ABD Başkanı Joe Biden yönetimi, Rusya ve Çin gibi ‘düşman’ ülkelere yapay zekâ çiplerinin sevkiyatını önlemek amacıyla üç kademeli yeni ihracat kontrol sistemi uygulamayı planlıyor. Düzenlemelerle, dost ülkelerin teknolojik gelişimi teşvik edilirken, düşman ülkelere yönelik kısıtlamalar artırılacak.
ABD Başkanı Joe Biden yönetimi, Rusya ve Çin gibi “düşman” ülkelere ileri düzey yapay zekâ çiplerinin sevkiyatını önlemek amacıyla yeni ihracat kontrol tedbirleri uygulamaya hazırlanıyor.
Üç aşamalı bir izin sistemi planlanırken, bu tedbirlerin ileri teknolojilerin istenmeyen ellere geçmesini engellemeyi hedeflediği bildiriliyor.
Bloomberg‘e bilgi veren kaynaklara göre, ABD, yapay zek çiplerinin veri merkezlerinde kullanımını hem ülke hem de şirket bazında sınırlamak istiyor.
Açıklanması beklenen bu yeni düzenlemeler, ABD’nin dost ülkelerdeki teknoloji geliştirme ve hesaplama gücünü desteklemeyi ve dünya genelinde şirketleri “Amerikan standartlarını benimsemeye teşvik etmeyi” amaçlıyor. Böylece yarı iletken ticaretine yönelik kısıtlamalar dünya çapında genişletilecek.
Üç kategorili yeni ihracat kontrol sistemi
Yeni kurallar çerçevesinde üç farklı ihracat kontrol düzeyi oluşturulacak:
Birinci grup, ABD ve Batı Avrupa ülkeleri başta olmak üzere, Almanya ve Hollanda gibi 18 müttefik ülkeyi kapsayacak. Bu gruba Kanada, Japonya, Güney Kore, Tayvan, Avustralya ve Yeni Zelanda gibi ülkeler de dâhil edilecek. Şirketler, bu ülkelerde yapay zekâ çiplerini özgürce kullanabilecek ve veri merkezleri kurabilecek. Ayrıca, bu ülkelerdeki şirketler ABD hükümetinden izin alarak diğer bölgelerdeki veri merkezlerine çip tedarik edebilecek. Ancak bu tedarik, toplam hesaplama kapasitelerinin dörtte birini ve bir ülkedeki oranlarının yüzde 7’yi geçmemesi şartına bağlı olacak. Ayrıca, bu şirketlerin ABD’nin güvenlik gerekliliklerine uyum sağlaması gerekecek.
İkinci grupta yer alan ülkeler için yapay zekâ çiplerinin kullanımına belirli sınırlamalar getirilecek. Bu kısıtlamalar, Nvidia ve Advanced Micro Devices gibi Amerikan şirketlerinin ürettiği çiplerin kullanımını kapsıyor. Ancak, bu ülkelerdeki şirketler, ABD’nin insan hakları ve güvenlik gerekliliklerini kabul ederek ulusal kısıtlamaları aşabilir ve daha yüksek limitlere ulaşabilir. Bu düzenlemeler, dünya genelinde güvenli bir ortamda yapay zekâ geliştiren ve uygulayan güvenilir bir şirket grubu oluşturmayı hedefliyor.
Üçüncü grupta Rusya, Çin, İran, Venezuela ve Afrika’daki birçok ülkeyi kapsayan bu grup için neredeyse tam bir yasak uygulanacak. Bu gruptaki yaklaşık 25 ülke, ABD’nin silah ihracatı ambargosuna tabi bulunuyor.
Beyaz Saray’a göre, Amerikan yapay zekâ çipleri, Çin yapımı çiplere kıyasla çok daha üstün. Bu nedenle, birçok şirket ve ülke, Amerikan teknolojilerine erişim sağlamak için belirlenen tüm engelleri aşmaya istekli.
Bu durum, ABD’ye küresel yapay zekâ gelişimini kontrol etme ve “hem şirketleri hem de ülkeleri Pekin’in yörüngesinden çıkarma” fırsatı sunuyor. ABD Temsilciler Meclisi’nin Çin Özel Komisyonu tarafından Ticaret Bakanı Gina Raimondo’ya gönderilen dilekçede, bu fırsata dikkat çekildiği belirtiliyor.
