Birleşmiş Milletler (BM) 77. Genel Kurul görüşmeleri New York’ta başladı. Kurulun açılış konuşmasını yapan BM Genel Sekreteri Guterres, dünyadaki mevcut tehditlerle ilgili karamsar bir tablo çizdi, zorlukları ise birlikte aşma çağrısı yaptı.
Kovid-19 salgını sonrası ilk kez yüz yüze düzenlenen Zirveye, 193 ülkeden 100’ün üzerinde devlet başkanı, 50’den fazla hükümet başkanı ve çok sayıda bakan katılıyor.
Bu yılki teması “Bir dönüm noktası: Birbirine bağlı zorluklara dönüştürücü çözümler” olan Zirvenin en önemli gündemlerinden birini Ukrayna savaşı oluştururken, küresel enerji krizi, gıda güvenliği, nükleer güvenlik, iklim krizi ile diğer küresel ve bölgesel sorunlar da ele alınacak.
BM 77. Genel Kurul Başkanlığını, görevi Maldivler Dışişleri Bakanı Abdulla Shahid’den devralan Macar diplomat Csaba Körösi yapıyor.
Xi ve Putin katılmıyor
Türkiye’yi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın temsil ettiği Zirveye, Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin katılmıyor.
ABD Başkanı Joe Biden ise, İngiltere Kraliçesi II. Elizabeth’in Londra’daki cenaze törenine katıldığı için ilk gün yerine Çarşamba günü Genel Kurul’a hitap edecek.
Taliban yönetimi tanınmadığı için Afganistan bu yılki zirveye katılamıyor.
Küresel hoşnutsuzluk kışı…
BM Genel Kurulu görüşmelerinin açılış konuşmasını yapan BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, yükselen fiyatlar, ısınan gezegen ve ölümcül çatışmalar nedeniyle yaklaşan bir “küresel hoşnutsuzluk kışı” konusunda uyarıda bulundu.
“Ufukta küresel bir hoşnutsuzluk kışı var” diyen Guterres, “Güven çöküyor, eşitsizlikler patlıyor, gezegenimiz yanıyor. İnsanlar acı çekiyor – en savunmasız olanlar en çok acı çekiyor” ifadelerini kullandı.
Dünyanın gözünü Ukrayna-Rusya savaşına çevirdiğine ancak, farklı bölgelerdeki sorunların görmezden gelindiğine işaret eden Guterres, Afganistan’da ekonominin harap olduğunu ve insan haklarının çiğnendiği, Etiyopya’da ve çetelerin “toplumun temel yapı taşlarını yok ettiği” Haiti’de çatışmaların yeniden başladığını hatırlattı.
“Libya’da bölünmeler ülkeyi tehlikeye atmaya devam ediyor. Irak’ta süregelen gerilimler süregelen istikrarı tehdit ediyor” diyen Guterres, “İsrail ve Filistin’de, iki devletli çözüme dayalı barış umutlarının giderek uzaklaştığını ve işgal altındaki şiddet döngüsünün devam ettiğini” belirtti.
Fosil yakıt şirketlerine vergi uygulaması
“İklim krizi tüm uluslar için birinci öncelik olmalı” diyen Guterres, dünyanın fosil yakıtlara bağımlı olduğunu belirterek, varlıklı ülkeleri fosil yakıt şirketlerini vergilendirmeye ve elde edilen geliri iklim değişikliğinden kaynaklanan zararı tazmin etmek ve artan fiyatlara karşı rahatlama sağlamak için kullanmaya çağırdı.
Sosyal medya platformları toplumlara tarif edilemez zararlar veriyor
Sosyal medya platformlarına yönelik de eleştirilerde bulunan Guterres, şunları söyledi:
“Öfke, hiddet ve olumsuzlukları paraya çeviren bir iş modeline dayalı sosyal medya platformları, toplumlara tarif edilemez zararlar veriyor. Özellikle kadınları ve savunmasız grupları hedef alan nefret söylemi, dezenformasyon ve istismar çoğalıyor. Verilerimiz, mahremiyetimiz yok sayılarak davranışlarımızı etkilemek için alınıyor ve satılıyor, casus yazılımlar ve gözetimse kontrolden çıkmış durumda.”
Tahıl anlaşmasına övgü: Çok yönlü diplomasi
Türkiye’nin desteğiyle sağlanan Tahıl anlaşması hakkında konuşan Guterres, “Ukrayna ve Rusya, Türkiye’nin desteğiyle muazzam karmaşıklıklara, karşı çıkanlara ve cehennem savaşına rağmen bir araya geldi ve bunu başardı. Kimileri buna mucize diyebilir, gerçekte ise bu çok yönlü bir diplomasi” ifadelerini kullandı.
Guterres, tahıl anlaşması ile tahıl yüklü gemiler için güvenli bir geçiş sağlandığını, bu gemilerin aynı zamanda umut taşıdığını kaydetti, “Umuda ve daha fazlasına ihtiyacımız var, eyleme ihtiyacımız var ” dedi.
Jeopolitik bölünmelere karşı Dünya koalisyonuna ihtiyaç var
Guterres, mevcut uluslararası güçler arasındaki ayrışmalara da değinerek, “Jeopolitik bölünmüşlükler Güvenlik Konseyi’nin işleyişini, uluslararası hukuku, insanların demokratik kurumlara olan güvenini ve inancını ve her türlü uluslararası iş birliğini baltalıyor. Bu şekilde devam edemeyiz” değerlendirmesinde bulundu.
İş birliği ve diyaloğun “içinde yaşadığımız dünyada tek yol” olduğunu vurgulayan Guterres, hiçbir küresel sorunun tek başına çözülemeyeceğini ve bir dünya koalisyonuna ihtiyaç duyulduğunu belirtti.
BM Genel Sekreteri, “Haydi gelin, Birleşmiş Milletler olarak, dünya koalisyonu olarak, birlik olarak çalışalım” çağrısı yaptı.
