South China Morning Post / Ralph Jennings
Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inácio Lula da Silva’nın seçilmesinin ardından ilk ziyareti için 11 Nisan’da Çin’e yolculuk etmesi bekleniyor.
Dünyanın iki numaralı ekonomisi olan Çin, ABD ile artan gerilimler ve kasvetli bir küresel ticaret görünümü arasında ticari ve ekonomik ortaklarını genişletmeye çalışıyor. Güney Amerika’nın en büyük ekonomisi olan Brezilya, imalat sektörünü canlandırırken daha fazla petrol, demir cevheri ve tarım ürünü satmanın yollarını arıyor. Lula’nın Çin gezisinde yaklaşık 240 iş insanının kendisine eşlik edeceği söyleniyor.
Pekin, Lula ziyaretinden önce deli dana hastalığı nedeniyle durdurulan Brezilya sığır eti ihracatına yeniden başlayacağını duyurarak ilk ticarette ki istekliliğini ön plana çıkardı.
South China Morning Post’a konuşan Hong Kong’daki Pinpoint Asset Management’ın baş ekonomisti Zhang Zhiwei, iki ekonominin birbirini oldukça iyi tamamladığını belirterek, “Brezilya büyük bir emtia ihracatçısıyken, Çin’in mamul mal ihracatı küresel pazarda oldukça rekabetçi.” dedi.
İşte Çin ve Brezilya’nın ticari ve ekonomik iş birliğini derinleştirmeye çalışmasının en büyük üç nedeni:
- Emtia ticareti
Çin, başta demir cevheri, soya fasulyesi ve petrol olmak üzere imza mallar için Brezilya’nın en büyük ihracat hedefidir.
Uluslararası iş danışmanlığı Dezan Shira & Associates tarafından derlenen rakamlara göre, Çin’e gönderilen Brezilya demir cevheri geçen yıl 1,11 milyar ABD dolarına ulaştı, soya fasulyesi 997 milyon dolar, ham petrol 972 milyon ABD dolar ve sığır eti 329 milyon dolar olarak kaydedildi.
Moody’s Analytics ekonomistleri Sarah Tan ve Jesse Rogers, Brezilya’nın Çin’e en fazla soya fasulyesi ihracatçısı ve Avustralya’dan sonra en büyük ikinci demir cevheri ihracatçısı olduğunu tahmin ediyor.
Carnegie Endowment for International Peace’in Ekim 2022’de yaptığı bir çalışmada, Brezilya’nın Çin’e bu emtia ihracatının 2000 yılı civarında arttığını ve petrol, demir cevheri ve soya fasulyesinde “işletmelerin kaldıraç olarak kullanılmasına” izin verdiği söylendi.
- Elektronik
Çinli ihracatçılar Brezilya’nın 215 milyonluk güçlü nüfusundan yararlanmaktadır.
Zhang, Çin elektrikli araçlarının da yükselişte olduğu önemli ihracatın büyük payını cep telefonlarının oluşturduğunu söyledi. Çin menşeili bilgisayarlar ve teknik donanım bileşenleri de Brezilya’ya pazarında geniş yer kaplıyor.
Brezilya hükümeti verilerine göre Çin, geçen yıl yaklaşık 18,1 milyar dolar değerinde elektronik ve elektrikli makine ürünleri ve ayrıca 8,8 milyar dolar değerinde bilgisayar ve parça ihraç etti.
- BRICS iş birliği
Her iki ülke de Rusya, Hindistan ve Güney Afrika’yı da içeren gelişmekte olan beş büyük ulusal ekonomiden oluşan BRICS bloğunun bir parçası.
Carnegie düşünce kuruluşu 2015’te yaptığı bir araştırmaya göre, 2006’da kurulan örgüt birbirlerinin pazarlarına özel erişim sağlıyor ve Brezilya’nın ticaret alanında ABD etkisinden uzaklaşmasına yardımcı oluyor.
Araştırmaya göre, Çin’in “tüm cephelerde” ortaklıklar sağlama çabaları, Başkan Xi Jinping’in ülkesinin uluslararası konumunu güçlendirme ve dünya yönetişimi açısından daha fazlasını yapma hedefini genişletiyor.
Olası aksama noktaları neler olabilir?
Gelişmekte olan iki ekonomi arasındaki sorunlar gelip geçicidir. Örneğin Brezilya, deli dana hastalığı salgını nedeniyle şubat ayında Çin’e sığır eti ihracatını kesti ve Lula’nın selefi Jair Bolsonaro, dört yıllık görev süresinin başlarında Çin karşıtı bir tavır aldı.
Bununla birlikte, uzun vadede, iki ülkenin, özellikle Brezilya’nın kendi pazarı da dahil olmak üzere Latin Amerika’da satılan yaygın ev eşyalarının fiyatları olmak üzere, mamul mal satışlarında giderek artan bir şekilde rekabet etmesi muhtemeldir.
ABD Kara Harp Okulu Stratejik Araştırmalar Enstitüsü’nde Latin Amerika araştırmaları profesörü olan Evan Ellis, ayakkabı gibi bazı Çin ürünlerinin Brezilya’daki yüksek üretim maliyetleri nedeniyle daha fazla satıldığını söyledi.
Ellis, “Rekabet derken, muhtemelen en büyüğü imal edilen sektörlerdedir.” dedi.
