Avustralya Dışişleri Bakanı Penny Wong, son yıllarda güvenlik sorunları, ticari anlaşmazlıklar ve savunma ittifakları nedeniyle ilişkilerinde gerilimlerin hakim olduğu Çin’e ziyarette bulundu.
Bakan Wong, ziyaretinde, Çinli mevkidaşı Wang Yi ile görüştü. İki bakan ve heyetleri, 2018’den beri ilk kez Çin-Avustralya Diplomatik Stratejik Diyaloğu Toplantısı’nı gerçekleştirdi.
Wong’un temasları, “4 yıl aradan sonra Avustralya’dan Çin’e dışişleri bakanı seviyesindeki ilk ziyaret” oldu.
Tek Çin ilkesine bağlılık bildirdi
Çinli mevkidaşı ile görüşmesinde, Avustralya ile Çin arasında daha istikrarlı ilişkiler kurulmasının bölgede ve dünyada barış ve istikrara katkı sağlayacağını belirten Wong, “Egemenliğe saygı gösterilen, barışçıl, istikrarlı ve müreffeh bir bölge herkesin faydasına olacaktır” dedi.
Wong, yeni Avustralya hükümetinin tek Çin ilkesine bağlı olduğunu ve iki ülke arasındaki farklılıkları büyütmeyeceğini, diğer yandan Avustralya-Çin kapsamlı stratejik ortaklığı çerçevesinde her açıdan iletişimi ve alışverişi yeniden kurmak ve geliştirmek için o farklılıkları iyi yöneteceğini söyledi.
Karşılıklı ihtiyaca dayalı işbirliği
Çin Dışişleri Bakanı Wang da iki ülke arasında ne tarihsel husumetlerin ne de temel çıkar farklarının olduğunu, karşılıklı ihtiyaca dayalı işbirliği ortaklığının ilişkileri tanımladığını vurguladı.
Yeni Avustralya hükümetinin ikili ilişkileri iyileştirmeye ve geliştirmeye yönelik yaklaşımını takdir ettiklerini dile getiren Wang, iki ülke liderinin vardığı mutabakat doğrultusunda bu hedefe yönelik adımların atılması gerektiğine işaret etti.
İki ülkenin özellikle ticaret, madencilik, eğitim, turizm, yeni enerji endüstrileri, deniz ticareti ve balıkçılık konusunda ilişkilerini toparlaması öngörülüyor.
50. yıla özel mesajlar
Wong’un ziyareti, Çin ile Avustralya arasında diplomatik ilişkilerin kurulmasının 50. yılına denk geldi.
Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, yıl dönümü vesilesiyle Avustralya Genel Valisi David Hurley ve Başbakanı Anthony Albanese’ye kutlama mesajı yolladı.
Xi, mesajında, diplomatik ilişkilerin kurulmasından bu yana geçen 50 yılda iki ülke arasında gelişen pratik işbirliğinin verimli sonuçlar doğurduğunu, iki ülkeye ve halklarına fayda sağladığını vurgulayarak, şunları kaydetti:
“Asya-Pasifik bölgesinin iki önemli ülkesi olan Çin ve Avustralya arasındaki ilişkilerin sağlıklı ve istikrarlı gelişimi, iki ülke halklarının çıkarına olduğu kadar bölgenin ve dünyanın barış, istikrar ve refahına da katkı sağlayacaktır.”
Xi Jinping, Çin’in Avustralya ile karşılıklı saygı ve kazan-kazan ilkelerine dayalı ilişkileri ilerletmeye hazır olduğunu söyledi.
David Hurley de, 50 yıllık ilişkilerin tarihine vurgu yaparak Avustralya’nın, Çin ile karşılıklı saygı ve karşılıklı yarar temelinde, kapsamlı stratejik ortaklığa uygun olarak istikrarlı ve yapıcı bir ilişki taahhüdünü sürdürmekte olduğunu vurguladı.
Albanese ise, istikrarlı bir Avustralya-Çin ilişkisinin her iki ülkenin de çıkarına olduğuna güçlü bir şekilde inandığını ve karşılıklı saygı ve karşılıklı faydaya dayalı kapsamlı stratejik ortaklıklarını daha da geliştirmek için Çin ile çalışmaya devam etmeyi dört gözle beklediğini kaydetti.
İki ülke arasındaki gerilimin boyutu
Avustralya, 2018’de ABD’nin baskısıyla Çin yatırımlarına karşı tedbirler almış ve Çinli telekomünikasyon şirketi Huawei’nin 5G ağ altyapısı kurmasını yasaklamıştı. Buna karşılık Pekin yönetimi de Avustralya ile tüm rutin temaslarını askıya almış, Avustralya’dan sığır eti, şarap, ıstakoz, arpa ve kereste ithalatını durdurmuştu.
Avustralya yönetimi ayrıca, 2020’de Kovid-19’un kökeni hakkında Trump yönetimi ile birlikte Çin’i suçlamış ve Dünya Sağlık Örgütü’ne soruşturma çağrısında bulunmuştu. Pekin yönetimi bunun üzerine Avustralya’dan ithal ürünlere kısıtlama getirmişti.
Ekim 2021’de ise, ABD ve İngiltere ile nükleer denizaltı teknolojisi alanında işbirliğini öngören AUKUS anlaşmasını imzalayan Avustralya, Çin’e karşı ABD, Japonya ve Hindistan’ın dahil olduğu Dörtlü Güvenlik Diyaloğu (QUAD) adlı güvenlik ittifakına da katılmıştı.
Liderler 6 yıl sonra ilk kez görüşmüştü
Ancak Avustralya’da muhalefetteki İşçi Partisi’nin 21 Mayıs’ta federal seçimleri kazanmasının ardından Anthony Albanese liderliğinde kurulan hükümetin, önceki muhafazakar partinin Çin ile ilişkilerde gerilimi yükselten yaklaşımını değiştireceği yönünde işaretler mevcut.
Başbakan Albanese, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ile 15-16 Kasım’da Endonezya’nın Bali Adası’nda düzenlenen G20 Zirvesi’nde görüşme gerçekleştirmişti.
İki ülke liderinin 6 yıl sonra ilk buluşması olan görüşmede, Albanese, iki ülkenin farklılıklarının olduğunu ama gerektiğinde işbirliği yapacağını dile getirmişti.
Diplomatik çevrelerde, Wong’un ziyareti, iki ülke liderlerinin ilişkileri onarmaya yönelik mutabakatı doğrultusunda bir adım olarak değerlendiriliyor.