Çin Devlet Başkan Yardımcısı Han Zheng, ABD’nin seçilmiş başkanı Donald Trump’ın pazartesi günü Washington’da yapılacak yemin törenine katılacak. İlk kez üst düzey bir Çinli lider ABD’de böyle bir etkinlikte hazır bulunacak.
Çin Dışişleri Bakanlığı duyuruyu cuma sabahı, yemin töreninden üç gün önce yaptı.
Kasım ayında basında çıkan haberlere göre Trump, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ‘i törene katılmaya davet etmişti.
Bakanlık, “Diyalog ve iletişimi geliştirmek, farklılıkları uygun şekilde yönetmek, karşılıklı yarar sağlayan işbirliğini genişletmek, istikrarlı, sağlıklı ve sürdürülebilir bir Çin-ABD ilişkisini ortaklaşa sürdürmek ve iki ülkenin birbiriyle iyi geçinmesi için doğru yolu bulmak için yeni ABD hükümetiyle birlikte çalışmaya hazırız” dedi.
Pekin’deki Renmin Üniversitesi’nde uluslararası ilişkiler profesörü olan Diao Daming, yabancı bir devlet başkanının yemin törenine özel bir elçinin katılmasının Çin’in diplomatik uygulamalarına uygun olduğunu ancak bu kez üst düzey bir liderin gönderilmesinin Çin’in ABD ile ilişkilerin istikrara kavuşturulmasına verdiği önemi yansıttığını söyledi.
South China Morning Post’a konuşan Diao, “Bu Çin’in Çin-ABD ilişkilerinin istikrara kavuşturulmasına verdiği büyük önemi yansıtıyor. İlişkilerin bir sonraki aşaması için iyi bir başlangıç noktası oluşturuyor ve Çin ile ABD arasında daha fazla etkileşime katkıda bulunacak” dedi.
Daha önce Çin mallarına yüzde 60’a varan ek gümrük vergileri uygulama tehdidinde bulunan Trump’ın Beyaz Saray’a dönüşü öncesinde dünyanın ikinci büyük ekonomisine nasıl yaklaşacağı konusunda spekülasyonlar sürüyor.
Trump bu ay yaptığı açıklamada Xi ile temsilcileri aracılığıyla görüştüğünü ve “muhtemelen çok iyi anlaşacaklarına” inandığını söyledi.
Bu arada Çin de geçtiğimiz haftalarda yeni yönetime yönelik politikasının tonu hakkında bazı işaretler verdi. Aralık ayında Xi “diyaloğu sürdürmek” istediğini söylerken, bir gümrük vergisi ya da teknoloji savaşının “kazananı olmayacağı” uyarısında bulundu.
Çin’in en üst düzey diplomatı Wang Yi de “Çin ve ABD birbirleriyle işbirliği yaptıkları sürece birlikte pek çok büyük iş başarabileceklerini” söyledi.
Pazartesi günü Komünist Parti’nin yayın organı People’s Daily’de yer alan bir yorumda, yeni yönetime açık bir mesaj olarak “her iki ülke ve dünya için sorumlu eylemler” çağrısında bulunuldu ve Çin-ABD işbirliği pastasının “daha da büyütülebileceği” belirtildi.
Bazı gözlemciler daha önce Trump’ın ikinci döneminin ilk 100 gününün Çin yönetiminin Trump’la temas kurması ve gerilimin bir anda tırmanmasını önlemesi için önemli bir fırsat penceresi olabileceğini öne sürmüştü.
Han yabancı devlet törenlerinde Çin’i temsil ediyor
Han son yıllarda bir dizi yabancı devlet töreninde Çin’i temsil etti. Ekim ayında Endonezya Devlet Başkanı Prabowo Subianto’nun Jakarta’daki yemin törenine Xi’nin özel temsilcisi olarak katıldı ve Kral Charles’ın taç giyme töreninde de hazır bulundu.
Washington’da 1874 yılına kadar uzanan kayıtlar, yabancı devlet başkanları ve diplomatların katılımı yaygın olmasına rağmen, Pekin’in de benimsediği bir uygulama olarak, hiçbir yabancı devlet başkanının ABD başkanlık yemin törenine katılmadığını gösteriyor.
2009 yılında dönemin ABD Büyükelçisi Zhou Wenzhong, Çin hükümetinin temsilcisi olarak Barack Obama’nın yemin törenine katılmıştı. Zhou’nun halefi Cui Tiankai 2021 yılında Joe Biden’ı göreve başlaması dolayısıyla tebrik etmiş ancak törene katılıp katılmadığını belirtmemişti.
