Robert Ford: Ahmed Şara ile 2023’te İdlib’de görüştüm

ABD’nin Suriye’deki son Büyükelçisi Robert Ford, Ahmed Şara ile HTŞ lideri olarak İdlib’i yönetirken 2023 yılında İdlib’de bir araya geldiğini açıkladı. Ford, Şara’nın “terörist dünyadan” çıkıp siyasi alana geçmesi için yürütülen sürece destek verdiğini söyledi.

ABD’nin eski Şam Büyükelçisi Robert Ford, Suriye’nin geçici Cumhurbaşkanı Ahmed Şara (Colani) ile 2023 yılında Suriye’nin kuzeybatısındaki İdlib bölgesinde görüştüğünü açıkladı. Ford, bu bilgiyi ilk kez kamuoyuna açıklarken, söz konusu ziyareti İngiltere merkezli bir çatışma çözüm kuruluşunun davetiyle gerçekleştirdiğini belirtti ancak isim vermedi: “2023 yılında, çatışma çözümü konusunda uzmanlaşmış İngiliz bir sivil toplum kuruluşu, beni bu adamı terörist dünyadan çıkarıp normal siyasete kazandırma çabalarına yardımcı olmam için davet etti.”

“İlk başta oldukça tereddütlüydüm” diyen Ford, “Aklıma turuncu tulum giymiş, boğazıma bıçak dayalı görüntüler geliyordu. Ancak onunla daha önce görüşen kişilerle konuşunca risk almaya karar verdim” ifadelerini kullandı.

“Irak’taki yöntemler işe yaramıyor”

Şara ile ilk görüşmesini Mart 2023’te yaptığını belirten Ford, ilk karşılaşmalarını şöyle anlattı: “Onunla ilk kez tanıştığımda yanına oturdum. Aramızda yalnızca Roy’la aramdaki kadar mesafe vardı. Arapça olarak şöyle dedim, ‘Hayatta aklıma gelmezdi ki, senin gibi sakallı ve kamuflaj giymiş biriyle yan yana oturacağım.’ Bana baktı, oldukça yumuşak konuşan biri. Dedi ki, ‘Ben de asla böyle bir şey beklemezdim.’ Ve böylece oldukça medeni bir sohbet gerçekleştirdik.”

Şara’nın, El Kaide yıllarındaki taktiklerin İdlib’de artık işe yaramadığını kabul ettiğini aktaran eski büyükelçi, şu ifadeleri kullandı: “Colani, artık dört milyonluk bir nüfusu yönettiğini ve yönetmek için taviz vermeyi öğrenmek zorunda kaldığını söyledi. Bu açıklaması beni etkiledi. Terör saldırıları için hiçbir özür dilemedi ama artık farklı bir gerçeklikle karşı karşıya olduğunu kabul etti.”

“Onu Şam’da görmek hayal bile edilemezdi”

Ford, 2024 sonunda Şam’ın HTŞ öncülüğündeki cihatçı gruplar tarafından ele geçirilmesinin ardından, 2025 başında yeniden Suriye’ye gittiğini ve bu kez Şara ile Cumhurbaşkanlığı Sarayında görüştüğünü anlattı:

“Ona dedim ki ‘Hayatta tahmin etmezdim seni burada göreceğimi.’ Gülümsedi ve ‘Sizi şaşırtmayı seviyorum, Sayın Büyükelçi’ dedi. Espri anlayışı var. Genelde El Kaide bağlantılı kişilerde böyle bir özellik görmezsiniz.”

ABD Başkanı Donald Trump, Körfez turunun Riyad ayağında Ahmed Şara ile bir araya gelmiş ve Suriye’ye yönelik yaptırımları kaldıracağını açıklamıştı. 25 yıl aradan sonra iki ülke liderleri arasındakindaki bu ilk temasta Trump, Şara’nın önüne beş kritik şart koymuştu.

El Kaide’den devlet yönetimine

Ahmed Şara, 2000’li yılların başında Irak’ta El Kaide saflarında savaşan ve Musul çevresinde faaliyet gösteren üst düzey bir komutan olarak tanınıyordu. ABD Dışişleri Bakanlığı, o dönemde Musul’da gerçekleşen saldırılarda çok sayıda Amerikan askerin ve diplomatın hayatını kaybettiğini, bunların önemli bir kısmının Colani ve grubunun sorumluluğunda olduğunu açıklamıştı.

2010’ların ortasında Suriye savaşında El Kaide’nin uzantısı El Nusra Cephesi’nin lideri olarak ön plana çıkan Şara, daha sonra HTŞ’yi kurarak, Suriye’deki en etkili cihatçı figürlerden biri haline geldi.