Kosova ile Sırbistan arasında imzalanan Ohri anlaşmasının birinci yıldönümü öncesinde Avrupa Komisyonu her iki tarafın da yükümlülüklerini yerine getirmemesinden yakınırken, Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, Priştine’nin Avrupa Konseyine katılmasına karşı olduğunu yineledi.
Geçtiğimiz mart ayında imzalanan Ohri Anlaşması ve ekinin iki ülke arasındaki ilişkilerin normalleşmesinin önünü açması gerekiyordu.
AB’nin baş diplomatı Josep Borrell’in pazar günü yayınlanan açıklamasında, “AB’nin kolaylaştırıcılığını üstlendiği Diyalog sürecinde taraflar ilk kez ilişkilerin normalleştirilmesi sürecinin yörüngesini belirleyen net parametreler üzerinde mutabakata varmışlardır. Bu Anlaşma ve uygulanması, her iki ortağın da geleceğinin Avrupa Birliği’nde olduğunu açıkça gösterecektir,” denildi.
Son aylarda gerilim arttı
Bununla birlikte, o tarihten bu yana, üç Kosovalı polis memurunun Sırbistan tarafından kaçırıldığı iddiası ve Belgrad destekli Kosovalı Sırp siyasi partisi Sırp Listesinin eski başkan yardımcısı Milan Radoicic tarafından 24 Eylül’de Banjska’da gerçekleştirilen ve AB tarafından ‘terör saldırısı’ olarak adlandırılan olayla gerginlik tekrar alevlendi.
Açıklamada, “AB’nin ve daha geniş anlamda uluslararası toplumun çabalarına rağmen, hem Kosova hem de Sırbistan’ın anlaşma kapsamında kabul ettikleri yükümlülükleri uygulama konusunda bugüne kadar çok sınırlı bir ilerleme kaydetmiş olması talihsizliktir,” denildi.
Vucic’in reddetmesi nedeniyle anlaşma imzalanmazken, AB tarafı anlaşmanın uluslararası hukuk çerçevesinde imzalar hariç bütünüyle bağlayıcı olduğunda ısrar ediyor.
Belgrad: Kosova Sırbistan’ın parçası olarak kalacak
Aralık ayında Sırbistan Başbakanı Ana Brnabic Komisyon’a bir mektup yazarak Belgrad’ın anlaşmaların yükümlülüklerine ve koşullarına uymayacağını resmen teyit etmişti.
Brnabic, diğer hususların yanı sıra, Sırbistan’ın Kosova’nın herhangi bir BM örgütüne üyeliğini veya bağımsızlığını ima edebilecek herhangi bir başka faktörü kabul etmeyeceğini söyledi.
Mektupta ayrıca Sırbistan’ın anlaşmaların hiçbir şekilde yasal bağlayıcılığı olmadığı ve Kosova’nın Sırbistan’ın bir parçası olarak kalacağı yönündeki tutumu da yer aldı.
Kosova Başbakanı Albin Kurti, en son Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Toplantısında olmak üzere, birçok kez Vucic’den anlaşmayı imzalamasını istemiş ancak reddedilmişti.
Borrell’den liderlere: Bu fırsatı kaçırmayın
Borrell, açıklamasının devamında, “Uygulama eksikliği sadece tarafların Avrupa entegrasyonunu tehlikeye atmakla kalmıyor, aynı zamanda güvenilir ve inanılır ortaklar olarak itibarlarına da zarar veriyor,” dedi.
Borrell, ülkelerin ‘krizler ve gerilimlerden oluşan kısır döngüyü’ kırarak vatandaşlar ve bölge için ‘daha parlak bir geleceği’ de içeren ‘yeni bir Avrupa dönemine’ geçmeleri için ‘son tarihler’ olduğunu da sözlerine ekledi.
AB diplomatı, “Kosova ve Sırbistan liderlerinin daha fazla gecikme olmaksızın uygulamada ilerleme kaydederek sorumluluk, vizyon ve liderlik göstermelerini bekliyoruz. Bu kaçırılmaması gereken bir fırsattır,” dedi.
Vucic ‘kandırıldığını’ ileri sürdü
Anlaşmanın bir parçası da Sırbistan’ın Kosova’nın uluslararası örgütlere üyeliğine engel olmamasıydı, fakat pazar günü Vucic buna muhalefetini yineledi.
Avrupa Komisyonunu kendisine yalan söylemekle suçlayan Vucic, ülkesinin diyaloga yaklaşımını değiştireceğini de sözlerine ekledi.
Vucic, “Nasıl kandırıldığımızı, bazı sözde dostların bize nerede ve nasıl yalan söylediğini ve daha pek çok şeyi açıklayacağım ve bunun Kosova’nın Avrupa Konseyi üyeliğiyle ilgisi var,” dedi.
ABD’den Kosova’ya eleştiri gelmişti
Geçtiğimiz günlerde ABD’nin Batı Balkanlar Temsilcisi Gabriel Escobar, Kosova’nın Strazburg merkezli insan hakları kurumuna katılmadan önce yapması gereken işler olduğunu belirten yorumları nedeniyle eleştirilmişti.
Birçok Avrupalı siyasetçi sosyal medyada, Kosova’nın örgüte üyeliği konusunda ülkelerinin söz sahibi olmadığını ve ABD’nin ölüm cezasını uyguladığı için üyeliğe bile uygun olmadığını belirtti.
Bu arada Avrupa Komisyonunun Banjska saldırısıyla ilgili harekete geçmesi için çağrılar devam ediyor. Kosova, ilgili AB kurumlarına nihai bir rapor sunduğunu savunurken, AB’nin dış ilişkilerden sorumlu baş sözcüsü Peter Stano, ‘nihai bir resmi rapor’ alınmadığını söyledi.
