Ukrayna’dan beş Avrupa ülkesine yönelik dört tarım ürünü üzerindeki geçici ticaret kısıtlamaları, bu ülkelerden biri olan Macaristan’ın AB yürütme organının uzatma koşullarını henüz yerine getirmemiş olmasına rağmen Eylül ayına kadar uzatıldı.
Avrupa Komisyonu 5 Haziran Pazartesi günü yaptığı açıklamada, 5 Haziran’da sona erecek ve Ukrayna menşeli buğday, mısır, kolza tohumu ve ayçiçeği tohumunu ilgilendiren istisnai ve geçici önleyici tedbirlerin 15 Eylül’e kadar uzatıldığını duyurdu.
Söz konusu tedbirler, Mayıs ayı başında Komisyon ve Ukrayna’ya komşu beş ülke tarafından üzerinde mutabakata varılan anlaşmanın bir parçası olarak, diğer AB ülkelerine ya da AB üyesi olmayan ülkelere transit geçiş dışında, bu tarım ürünlerinin Bulgaristan, Macaristan, Polonya, Romanya ve Slovakya’da dolaşımını kısıtlıyor.
Anlaşma, Ukrayna’nın tarımsal ürün ihracatına yardımcı olmayı amaçlayan geçici ticari serbestleşmenin Doğu Avrupa’ya mal akınına yol açarak fiyatları düşürmesi ve yerel çiftçileri zor durumda bırakmasının ardından gerekli görülmüştü.
‘Geçici’ tedbirler
Komisyon’a göre, beş üye ülkede hasat sezonu öncesinde yaşanan ciddi lojistik darboğazlar ve sınırlı tahıl depolama kapasitesi gibi istisnai koşullar göz önüne alındığında, tedbirler ‘sınırlı bir süre için’ gerekli olmaya devam edecek.
AB yönetiminden yapılan açıklamada, “Aşamalı durdurma, dayanışma hatlarında önemli iyileştirmeler yapılmasına ve Ukrayna tahılının bu hasat için ülke dışına çıkarılmasında karşılaşılan zorlukların ele alınmasına olanak sağlayacaktır,” denildi.
Bu arada, söz konusu malların Ukrayna’dan ihracatının izlenmesine yardımcı olmak üzere ortak bir koordinasyon platformu oluşturuldu. Bu platform Komisyon’un söz konusu önleyici tedbirlerin uygulanmasına ilişkin koşulların devam edip etmediğini yeniden değerlendirmesine yardımcı olmak üzere kullanılacak.
Ukrayna kızgın
Bu hamle, Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski ile Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen arasında geçen hafta Moldova’da yapılan görüşmelerde AB’nin savaştan zarar gören ülkeden gelen tarımsal gıda ürünlerine yönelik tüm kısıtlamaları ‘koşulsuz’ olarak kaldırmasını isteyen Ukrayna’yı kızdırdı.
Komisyon, ticari korunma önlemlerinin ancak üye devletlerin kendi kısıtlayıcı önlemlerini sürdürmemeleri halinde uygulanacağını belirtiyor.
Nisan ayında, Ukrayna’ya sınırı olan dört AB ülkesi tek taraflı bir kararla savaştan zarar gören ülkeden tarım ürünleri ithalatını engelleme kararı almıştı.
Macaristan bilmecesi
Komisyon sözcüsü Euractiv’e yaptığı açıklamada, kararın yayınlandığı tarihte Macaristan’ın henüz pazarlığın kendisine düşen kısmını yerine getirmediğini söyledi. Sözcü, buna rağmen, geçici kısıtlamaların uzatılmasının Macaristan için de hâlâ geçerli olduğunu kaydetti.
Macaristan’ın Komisyon’a tek taraflı tedbirleri kaldırma niyetini belirtip belirtmediği sorusuna ise sözcü ‘hızlı bir şekilde kaldırılmasını’ bekledikleri cevabını verdi.
Macaristan’ın tek taraflı tedbirleri kaldırmayı reddetmesi, çiftçiler üzerindeki baskıyı hafifletmek amacıyla AB’nin ‘cephe ülkelerine’ sunduğu 100 milyon avroluk mali yardım paketinin ödenmesi konusundaki ilerlemenin de durmasına neden oldu.
