve Intel dahil olmak üzere bazı şirketlere ihracat lisansları vermeye devam etti.
Son iki yılda ise, Joe Biden Çin’e karşı, özellikle ileri teknoloji alanında, Donald Trump’tan daha sert bir tavır aldı. Biden yönetimi ekim ayında, Çinli gruplara, gelişmiş yarı iletkenler ve çip yapım ekipmanı sağlamaya yönelik kapsamlı kısıtlamalar getirmişti. Aralık ayında Biden yönetimi, Çin’in ulusal şampiyonu olarak ortaya çıkan flash bellek şirketi Yangtze Memory Technologies (YMTC) de dahil olmak üzere birkaç düzine Çinli şirketi daha varlık listesine eklemişti.
Yakın zamanda da Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi başkanı olan Michael McCaul liderliğindeki Capitol Hill’deki Cumhuriyetçiler, Biden yönetimini Huawei’ye ihracat lisansı vermeyi durdurmaya çağırmıştı.
Konuyu Nikkei Asia’ya değerlendiren, Washington merkezli düşünce kuruluşu CNAS’ta (Center for a New American Security) teknoloji uzmanı olan Martijn Rasser, Huawei’ye yönelik bu son eylemin “gerçekten önemli bir hareket” olduğunu söyledi.
Aynı zamanda eski bir CIA yetkilisi olan Rasser, Huawei’nin son birkaç yılda deniz altı kabloları ve bulut bilişim gibi yeni alanlara dalarak ABD’nin ulusal güvenlik endişelerini artırdığı yorumunu yaptı.
Huawei’deki son hamle, ABD’nin, Çin’in yapay zeka ve nükleer silah modellemesinden hipersonik silahların geliştirilmesine kadar her şey için kullanılan yarı iletkenler gibi en son teknolojileri geliştirme çabasını yavaşlatmak ve bu alandaki tedarik zincirinin yönünü Batı’ya kaydırmak için harekete geçmesinin ve müttefiklerine bu konuda baskı yapmasının ardından geldi.
Japonya ve Hollanda, Washington’ın kısıtlamalarına katılacak
Washington geçen hafta Japonya ve Hollanda ile, kendi ülkelerindeki şirketlere Çin’e belirli çip yapım ekipmanlarını ihraç etmelerini engellemek için kısıtlamalar getirmesini sağlayacak bir anlaşmaya vardı. Anlaşma, Washington’un ABD şirketlerinin Çinli gruplara gelişmiş çip üretim ekipmanı satmasını yasaklayan tek taraflı ihracat kontrolleri koymasından üç ay sonra geldi.
Joe Biden yönetimi iki yıldır bu ülkelerle müzakere ediyordu, ancak kısıtlamaların çip yapım aracı şirketlerinin, özellikle Hollanda’da ASML ve Japonya’da Tokyo Electron ve Nikon üzerindeki etkisinden endişe duydukları için süreç beklenenden daha yavaş ilerledi.
Japonya ve Hollanda’nın çipli alet şirketlerine kısıtlamalar getirmek için hangi mekanizmaları kullanacakları ise belirsizliğini koruyor. Anlaşmanın yürürlüğe girmeden önce ayrıntılı olarak açıklanması ve mevzuata uygulanması gerektiği ve bunun da zaman alacağı kaydedildi. Bu önlemlerin 2023 planları üzerinde ise önemli bir etkisi olması beklenmiyor.
Ticaret Departmanının Sanayi ve Güvenlik Bürosu başkanı Alan Estevez ise kısıtlamaların, Çin ordusunun ABD teknolojisini silah geliştirmek için kullanmasını zorlaştırmak adına atılan adımlar olduğunu iddia etti.
Kararın, ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’ın gelecek hafta Çin’e yapacağı ziyaret öncesi alınması ise dikkat çekti.
