Filipinler ile Çin arasında Güney Çin Denizi’nde sahil güvenlik teknelerinin çarpışması sonrası yükselen gerginlik devam ediyor.
Cumartesi gün Sabina Sığlığı yakınlarında yaşanan çarpışmada Filipinler, Çin gemisini “doğrudan ve kasıtlı olarak çarpma” ile suçlarken, Pekin de benzer şekilde Filipinler’i “kasıtlı olarak” Çin gemisine çarpmakla suçladı.
Pekin, çarpışma esnasında bir ABD uçak gemisinin bölgede görüldüğünü bildirirken, bu hamle Çin medyası Global Times’ta, ABD’nin Filipinler’i ‘karşılaşma’ için ‘cesaretlendirdiği’ ve ‘provokasyona teşvik ettiği’ şeklinde yorumlandı. Pekin, Filipinler’in kasıtlı olarak Çin gemisinin yoluna çıkarak çarpışmaya yol açtığını söyledi.
Olayın ardından Çin sahil güvenliği, Filipinler’e Sabina Sığlığı’ndan çekilme çağrısı yaptı ve “Her türlü kışkırtma ve ihlali kararlılıkla engelleme sözü verdiğini” duyurdu.
Filipinler sahil güvenliği ise “gerilim tırmandırıcı” ve “zorbalık” olarak nitelediği olaya karşın sahil güvenlik gemisinin çekilmeyeceğini açıkladı.
ABD’nin Filipinler Büyükelçisi MaryKay L Carlson söz konusu olayla ilgili Çin’i kınadı ve uluslararası hukukun ihlal edildiğini savundu.
Büyükelçi Carlson, çarpışmanın yaşandığı yerin Filipinler’in Münhasır Ekonomik Bölgesi içinde olduğunu iddia etti ve “Filipinler’in yanındayız” mesajı verdi.
Çin ise artan gerilimden Filipinler’i ve müttefiki ABD’yi sorumlu tutarken, Beyaz Saray’ın Manila yönetimini “pervasız provokasyonlar” konusunda “cesaretlendirdiğini” savunuyor.
Avrupa Birliği de pazar günü Çin’i Filipinler’e karşı “tehlikeli eylemlerde” bulunmakla suçladı.
AB’nin en üst düzey diplomatı Josep Borrell’in sözcüsü Nabila Massrali yaptığı açıklamada “AB, Çin sahil güvenlik gemilerinin Sabina Sığlığı bölgesinde Filipinlerin yasal denizcilik faaliyetlerine karşı gerçekleştirdiği tehlikeli eylemi kınamaktadır” dedi.
Çin ise Avrupa Birliği’nin konuyla ilgili olarak kendisine yönelik “suçlamalarından” “kesinlikle memnun olmadığı” belirtti.
“Avrupa Birliği Güney Çin Denizi meselesinde bir taraf değildir ve bu konuda parmakla gösterme hakkına sahip değildir” denilen açıklamada, AB’nin seyrüsefer serbestisi meselesini sürekli “abartmasının” “AB’nin kendi çıkarlarına ve uluslararası güvenilirliğine hiçbir faydası olmadığı” ifade edildi.
Sabina Sığlığı yakınlarındaki çarpışma, hayati önem taşıyan su yolu üzerinde uzun süredir devam eden rekabette bir ay içinde yaşanan beşinci deniz çatışması oldu.
Sabina Sığlığı, Filipinler’in batı kıyısına yaklaşık 75 deniz mili uzaklıktayken, Çin’e 630 deniz mili uzaklıkta yer alıyor.
Çin burayı Şianbin Jiao ve Filipinler ise Escoda Sığlığı olarak adlandırıyor.
Güney Çin Denizi, yıllık 3 trilyon dolar değerinde bir nakliyenin gerçekleştiği önemli bir ticaret rotası. Çin, Filipinler, Brunei, Malezya, Tayvan ve Vietnam gibi bölge ülkelerinin Güney Çin Denizi üzerinde birbiriyle çatışan hak iddiaları mevcut.
Güney Çin Denizi, jeopolitik olarak dünyanın en gerilimli bölgelerinden bir olarak görülüyor. Pekin bu konuda ABD’yi bölge ülkelerini kendisine karşı kışkırtıp Çin’i çevrelemeye çalışmakla ve Güney Çin Denizi’nde huzursuzluk yaratmakla suçlarken, Washington Çin’in bölgede nüfusunu genişletmeye çalıştığını savunarak bölgedeki Filipinler gibi müttefiklerinin yanında yer alacağını yineliyor.
