Donald Trump’ın Çin ile ticaret savaşını başlattığı ilk döneminde ABD Ticaret Temsilcisi (USTR) olarak görev yapan Robert Lighthizer’a yine aynı görev için teklif gitti.
Trump’ın geçiş ekibi içindeki tartışmalara aşina olan kişilerin Financial Times’a (FT) aktardığına göre, Lighthizer’ın ticaret bakanlığı da dahil olmak üzere farklı bir pozisyon için lobi yapmasına rağmen göreve geri dönmesinin istendiğini söyledi.
Lighthizer aynı zamanda Hazine Bakanı olarak görev yapmak istediğini de ifade etmişti, fakat bu pozisyon büyük olasılıkla bir finansçıya teklif edilecek ve adaylar arasında hedge fon yöneticileri Scott Bessent ve John Paulson da bulunuyor.
Lighthizer’ın Trump’ın ilk dönemindeki ticaret savaşları sırasında ne kadar etkili olduğu göz önünde bulundurulduğunda, iktisat politikalarında “korumacı” olarak bilinen bu figürün ticaretle ilgili önemli bir göreve yeniden atanma olasılığının Pekin’de ve ABD’nin müttefikleri arasında endişelere yol açması muhtemel görülüyor.
Trump, başta Çin malları olmak üzere ABD’ye ithal edilen tüm mallara yüksek gümrük vergileri uygulama sözü vermişti.
Yeni başkan, Lighthizer’ı ticaret bakanlığı için düşünmüştü fakat personel görüşmelerine aşina olan kişiler, seçilmiş başkanın bu görevi büyük olasılıkla Trump’ın başkanlık geçiş ekibinin milyarder eş başkanı Linda McMahon’a teklif edeceğini söyledi.
Temsilciler Meclisinin bütçe komitesinin en üst düzey Demokrat üyesi ve ticareti denetleyen yol ve yöntemler komitesinin kıdemli bir üyesi olan Philadelphia kongre üyesi Brendan Boyle, Lighthizer’ın atanmasını memnuniyetle karşılayacağını söyledi.
Boyle, “Bob Lighthizer USTR iken [ABD-Meksika-Kanada Anlaşması] üzerinde onunla birlikte çalıştım. Yaklaşımında partiler üstüydü ve [siyasi] koridorun her iki tarafında da saygı görüyordu,” dedi.
Lighthizer otuz yılını Wall Street hukuk firması Skadden Arps’ta avukat olarak geçirdi ve burada US Steel de dahil olmak üzere ABD çelik endüstrisi adına Çin’den yapılan ithalatla mücadele etti.
Lighthizer, yakın zamanda yayınlanan bir kitabında Biden’ın ticaret politikasını övüyor ve “Başarımız, Biden yönetiminin ABD ticaret politikasında Başkan Trump ve benim başlattığımız birçok değişikliği neden devam ettirdiğini açıklıyor,” diyordu.
1980’li yıllarda Reagan yönetimini Japonya ile ticaret savaşına girmeye ikna eden kişinin de Lighthizer olduğu biliniyor. O dönemde Japonya ile yapılan hararetli ticaret görüşmeleri sırasında, Başkan Reagan’ın üst düzey müzakerecisi olan Robert Lighthizer, Japonya’nın yazılı tekliflerinden birini alıp kağıttan bir uçak şeklinde katlayarak karşı tarafa fırlattıktan sonra “füze adam” lakabını kazanmıştı.
Reagan 1983 yılında Lighthizer’ı USTR yardımcısı olarak atadığında, ABD Japonya ile damping, kilit endüstrileri sübvanse etme ve Amerikan teknolojisine el koyma iddiaları nedeniyle sert bir ticaret çatışmasına girmişti.
ABD’nin yoğun baskısı ve yerel kaygılar nedeniyle Japonya 1980’lerin ortalarında çelik, otomobil ve diğer malların ihracatını gönüllü olarak sınırlandırmayı kabul etti. Bu, Lighthizer’ın yakın zamanda NAFTA’yı yeniden müzakere ederken ve diğer ülkelerle ilişkilerinde kullandığı bir “gözetimli ticaret” stratejisi.
Sanayideki istihdam kaybından serbest ticareti sorumlu tutuyor
2000’li yılların başında George W. Bush yönetiminin ABD sanayisini korumak için çelik ithalatına gümrük vergisi koymaya ikna edilmesine yardımcı oldu.
ABD seçimlerinden hemen önce Financial Times’a bir makale yazan Lighthizer, Amerikan imalat sektöründeki istihdam kaybından serbest ticareti sorumlu tutmuş ve ABD’nin ticaret açığını “endişe verici” olarak nitelendirmişti.
Lighthizer, “Ülkemizi ciddi şekilde başarısızlığa uğratan bir sistemle karşı karşıya olan Trump, harekete geçilmesi gerektiğine karar verdi,” diye yazmıştı.