Ancak Trump’ın göreve başlama töreni, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni ve Arjantin Devlet Başkanı Javier Milei’nin de aralarında bulunduğu konuklarla küresel bir etkinliğe dönüşüyor.
Hindistan Dışişleri Bakanı Subrahmanyam Jaishankar ve Japon mevkidaşı Takeshi Iwaya da törene katılacaklarını teyit ettiler.
Rusya ve Vietnam, 2025 yılı için askeri işbirliği planını Moskova’daki savunma işbirliği toplantısında kabul etti. Ayrıca, iki ülke liderleri, iktisadi, kültürel ve teknolojik alanları kapsayan uzun vadeli işbirliği anlaşmaları imzaladı.
Moskova’da düzenlenen Rusya-Vietnam savunma işbirliği çalışma grubu toplantısında, 2025 yılı için askeri işbirliği planı onaylandı ve uygulanma süreci belirlendi.
Rusya Savunma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, “Askeri kurumlar arası diyaloğun güçlendirilmesi ve her iki ülkenin silahlı kuvvetleri arasında karşılıklı fayda sağlayan bağların artırılması yönünde karşılıklı bir tutum vurgulandı,” ifadeleri yer aldı.
Geçen günlerde Rusya Başbakanı Mihail Mişustin ve Vietnam Başbakanı Pham Minh Chinh, Hanoi’de bir araya gelerek 2030 yılına kadar kapsamlı işbirliği planını içeren bir bildiriyi imzaladı.
Ayrıca, Rusya Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile Vietnam Bilgi ve İletişim Bakanlığı arasında radyoelektronik sanayi ve dijital teknolojiler alanında bir anlayış memorandumu, kültürel işbirliği programı ve diğer belgeler üzerinde mutabakata varıldı.
Britanya, Ukrayna’da askeri üsler ve savunma altyapısı kurmayı değerlendireceğini duyurdu. Bu plan, iki ülke arasında imzalanan 100 yıllık ortaklık anlaşmasının bir parçası olarak açıklandı. Ayrıca, Britanya’nın 2025 yılında Ukrayna’ya 6,6 milyar dolar değerinde askeri yardım yapacağı belirtildi.
Birleşik Krallık, Ukrayna’da askeri üsler ve savunma altyapısı kurma konusunu değerlendirecek.
Britanya Başbakanı Keir Starmer’in Kiev ziyareti sonrasında yayımlanan ve iki ülke arasındaki 100 yıllık ortaklığı içeren deklarasyonda, Britanya ve Ukrayna’nın ortak askeri ihtiyaçları belirlemek için birlikte çalışacağı ve ortak üretim amacıyla kabiliyetler ile teknolojileri genişletme konusunda işbirliği yapacağı vurgulandı.
Ayrıca, Ukrayna’da askeri üsler, lojistik depolar, yedek askeri teçhizat depoları ve silah stoklarının oluşturulması gibi savunma altyapısının kurulması ve desteklenmesi seçeneklerinin değerlendirileceği ifade edildi.
10 Ocak’ta Bloomberg, Starmer’in yakın zamanda Ukrayna’yı ziyaret ederek, Rusya ile çatışma sona erdikten sonra uluslararası barış gücü birliklerinin Ukrayna’ya konuşlanmasını tartışacağını bildirmişti.
Habere göre, bu konuyu Starmer, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile de görüştü.
16 Ocak’ta Starmer, Kiev’i ziyaret ederek Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy ile iki ülke arasında 100 yıllık ortaklık anlaşmasını imzaladı.
Anlaşmanın ilan edilen hedefleri arasında güvenlik ve savunma, uzay, ticaret, tarım, eğitim ve kültür alanlarında işbirliği yer aldı. Zelenskiy ayrıca, anlaşmanın gizli bir bölümünün bulunduğunu ve Britanya’nın 2025 yılı için Ukrayna’ya 6,6 milyar dolar değerinde askeri yardım planladığını, bu tarihten sonra ise yıllık en az 3 milyar dolar yardım yapacağını belirtti.
AMERİKA1 hafta önce
AMERİKA7 gün önce
GÖRÜŞ1 hafta önce
DÜNYA BASINI1 hafta önce
DÜNYA BASINI6 gün önce
DİPLOMASİ1 hafta önce
GÖRÜŞ2 hafta önce
DÜNYA BASINI5 gün önce