İsrail hükümeti, tartışmalı yargı reformu kapsamındaki ilk tasarıyı bu akşam İsrail Meclisi Knesset’e getiriyor. İlk oylamanın gece geç saatlerde yapılması bekleniyor. Hükümetin bu adımına muhalefet, yine sokaklara çıkarak yanıt verecek. Yarın sabah saatlerinden itibaren bir dizi eylem için çağrılar yapılıyor.
Geçen hafta alt komisyondan geçen Yüksek Mahkeme’nin hükümet üzerindeki denetimini ortadan kaldıracak “makuliyet ilkesi” ile ilgili yasa tasarısı bugün Knesset’e geliyor. Genel kurul saat 16:00’da başlayacak ve muhalefetin elinden geldiğince oylamayı engellemeye çalışacağı tahmin ediliyor; bu da asıl oylamanın ancak gece geç saatlerde ya da salı sabahı erken saatlerde yapılabileceği anlamına geliyor. Tasarı kabul edilirse, yasalaşması için iki kez daha Genel Kurul’da oylanacak.
Makuliyet ilkesi tartışması
Makuliyet ilkesi yasa tasarısı, hükümetin aylardır devam eden protestolara yol açan geniş kapsamlı yargı reformunun önemli bileşenlerinden biri. Söz konusu ilke, hükümet kararlarının yargı denetiminden geçmesine ve makul olmadığına hükmedilen kararların iptal edilmesine izin veriyor. İsrail hükümeti “öznel” olduğunu ileri sürdüğü bu ilkeye dayanarak yüksek yargının, halk tarafından seçilen hükümetin politikalarını engellediği görüşünde. Hükümet, anayasası olmayan ülkede, makuliyet ölçütünün dayanağı olmadığını ve bu durumun yargının keyfi kararlarına yol açtığını savunuyor. Başsavcının da aralarında bulunduğu muhalifler ise bu ilkenin yolsuzlukla mücadele ve vatandaşların keyfi hükümet kararlarından korunmasını sağlamak için gerekli olduğunu savunuyor.
Örneğin mahkeme, ocak ayında Netanyahu, hakkında rüşvet, vergi dolandırıcılığı ve güveni kötüye kullanma suçlarından üç kez mahkumiyet kararı olan Şas lideri Arye Deri’yi içişleri ve sağlık bakanlığına atamıştı. Yüksek Mahkeme bu atamayı makuliyet ilkesine dayanarak iptal etmiş, Netanyahu da söz konusu bakanlıklara başka isimler atamak zorunda kalmıştı. Söz konusu yasa tasarısı yasalaşırsa Netanyahu’nun Deri’yi içişleri ve sağlık bakanlığına atamasının önündeki engeller de kalkacak.
Eylemler yarın sabah başlıyor
Öte yandan ülkede aylardır devam eden protestoları örgütleyen muhalifler salı günü sabah 8’den itibaren ülke genelinde gösteriler, yürüyüşler, konvoylar düzenleyeceklerini duyurdu. Daha sonra Ben-Gurion Havaalanı dışında kitlesel bir protesto başlayacak ve akşam saatlerinde ek gösteri ve yürüyüşler devam edecek. Bir dizi büyük işveren ve akademik kurum peşi sıra açıklama yayınlayarak çalışanlarının ya da öğrencilerinin protestolara katılmasına izin vereceklerini duyurdu. Bunlar arasında BIG alışveriş merkezi zinciri, Agmon hukuk firması, Reichman Üniversitesi, Hayfa Üniversitesi de yer alıyor.
İsrail hükümetinin, Yüksek Mahkemenin yetkilerini sınırlandıran ve iktidarın yargı atamalarında söz sahibi olmasının önünü açan tartışmalı yargı reformunu 5 Ocak’ta duyurmuştu. Netanyahu, ülke çapında giderek artan kitlesel protestolara ve grevlere neden olan yargı düzenlemesini 27 Mart’ta ertelediğini açıklamıştı.
Netanyahu koalisyonu ve muhalefet arasındaki yargı düzenlemesi müzakerelerinin tıkanmasının ardından hükümet, yakın zamanda yargı düzenlemesi kapsamında yeniden düğmeye bastı.
Öte yandan Netanyahu hükümetinin yargı düzenlemesi ve diğer sağ politikalarına karşı çıkan protesto hareketi 6 aydır ülke genelinde gösterilerine devam ediyor. Tel Aviv Emniyet Müdürü Ami Eshed, polis teşkilatının protestolara daha sert müdahale etmesi için hükümetten gördüğü baskıyı gerekçe göstererek istifa etmişti.
