ABD Başkanı seçilen Donald Trump, Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen ile yaptığı telefon görüşmesinde Danimarka mallarını hedef alan gümrük vergisi tehdidini geri çekmezken, Grönland’ı kontrol etme arzusu da azalma belirtisi göstermiyor.
Frederiksen’in ofisinden sosyal medyaya yapılan açıklamada, Trump ile Frederiksen arasında çarşamba günü gerçekleşen 45 dakikalık görüşmenin Grönland’a odaklandığı belirtildi.
Perşembe günü Frederiksen Danimarka medyası TV2’ye verdiği demeçte Trump’ın Danimarka mallarına yönelik gümrük vergisi tehditlerinin görüşmeden sonra da devam ettiğini söyledi.
Frederiksen, Grönland Başbakanı Múte B. Egede ile hem telefon görüşmesinden önce hem de hemen sonra konuştuğunu söyledi.
Frederiksen: Çok ciddi bir durumdayız
Danimarka iş dünyasından üst düzey isimler perşembe günü ilerleyen saatlerde Kopenhag’daki başbakanlık ofisinde bir brifing için davet edildi.
Trump Danimarka’ya yönelik ekonomik tehditlerini ilk kez geçen hafta Mar-a-Lago’daki malikanesinde düzenlediği basın toplantısında dile getirmiş ve Danimarka’nın Grönland’ı terk etmemesi ya da satmaması halinde bu ülkeye “çok yüksek düzeyde gümrük vergisi uygulayacağını” söylemişti.
Frederiksen perşembe günü Kopenhag’da gazetecilere yaptığı açıklamada, “ciddi bir durumda olduklarını” söyledi.
Avrupa Komisyonundan bir sözcü Euractiv’e yaptığı açıklamada “AB’nin tek bir üye devlete karşı haksız ekonomik zorlamalarla başa çıkmak için araçları ve süreçleri vardır,” dedi.
Donald Trump’ın Beyaz Saray’daki ilk döneminin ardından Avrupa Komisyonu bu tür amaçlar için Zorlama Karşıtı Aracı (Anti-Coercion Instrument – ACI) önermişti. Komisyon, üye devletlerin onayı olmadan tek taraflı olarak karşı tarifeler uygulayabilir.
Grönland lideri: Bağımsız olmak ama NATO’da kalmak istiyoruz
Öte yandan Grönland Başbakanı Mute Egede de perşembe günü yaptığı açıklamada adanın ABD ve Danimarka ile yakın ilişkiler kurmak istediğinde ısrar etti fakat bağımsızlık konusunu da masada tuttu.
Egede Fox News’e verdiği mülakatta, “Grönland halkı Danimarkalı olmak istemiyor. Grönland halkı Amerikalı olmak istemiyor,” dedi.
Egede, Bret Baier’e verdiği röportajda hem AB hem de ABD ile güçlü bir ortaklığı memnuniyetle karşıladı ve adanın madencilik sektöründe Avrupa ve Amerikan yatırımlarının artmasına açık olduğunu ifade ederek, adanın doğal kaynaklar bakanı Naaja H. Nathanielsen’in perşembe günü Washington Post’ta kaleme aldığı görüşü yineledi.
Egede, Grönlandlılara bir referandumda oy kullanma şansı verilmesi halinde bağımsızlığı seçeceklerini ve kararın onların ellerine bırakılması gerektiğini söyledi ve “Grönland’ın geleceğine Grönland halkı karar verecektir,” dedi.
Danimarka topraklarının bağımsızlığını kazanması halinde Grönland’ın bir üye devlet olarak NATO’nun bir parçası olarak kalmak ve hem ABD hem de AB ile güçlü bir güvenlik ve savunma ortaklığını sürdürmek isteyeceğini söyledi.
Egede, “Grönland’ın bu adımları atması halinde her zaman Batı ittifakının bir parçası ve ABD için güçlü bir ortak olacağımızı görmek önemlidir, çünkü sizin güvenliğiniz bizim güvenliğimizdir,” dedi.
Trump’ın Grönland iştahı
Seçilmiş başkan ile Danimarka lideri arasındaki görüşme, Washington, Nuuk ve Kopenhag arasındaki ilişkileri geren olaylı birkaç haftanın ardından gerçekleşti.
Trump, bir AB ve NATO üyesi olan Danimarka’ya bağlı özerk bir bölge olan Grönland’ın “kontrolünü ve sahipliğini” elde etme arzusunu defalarca dile getirmiş ve bunu yapmak için askeri ya da ekonomik güç kullanma ihtimalini dışlamayı reddetmişti.
Oğlu daha sonra Grönland’ın başkentine sürpriz bir ziyarette bulunarak spekülasyonları daha da körükledi.
Fakat Danimarka ve Grönland’dan yetkililer özerk bölgenin satılık olmadığını defalarca ifade ettiler. Trump Grönland’ı satın almaktan ilk kez 2019’da bahsetmişti.