Uluslararası Tahkim Mahkemesi, Türkiye’ye Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) ile yaptığı petrol anlaşmasından dolayı 1.4 milyar dolar tazminat cezası verdi. Mahkeme, Bağdat yönetiminin 30 milyar dolarlık ceza talebini onaylamazken Türkiye karara itiraz etmeye hazırlanıyor.
Bağdat yönetimi tahkim davasını 9 yıl önce açtı. Davanın konusu ise Kerkük – Ceyhan boru hattındaki petrol ticareti oldu. Türkiye’ye açılan davanın temelinde Irak merkezi yönetimi ile Erbil arasındaki anlaşmazlık yatıyor. Petrol gelirlerinin bölüşülmesi konusunda uzun yıllara dayanan uzlaşmazlık nedeniyle Türkiye’nin Erbil ile yaptığı petrol ticareti dava konusu oldu.
IKYB 2014 yılında BOTAŞ’a petrol satmaya başladı. Bağdat’ta bunun üzerine Türkiye ve BOTAŞ aleyhine tahkim talebinde bulundu.
Bağdat tezini 1973 anlaşmasına dayandırdı
Bağdat yönetimine göre Türkiye, 1973 anlaşmasını ihlal ediyordu. Irak hükümeti iddiasını, Ankara’nın Bağdat’ın onayı ve rızası olmadan Irak topraklarından petrol aldığı tezi üzerine oturttu ve Uluslararası Tahkim Mahkemesi’nde dava açtı.
Paris’te bulunan Uluslararası Tahkim Mahkemesi Türkiye’nin 1973 tarihli anlaşmayı ihlal ettiğine karar verdi. Ankara, 2014-2018 arasında IKBY ile yaptığı petrol ticareti nedeniyle 1,4 milyar dolar cezaya çarptırıldı.
Verilen kararla birlikte Uluslararası Tahkim Mahkemesi, Bağdat’ın Erbil üzerindeki yetkisini tanımış oldu.
Karar üzerine Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nden Türkiye’ye petrol akışı durduruldu. Ankara, Ceyhan terminaline petrol akışını durdurdu. Reuters’ın haberine göre bunun üzerine petrol fiyatları haftanın başında üç dolar yükseldi.
Türkiye: Irak’ın beş talebinden biri kabul gördü
Konuya ilişkin açıklama yapan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, söz konusu davada hakem heyetinin Irak’ın beş talebinden sadece birini kabul ettiğini, dördünüyse reddettiğini duyurdu.
Bakanlık açıklamasında, “Türkiye, her zamanki gibi uluslararası hukukun gereğini yerine getirmeye ve anlaşmazlığın asıl tarafları arasında kalıcı çözüme ulaştırılması için her türlü katkıyı sağlamaya hazırdır” ifadesini kullandı.
Açıklamada, “Irak’ın bu ihlaller sebebiyle Türkiye’ye tazminat ödemesine hükmedildiği” de not edildi.
Türkiye’ye verilen cezanın ardından Irak’ın kuzeyinde faaliyetlerini sürdüren Norveçli petrol şirketi DNO faaliyetlerini sonlandırma kararı aldı.
Tahkim kararını değerlendiren DNO Yönetim Kurulu Başkanı Bijan Mossavar Rahmani, gelinen noktanın “talihsiz” olduğu yorumunu yaptı. Rahmani, dünya genelinde Rusya – Ukrayna krizinin de etkisiyle devam eden tedarik sıkıntısına dikkat çekti.
