AB’den yeni sanayi hamlesi: Altı adımlık plan açıklanacak

Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan bir taslağa göre Brüksel, ağır sanayiyi korumak ve temiz teknolojide iddiasını ortaya koymak için altı adımlık bir planı açıklamaya hazırlanıyor.

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen tarafından temmuz ayında yeniden seçilmesinden önce açıklanan Temiz Sanayi Anlaşması önümüzdeki çarşamba günü başkan yardımcıları Teresa Ribera ve Stéphane Séjourné tarafından 26 Şubat’ta sunulacak.

Plan, AB’nin sanayi üretimini sürdürmek için Çin ve ABD ile rekabet etme girişimini tanımlayacak.

Euractiv tarafından elde edilen taslakta, “Avrupa’nın sanayi tabanı kimliğimizin merkezinde yer alır ve rekabet edebilirliğimiz için elzemdir,” deniyor.

Planda “ticari itici güçler” olarak adlandırılan altı faktör tanımlanıyor: ucuz enerji, öncü pazarlar, finansman, döngüsellik ve malzemelere erişim, küresel pazarlar ve beceriler.

Fon sorunu devam ediyor

Fakat planda en acil soru, yani para ve finansman meselesi hâlâ cevapsız. Belgede vurgulandığı üzere “AB sanayisi sermayeye acil erişime ihtiyaç duyuyor.”

AB’nin uzun vadeli bütçe müzakereleri başlamak üzereyken, plan sanayi garantileri için milyarlarca dolarlık bir rakama ihtiyaç olduğunu vurguluyor fakat henüz bir rakam taahhüt etmiyor.

Ayrıca, AB’nin zor durumdaki otomotiv sektörünü kurtarmaya yönelik bir strateji için 5 Mart, çelik planı için de mart ayında henüz belirtilmemiş bir tarih belirleniyor.

Biyoekonomi ve sürdürülebilir taşımacılığı kolaylaştıran gevşek tanımlı stratejilerin yanı sıra 2025’in sonlarında bir kimyasallar paketi de gelecek.

Kamu İhale Yasası 2026’da revize edilecek

Çin ve ABD’nin sert eleştirilerine maruz kalması muhtemel bir hamle olarak plan, Avrupalı firmalara yönelik bir “tercihi”, “stratejik sektörlerde” bloğun tedarik pazarının “yapısal bir özelliği” haline getirmeyi de taahhüt ediyor.

Plan, bu tür politikaların firmaların “pazara giriş engellerini aşmalarına” yardımcı olabileceğini ve “üreticilerin üretimlerini artırmaları için teşvik” sağlayabileceğini de ekliyor.

“Hedeflenen zorunlu ve yerel içerik kriterleri, ulusal harcamaları AB’nin daha geniş karbonsuzlaştırma ve rekabetçilik gündemiyle uyumlu hale getirebilir,” diyen rapor, AB’nin mevcut Kamu İhale Çerçevesi’nin revize edilmesine yönelik resmi bir teklifin 2026 yılında sunulacağını da ekliyor.

ABD ve Çin’in plana tepki göstermesi bekleniyor

Savunma alımlarında “Avrupa tercihi ilkesi” geçen yıl İtalya eski başbakanı Mario Draghi tarafından AB’nin rekabet gücüne ilişkin etkili raporunda önerilmişti. Öneri, “Avrupalı olmayan şirketlere karşı haksız ayrımcılık” yapacağını savunan ABD’li şirket grupları tarafından hızla kınanmıştı.

Teklifin Brüksel’i Pekin’in “ikiyüzlülük” suçlamalarına da açık hale getirmesi muhtemel görülüyor. Zira geçen ay AB yönetimi Çin’i kamu ihalelerinde Avrupalı tıbbi cihaz üreticilerine karşı “sistematik ayrımcılık” yapmakla suçlamıştı.

POLITICO’ya göre ise planla birlikte AB, kendi iklim çabalarına “bir doz ‘Avrupa Ürünleri Satın Al’ enjekte etmek” istiyor.

