AB, Rus gübresine kapıyı kapatıyor

Avrupa Parlamentosu, Rusya ve Belarus menşeli gübreler ile bazı tarım ürünlerine yüksek gümrük vergileri getirme kararı aldı.

Avrupa Parlamentosu (AP) dün, Rusya ve Belarus’tan ithal edilen gübreler ile bazı tarım ürünlerine çok yüksek gümrük vergileri getirilmesini onayladı.

Bu kararın, Rusya’nın AB pazarının dörtte birinden fazlasını kontrol etmeye devam ettiği azotlu gübre alanında tüm Avrupa pazarını kaybetmesine yol açması bekleniyor.

Yeni düzenlemelerin 1 Temmuz’da yürürlüğe girmesi öngörülüyor.

Azotlu gübrelere yönelik gümrük vergileri üç yıl içinde mevcut yüzde 6,5 seviyesinden yüzde 100’e eş değer bir meblağa yükselecek.

Bu seviye, Rus ve Belarus menşeli ürünleri Avrupalı tüketiciler için kârsız hâle getirecek ve fiilen ticaretin durmasına neden olacak.

Reuters‘ın haberine göre, tarım ürünlerine ise ek yüzde 50 oranında gümrük vergisi uygulanacak.

Avrupa Birliği (AB) daha önce Rusya’dan kömür, petrolün büyük kısmı ve metallerin ithalatından vazgeçmiş, Gazprom’a olan bağımlılığını ise ithalatın yüzde 40’ından yüzde 13’e düşürmeyi başarmıştı (LNG dikkate alındığında Rusya’nın payı yaklaşık yüzde 19).

Fakat gübre sektöründe Rusya baskın aktör olmaya devam ediyordu. Eurostat verilerine göre, 2024 yılında AB’ye yapılan gübre tedariki yüzde 13 arttı ve çeşitli gübre türleri AB’nin toplam ithalatının dörtte biri ile üçte birini oluşturdu.

Rusya, geçen yıl AB’ye toplamda 1,8 milyar dolar değerinde gübre sattı.

Yeni gümrük vergilerinin hedef aldığı azotlu gübrelerin satışı 777 milyon dolar olarak gerçekleşirken, bu ürünlerin AB pazarındaki payı yüzde 26,2 oldu.

Gaydar Enstitüsü analistleri, satış hacminin ve pazar payının savaş öncesi 2021 yılına kıyasla (754 milyon dolar ve yüzde 25) bir miktar arttığını belirtiyor.

Bununla birlikte, diğer tüm kalemlerde paylar ve meblağlar, bazen önemli ölçüde azaldı: Örneğin, mineral gübrelerde pazar payı yüzde 41,2’den yüzde 33’e, karbonda ise yüzde 62,9’dan yüzde 17,2’ye düştü.

Brüksel’deki yetkililer, gümrük vergilerinin yerli üretimi destekleyeceğini ve tedarik kaynaklarını çeşitlendireceğini iddia ediyor.

Öte yandan Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, AB’nin kısıtlayıcı gümrük vergileri getirmesinin ardından Rusya’nın azotlu gübreleri başka pazarlara yönlendirebileceğini söyledi.

Peskov, “Azotlu gübreye olan talep tüm dünyada, diğer bölgelerde de aynı derecede yüksek, bu nedenle diğer pazarların bu Avrupa gümrük vergilerini telafi edeceğini düşünüyorum. Avrupalılar her zamanki gibi kendi ayaklarına sıkmaya devam ediyor,” dedi.

Tarım ürünleri konusunda ise AB, 2024 yılında Rus ve Belarus tahılına yönelik yasaklayıcı gümrük vergilerini zaten uygulamaya koymuştu.

Yeni tarifeler, Rusya’dan yapılan ve daha önce gümrük vergisine tabi olmayan 380 milyon avro değerindeki tarımsal ithalatın yüzde 15’ini kapsıyor. Bu ürünler arasında et, süt ürünleri, meyve ve sebzeler bulunuyor.