30 Aralık’ta Çin Dışişleri Bakanı olarak atanan Qin Gang, Çin diplomatik teamüllerine uygun olarak ilk yurt dışı ziyaretlerini Afrika ülkelerine yaptı. Çin Dışişleri Bakanının 8 günlük Afrika turunda ilk durağı Etiyopya olmuştu. Seyahat, Gabon, Angola ve Benin’in ardından Mısır’da son buldu.
Çin Dışişleri Bakanı Qin Gang Etiopya ziyareti sırasında yaptığı açıklamada, Afrika’nın büyük güçler arasında rekabet sahası olmaması gerektiğini söyledi. Gang, Çin’in ABD ile Afrika’da yarıştığı şeklindeki düşünceyi reddettiğini belirtti ve Afrika’da rekabetin değil iş birliğinin öncelik olması gerektiği mesajını verdi.
Çin Dışişleri Bakanı, Kahire’de Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah el Sisi, Dışişleri Bakanı Semih Şükrü, Arap Ligi Sekreteri Ahmed Abdül Gayt ile görüştü. Çin haber ajansları Sisi’nin Çin – Mısır işbirliğinin tarihsel önemine atıf yaptığını ve bu ilişkinin “sarsılmaz” yönüne dikkat çektiğini aktardı.
Çin Dışişleri Bakanı Qin Gang Kahire’de “Orta Doğu ülkelerinin iç işlerine karışılmaması, çok taraflılığın korunması, hegemonyacılık siyasetinin izlenmemesi ve özellikle Orta Doğu’da medeniyetler arasında çekişme yaratılmaması” konularına vurgu yaptı.
Batılı diplomatik misyonlar Afrika yolunda
Çin Dışişleri Bakanı Afrika turu kapsamında ziyaret ettiği Benin ve Gabon eski Fransız sömürgeleri ve resmi dilleri Fransızca. Afrika turunun bu ülkeleri de kapsamasını Global Times’a değerlendiren Zhejiang Normal Üniversitesi Afrika Çalışmaları Enstitüsünden Profesör Liu Qinghai, “Çin’in Fransızca konuşulan Afrika ile işbirliğini daha da ilerleteceği” yorumunu yaptı.
Çin Dışişleri Bakanı Qin Gang’ın Afrika ziyaretini Batılı diplomatik misyonlar izleyecek. Fransa ve Almanya’dan diplomatik heyetlerin yanı sıra ABD Hazine Bakanı Janet Yellen önümüzdeki iki hafta içinde Senagal, Zambiya ve Güney Afrika’da temaslarda bulunacak.
ÇKP’nin gayri resmi yayın organı olarak kabul edilen Global Times’a konuşan uzmanlar, Çin’in Batılı devletlerle birlikte Afrika’yı kalkındıracak işbirliklerini “memnuniyetle” karşılayacağın belirtti. Uzmanlar, kutuplaşma ve Afrika ülkelerini Çin’e karşı konumlandırmayı hedefleyen politikaların ise bedelinin ağır olacağı uyarısını yaptı.
ABD Hazine Bakanı Janet Yellen’in ardından ABD Başkanı Joe Biden ve Başkan Yardımcısı Kamala Harris Afrika’ya gidecek. Uzmanlar, ABD’nin Afrika’daki Rusya ve Çin etkisini sınırlamak için 2023’te yoğun çaba harcayacağını değerlendirmesinde bulunuyor.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’ın 5 Şubat’ta Çin Dışişleri Bakanı Qin Gang ile buluşmak üzere Çin’i ziyaret etmesi bekleniyor.
Çin’in 32 yıllık geleneği
Çin diplomasinin yeni yıla Afrika turuyla başlama geleneği SSCB’nin tarih sahnesinden çekilip Soğuk Savaş’ın son bulduğu 1991 yılına dayanıyor. Çin – Afrika ilişkileri 1950 ve 60’lı yıllarda da ÇKP ile Afrika ülkeleri arasındaki özel diyaloğa yaslanıyor.
Afrika ülkelerinin bağımsızlıklarını başından itibaren destekleyen Çin, kıtayla olan ilişkilerini son 30 yıllarda kurumsal olarak güçlendirdi. Çinli şirketlerin alt yapı yatırımları da her geçen gün artıyor. 2000 yılından bu yana Çin, Afrika’da 6.000 km’den fazla demiryolu, 20’ye yakın liman 80’den fazla enerji tesisi inşa etti. Kıtada 500’ün üzerinde tarımsal projeyi destekleyen Çin, geniş kapsamlı hastane, okul ve spor tesisi yatırımları yaptı.
Çin’in Afrika’ya olan ilgisini “tehdit” kapsamında değerlendiren ABD ve Avrupa ülkeleri, kıtada Pekin’le rekabet etmenin yollarını arıyor.