Plan, “Made in Europe” iklim dostu ürünlere yönelik talebi canlandırıcı tedbirleri Temiz Sanayi Anlaşması’nın merkezine yerleştirirken, AB’nin temel temiz teknoloji bileşenlerinin yüzde 40’ının blok içinde üretilmesine yönelik mevcut bir hedefi de teyit ediyor.

Bu amaçla Komisyon, hükümetlerin ve diğer kamu kurumlarının bu tür malları satın almasını sağlamak için kotalar belirlemek istiyor.

Enerji sorununu çözmede Avrupa Yatırım Bankası göreve çağrılıyor

Stratejinin bir diğer önemli parçası da enerji fiyatlarının düşürülmesi ve fosil yakıtların yerini alacak daha ucuz yeşil enerjinin yaygınlaştırılması.

Taslak, AB’nin bugün yüzde 23 olan ekonomisinin yüzde 32’sini 2030 yılına kadar elektriklendirmesini öneriyor ve aynı tarihe kadar her yıl 100 gigawatt yeni yenilenebilir elektrik kapasitesi çağrısında bulunuyor. Bu çabanın bir parçası olarak, yenilenebilir enerji izinlerini hızlandıran yeni bir mevzuat öneriyor.

Enerji vergilerinin hafifletilmesine ilişkin yeni vaatler ve elektrik şebekelerine ilişkin yasal bir paket de dahil olmak üzere enerjiyle ilgili önlemlerin birçoğu, POLITICO tarafından elde edilen “Erişilebilir Enerji için Eylem Planı” adlı ek bir belgede de ele alınıyor.

AB yürütme organı, AB’nin kredi kolu olan Avrupa Yatırım Bankasından (EIB), ihtiyaç duyulan elektrik şebekesi bileşenleri için ön yatırımların kolaylaştırılmasına yardımcı olmasını ve uzun vadeli endüstriyel enerji sözleşmelerini desteklemesini isteyecek.

Fakat AYB desteğinin miktarı taslakta hâlâ tanımlanmamış durumda.

Taslak ayrıca “AB yapımı temiz üretim için iş durumunu iyileştirmek üzere … kısa vadeli rahatlama” vaat ediyor. Plan, AB’nin bu çabanın arkasına para koyacağını söylüyor, fakat miktar belirsiz bırakılıyor.

Devlet yardımları konusunda belge, daha basit kurallar ve rüzgar ve güneş gibi belirli teknolojiler için ayrı destek programlarının yanı sıra bataryalar gibi temiz teknoloji üretimi için yardım vaat ediyor.

Karbon sınır vergisinde basitleştirmeye gidilecek, ortaklarla mali ve yasal işbirliği yapılacak

Planda yer alan bir diğer konu ise enerji tasarruflu ve dijital teknolojilerin yapı taşları olan kritik hammaddeler. Komisyon, şirket grupları için “ortaklaşa hammadde satın almak” üzere özel bir “AB kritik hammadde merkezi” kurmayı planlıyor.

Ayrıca bu malzemelerin daha fazla geri dönüştürülmesi ve hammadde atıklarının ihracatının sınırlandırılması için tedbirler alınmasını istiyor.

Ticaret konusunda Komisyon, bürokratik yükleri azaltmak için yeni karbon sınır vergisini “önemli ölçüde basitleştirmeyi” ve bu önlemi bu yıl bir revizyonla genişletmeyi ve ardından gelecek yıl bir yasa teklifi sunmayı öneriyor.

Ayrıca, “ortaklarla stratejik temiz değer zincirleri geliştirmek için” düzenleyici işbirliği ve mali desteğin bir karışımı olan yeni “Temiz Ticaret ve Yatırım Ortaklıkları”nın AB’nin diğer ülkelerle olan serbest ticaret anlaşmalarını “tamamlayacağı” sözünü veriyor.

22 sayfalık taslakta beceri ve sosyal konulara iki sayfadan daha az yer ayrılırken, esas olarak sanayinin vasıflı işgücüne erişiminin sağlanmasına odaklanılıyor.